Türkiye California'ya taşındı

Pasifika Enstitüsü tarafından Los Angeles'ın güneyindeki Orange County Güney Park'ta 52 dönümlük arazi üzerinde bu yıl ikincisi düzenlenen festival, törenle başladı. Törende konuşan Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Hakan Tekin, festival ile Türkiye'yi tanıtma fırsatı bulduklarını söyledi. Festival sayesinde Türkiye'nin "jetlag" olmadan gezilebileceğini ve bunun Türkiye'ye gitmek için ilham yaratmasını umduklarını belirten Tekin, Türk Hava Yolları'nın da Ekim ayından itibaren Los Angeles seferlerine başlayacağını, bu sayede Türkiye'nin ulaşılması daha kolay bir ülke haline geleceğini kaydetti.

Newport Beach Belediye Başkanı Keith Curry, kültürel çeşitliliği paylaşmaktan mutlu olduğunu ifade ederek, emeği geçenleri kutladı. Irvine Belediye Baskanı Sukhee Kang da geçen yıl Türkiye'ye gittiğini ve bunun hayatının güzel deneyimlerinden biri olduğunu söyledi. Çeşitliliğin çok olduğu şehirlerine Türklerin de azımsanmayacak derecede katkı yaptığını belirten Kang, festivalin burayı gezenleri Türkiye'ye gitmeye teşvik edeceğini kaydetti.

Ortodoks Kilisesi Chicago Başpiskoposu Demetrios ise Türk ve Yunanlıların geçmişlerine yönelik bazı zorluklar yaşadığını, ancak ABD'de yaşayan Türk ve Yunanlıların ortaklıklar paylaşabileceğini söyledi. Demetrios, bu tür faaliyetlerin iki halkı birbirine yakınlaştırdığını belirterek, beraber çalışma fırsatı kurulduğu için teşekkür etti. FBI'ın Los Angeles biriminden sorumlu Yardımcı Direktörü Steve Martinez ise halka açılımın misyonlarının önemli bir parçasını oluşturduğunu, bu etkinliğin kendileri için bir fırsat olduğunu ve burada stant açtıklarını söyledi.

Mardin Valisi Hasan Duruer de 25'ten fazla medeniyete beşiklik eden Mardin'de Türk, Kürt, Süryani, Ermeni ve Arapların kardeşçe yaşadığına dikkati çekti. Duruer, herkesi, "gelenlerde zamanın durduğu hissi yaratan gizemli şehir" Mardin'e davet etti.

Vali Arnold Schwarzenegger'den mesaj

California Valisi Arnold Schwarzenegger de festival nedeniyle mesaj gönderdi. Mesajında, eyaletteki Türk-Amerikalılara çalışmalarından ve yerel halkla iç içe olmalarından dolayı teşekkür eden Schwarzenegger, Türklerin "bu altın eyaleti zenginleştirdiğini ve güçlendirdiğini" kaydetti. Konuşmaların ardından Milli Eğitim Müdürü Gwen Gross, belediye başkanları Curry ve Kang, FBI'ın Los Angeles biriminden sorumlu Yardımcı Direktörü Martinez, Batı Amerika Turkic-American Konseyi Başkanı Hüseyin Hurmalı, Pacifica Enstitüsü Başkanı İbrahim Barlas, CATA Oda Başkanı Remzi Öten, Chicago Başpiskoposu Demetrios, Van Valisi Münir Karaloğlu, Mardin Valisi Duruer ve Başkonsolos Tekin, kurdele keserek açılışı yaptı. Festival alanını gezen yetkilileri, Mardin ve Van stantlarında halk oyunları ekipleri karşıladı. Van Valisi Duruer, Van standında halk oyunları ekibine katılarak halay çekti.
 

California'da mini İstanbul...

Selçuklu, Roma, Bizans, Hitit, Lidya gibi Anadolu'nun medeniyetlerini simgeleyen maket kapılardan geçilerek, festivalde konuklara İstanbul, Konya, Antalya, Mardin ve Van şehirleri tanıtılıyor. Dolmabahçe Kapısı ile konuklarını karşılayan İstanbul standında üç boyutlu Kız Kulesi ve arkasındaki İstanbul Boğazı ile Sultan Ahmet Camisi'nin silüeti, boğazda gezintiye çıkılmış izlenimi yaratıyor.

Bunun yanında, Topkapı Sarayı maketinin yer aldığı standı gezenler, karşılarında birden bire sokakta gezen padişah, şehzade ve yeniçeriler görebiliyor. Zaman zaman Mehter takımının sahne aldığı stantta çini, ebru, hat gibi konulardaki bazı el sanatları ustaları da hünerlerini sergiliyor. Topkapı Sarayı'nın bazı iç bölümlerinin yansıtıldığı ve içinde gezilebilen üç boyutlu maketlerin de bulunduğu stant, İstanbul'un bir bölümünü ABD'ye getirmiş hissi yaratıyor.
 

Türkiye'nin uzak şehirleri yan yana geldi

İstanbul'un yanında gelenleri Mevlana Müzesi'nin üç boyutlu maketiyle karşılayan Konya standında, Semazen Grubu sema yapıyor ve Türk tasavvuf musikisi yorumlanıyor. Tespih, çini ve keçeci ustalarının el emeği, göz nuru eserlerini sergilediği stant, Amerikalıların ilgisini çekiyor. Türkiye'nin her bir yanının farklı bir güzelliği barındırdığını vurgulayan festivalde, Türkiye'nin müthiş güzellikteki sahil kentleri, Antalya ile sembolize ediliyor. Apollon Tapınağı kapısının maketinden geçilerek girilen Antalya standında, palmiyeler ile gerçek kum yer alıyor. Denize gitme isteği uyandıran stantta, ihtişamlı Aspendos Antik Tiyatrosu'nun üç boyutlu maketi bulunuyor. Stantta, zaman zaman halk oyunları ekibi folklor gösterisi sunuyor.
 

Van kedisi bile getirildi

Hoşgörünün memleketi Mardin, kendi silüetiyle karşılıyor konuklarını... Kentin silüetinin altında yer alan ünlü taş evlerinden birinin üç boyutlu maketi, sanki Mardin'in içinde geziliyor izlenimi veriyor. Reyhani Korosu'nun gezenlere müzik ziyafeti sunduğu stantta, taş, ahşap, telkari ustaları da hayranlık bırakan zanaatlarının inceliklerini sergiliyor. Mardin bölümünde festivalin diğer günlerinde de Süryani Kilise Korosu performans sergileyecek. Mardin'in yanındaki Van standı da ziyaretçilerini, şehrin simgesi haline gelen Akdamar Kilisesi'ne geziye çıkarıyor. Üç boyutlu maketin içi de kilisenin aynısı... ABD'ye gelebilmesi için uzun uğraşlar sonucu pasaportu çıkarılan, yolculuk nedeniyle biraz "jetlag" olmuş Van kedisi ise tüm yorgunluğuna rağmen mavi-yeşil gözleriyle ilgi çekiyor. Gençlerden oluşan folklor grubunun Van'ın halk oyunlarını sunduğu standın, Ermeni nüfusunun yoğun olduğu Los Angeles'ta yoğun ilgi çekmesi bekleniyor.
 

99 çeşit Türk yemeği bir arada

Festivalde, yalnızca şehirler değil, Türkiye'nin farklı lezzetleri de tanıtılıyor. "99 Farklı Türk Yemeği" sloganıyla yola çıkılan festivalin önemli etkinliklerinden Türk yemekleri bölümünde, İstanbul Kapalıçarşısı görünümündeki 100 standın yaklaşık yarısında, Türkiye'deki hemen her türlü yemek çeşidi ve tatlılar sunuluyor. Özellikle 3 ay boyunca hazırlanan 1 tonluk mantının festivalin en fazla ilgi çeken yemeklerinden biri olması bekleniyor. Stantlarda, civarda lokantası olan Türk, Ermeni ve Süryaniler de yer alıyor. Festivalde FBI'ın da tanıtım standı bulunuyor.

Ayrıca, festivalde Türk ve Ermeni sanatçılar, Yunanlı sirtaki ekibi de sahne alıyor, Kafkas oyunları sergileniyor. Otantik Türk kahvehanesinin bulunduğu festival alanında, ziyaretçilerin ayran, şerbet ve su içebileceği 3. Ahmet Çeşmesi'nin kopyası da yer alıyor.
Geçen yıl 30 bin civarında kişinin geldiği festivale, bu yıl 50 bin ziyaretçi bekleniyor. Hafta içi 300, hafta sonu 500 gönüllünün çalıştığı festivalin maliyeti 1,8 milyon dolar. Bu rakam bir önceki yıl 2,5 milyon dolar idi. Festival alanı ise gelen yıla göre 1,5 kat daha büyük. Türkiye'den gemiyle getirilen bazı malzemelerin gecikmesi nedeniyle, festivale bazı maketlerin getirilemediği de belirtildi. Yetkililer, uzun vadede bir alan alıp, maketleri Disneyland gibi yerleşik bir arazide sürekli sergilemek istediklerini de kaydetti. Festival 9 Mayıs'a kadar sürecek.

'Akdamar Kilisesi'nin ibadete açılması heyecan yarattı'

Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Hakan Tekin, California'da bu festival gibi bir kültürel etkinliğin bugüne kadar yapılmadığını belirtti. Tekin, sadece California eyaletinde çok aktif ve örgütlü yaklaşık bir milyon Ermeni kökenli Amerikalı olduğunu ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Geçen yılki festivale sadece Türk vatandaşı Ermeni kardeşlerimiz değil, Türkiye ile organik bağı olmayan Ermeni toplumundan da ciddi katılım olmuştu. Burada Van ile Akdamar Kilisesi'nin haçı ile birlikte yer alması çok etkileyici oldu. Konuştuğum birçok Ermeni, bunun kendilerini çok etkilediğini ve Türkiye'deki zihinsel değişimin de bir göstergesi olduğunu, kendilerinin çok farklı zannettikleri bizim Ermenilere yönelik klasik yaklaşımımızın aslında öyle olmadığını gördüklerini bizzat söyledi."

Tekin, Akdamar Kilisesi'nin 12 Eylülde bir günlük ibadete açılacak olmasının da Los Angeles'ta büyük heyecan yarattığını ve çok sayıda Ermeni'nin Türkiye'ye gitmek için şimdiden rezervasyon yaptırdığını kaydederek, şunları söyledi: "Bizim Ermenistan'a yönelik son yıllardaki yapıcı politikamız, umuyorum, yakın zamanda iki ülkenin atacağı karşılıklı adımlarla olumlu sonuç verir. Tarihin yükünü hemen atmak kolay değil, ama normalleşme rayında ilerlediği zaman, bunun Ermeni diasporasıyla, onun en keskin kesimlerinden birini oluşturan California'daki Ermenilerle de ilişkilerimize çok önemli etkileri olacağını zannediyorum."

 

Pasifika Enstitüsü Başkanı Barlas

Festivali düzenleyen Pasifika Enstitüsünün Başkanı İbrahim Barlas, geçen yıl 30 bin kişinin geldiği festivale bu yıl 50 bin ziyaretçi beklediklerini söyledi. Bu etkinlikle California'da "küçük bir Türkiye" oluşturmaya çalıştıklarını belirten Barlas, festivalde Amerikalıların yanı sıra Ermeni, Yunan, Süryani, Türk gibi birçok farklı ziyaretçiyi görmenin mümkün olduğunu, bazı etnik grupların festivalde stant aldığını kaydetti. Barlas, festivalin Ermeni-Amerikan toplumunun en yoğun yaşadığı Los Angeles'ta yapılmasına yönelik soru üzerine, kendilerinin gazeteci Hrant Dink'in ölümünden sonra Ermenilerle diyaloğa geçmeye başladıklarını, "İstanbul Ermenileri" diye adlandırılan camianın yanı sıra Lübnan, Suriye ve Ermenistan'dan gelen diasporanın bazı kesimleriyle temaslarının devam ettiğini söyledi.

Festivalin geçen yılki tertip komitesinde İstanbul Ermenileri Derneğinin yer aldığını hatırlatan Barlas, şunları kaydetti: "Bu yıl yoğunluk ve konjonktürel bazı meselelerden dolayı bizlerle beraber olamayacaklarını söylediler, 'Logomuz bu yıl yok, ama gönlümüz sizlerle beraber' dediler. Buna da biz inanıyoruz, zaten festivale en çok gelenler Ermeniler diyebilirim. Geçen yıl festivale gelenlerin yüzde 30'a yakını Ermeni idi. Ermeni sanatçılarımız, Van'da Akdamar Kilisesi var, onları görmeye geldiler. Geçen yıl Ermeni TV kanalı buradaydı. Yani her ne kadar tansiyon olsa da katılıyorlar, geliyorlar, biz de bundan mutluyuz." Barlas, festivalle ilgili Amerikalı yetkililerden aldıkları yorumlarla ilgili olarak, enstitü olarak 5 yıldır Amerikan toplumuyla yakın diyalog kurduklarını, bu nedenle ciddi destek aldıklarını ifade etti.

 

Mantı Guinness'e aday...

Barlas, festivalde Türkiye'nin yemek kültürünü de vurguladıklarını, tüm Türk yemek ve tatlılarını tanıtmaya çalıştıklarını söyledi. Festivaldeki 50 yemek standının 30'unu enstitünün gönüllülerinin işlettiğine işaret eden Barlas, "Bayan arkadaşlarımızın koordinasyonu ile bütün bu yemekler yapıldı. Mesela 4 aydır devam eden bir mantı yapma hikayesi var. Şu an 1 tona ulaştı mantımız ve Guinness Rekorlar Kitabı için başvurumuzu yaptık. Yeni bir fikirdi, belki gözlemci gelir" dedi. Barlas, festival süresince de gönüllü bayanların yemek hazırlamaya devam edeceğini ifade etti.

 

'Düşündüklerinden farklı Türkiye...'

Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Hakan Tekin de, bu fikir geçen yıl kendisine sunulduğunda "çok iddialı ve gerçekleştirilmesi zor" olarak bulduğunu, ama bunun başarıyla yapıldığını söyledi. Bu tür etkinliklerin Türkiye'nin az bilinen yönlerini göstermek açısından çok önemli olduğuna dikkati çeken Tekin, sözlerini şöyle sürdürdü: "Özellikle ABD'nin batı yakasında Türkiye hakkında basma kalıp yargılar hala hakim. Ama geçen yılki festivali gelip gören Amerikalılardan çok olumlu tepkiler aldık, basına çok güzel yansıdı. Türkiye'nin düşündüklerinden ne kadar farklı ülke olduğunu gördüklerini bana bizzat söyleyen çok kişi oldu. Bu eğilim, bu yıl da devam edecektir." Bu tarz faaliyetlerin, "Türkiye'nin son yıllarda dışa açılan, dünyanın her yanında bayrak gösteren politikasının örneği olarak da görülebileceğini" ifade eden Tekin, Türk sivil toplumunun da ABD'de geliştiğini, Türk derneklerinin daha aktif hale geldiğini kaydetti.

 

'Los Angeles'tan Van'a ziyaret...'

Van Valisi Münir Karaloğlu, festivalle ilgili olarak, "Bugüne kadar gezdiğim Türkiye'yi tanıtan fuarlar içerisinde belki de en güzeli şu anki. Çünkü Anadolu'nun bütün mozaiği burada var" dedi. Karaloğlu, bu tür etkinliklerin halkların kardeşliği açısından son derece önemli olduğunu ifade ederek, "Burada kendi kültürümüzü Amerikalılara iyi anlatırsak, mutlaka onlar da Türk kültürünü sevecektir ve onu görmek için ülkemize gelecektir" ifadelerini kullandı. Van Gölü havzasının yeni bir destinasyon olarak "yeniden ayağa kalkmasını" ve turizm potansiyelinin artmasını istediklerini belirten Karaloğlu, "Onun bir parçası olarak bugün 40 kişilik bir ekiple buradayız" dedi. Karaloğlu, bir soru üzerine, Akdamar Kilisesi'ni 12 Eylülde bir gün ibadete açılması dolayısıyla Los Angeles'tan çok sayıda Ermeni'nin Türkiye'yi ve Van'ı ziyaret edeceğini bildiklerini ifade ederek, "Şu anda rezervasyonlar yaptırdıklarını biliyoruz. Van'ın bugün burada, Ermeni nüfusunun yoğun olduğu yerde olması o bakımdan da çok önemli" diye konuştu.

'Festivallerin vazgeçilmezi Mardin...'

Mardin Valisi Hasan Duruer, "güzel bir sivil toplum-devlet dayanışması niteliği taşıyan" festivali, Türkiye'nin tanıtımı açısından önemli bir etkinlik olarak değerlendirdi. Duruer, "son zamanlarda ABD'den üst düzey yetkilileri Mardin'de ağırladıklarını" hatırlatarak, "Kendilerini farklı hissediyorlar, böyle bir kentin dünyada olabileceğini bile düşünemiyorlar. Bundan sonra da ziyaretlerin daha iyi olacağına inanıyoruz. Bu tür etkinlikler de Mardin'in daha çok tanıtılmasına katkı sağlayacaktır" dedi. Vali Duruer, festivale kültürler korosunu getirdiklerini, koronun Türkçe, Kürtçe, Süryanice, Ermenice ve Arapça türküler söylediğini, ayrıca telkari, taş ve bakır ustasını getirdiklerini sözlerine ekledi.

 

'Dünyaya barış getirme açısından önemli'

Festivale katılan Chicago Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Demetrios, festivali "harika bir etkinlik" olarak nitelendirdi. "Kültürel, tarihi ve tarihimizin farklı anlayışlarını paylaşmak güzel bir şey" diyen Demetrios, şunları kaydetti: "Burada, bu kültürü dünyayla paylaşabileceğimiz çok güzel otantik bir atmosferi yeniden yaratmışlar. Farklı kültür ve inançların bir araya gelip birbirini anlamaya çalışması önemli. Kültürümüzü, kardeşliğimizi, yiyeceklerimizi paylaştığımız bu tür festivaller dünyaya barış getirme adına çok önemli."

Demetrios, Türkiye ve Yunanistan'da geçmişte meydana gelen depremlerde her iki ülkenin birbirine yardımcı olması ve son olarak da Türkiye'nin ekonomik kriz yaşayan Yunanistan'a destek vermesinin Türk ve Rum halkları arasındaki tarihsel yaraların iyileşmesine büyük katkı sağladığını kaydetti. Başpiskopos Demetrios, bu tür festivallerin de Türk-Rum ilişkilerine olumlu katkıda bulunacağını sözlerine ekledi.

Los Angeles Katolik Kilisesi'nden Rahip Alexei Smith ise "Bu festival, farklı kültürlerden insanları bir arayı getirip Amerika'da büyük bir meçhul olan Türk kültürüyle birleştirmek için büyük bir fırsat. Bu festival Türkiye'yi tanıma, Türk halkını ve kültürünü takdir etme imkanı veriyor. Türk halkının gerçekte ne olduğunu daha iyi anlamaya katkıda bulunuyor" diye konuştu.

 

'Tarih hemen yanı başımızda gibi'

Festivalin yabancı konukları arasında yer alan Nijerya Prensi Malik Ado-İbrahim, Türkiye'yi birçok kez ziyaret ettiğini ve Türkiye'nin dünyadaki "en büyüleyici" yerlerden biri olduğunu söyledi. Türk tarihi ve kültürünü çok zengin bulduğunu belirten Ado-İbrahim, Türkiye'nin kendileri için örnek ülke olduğunu kaydetti. Ado-İbrahim, "Bu festivalle, tarih hemen yanı başımıza gelmiş gibi. Türkiye'nin neler yapabileceğini bize gösterdi. Ben de bunun gibi Afrika kültür festivali yapmak isterim. Ayrıca, Türkiye'nin Afrika'ya kültürünü de getirmesini isteriz" dedi. Ado-İbrahim, Türkiye ile Nijerya arasında yakın ilişki olduğunu ve Nijeryalı futbolcuların Türkiye'ye geldiğini de hatırlattı.

Ziyaretçilerden 80 yaşında, desteklikle yürüyen Martha Manti de festivalde maket bile olsa camiyi görecek olmanın kendisini heyecanlandırdığını ve bunun için şalını yanında getirdiğini söyledi. Daha önceden de Osmanlı tarihini okuduğunu belirten Manti, festivaldeki her şeyin ilgisini çektiğini ve Türkiye'ye gitmeyi çok istediğini belirtti.
Öğretmenleriyle festivali görmeye gelen öğrenciler de etkinliği çok beğendiklerini belirterek, "Keşke Türkiye'ye gitmek için biletim olsaydı, görmeyi çok isterdim" dediler.