Vergi kanunlarında değişiklik

İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı'na göre, kısa çalışma ödeneğinin miktarı yüzde 50 oranında artırılacak ve yararlanma süresi de 3 aydan 6 aya çıkartılacak.

TBMM Başkanlığı'na sunulan tasarıya göre, daha önce çıkartılan istihdam paketinde, 18-29 yaş arası gençlerin, sigorta primlerinin 5 yıl boyunca İşsizlik Fonu tarafından ödenmesini öngören düzenlemenin kapsamı genişletiliyor. 1 Aralık 2008-31 Ocak 2009 tarihleri arasında sigortalı olmayanlar da kapsama dahil edilecek, teşvik unsurundan yararlanmak için gerekli işe alınma süresi de bir yıl daha uzatılacak.

2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma için yapılan başvurularla sınırlı olmak üzere, kısa çalışma için öngörülen azami 3 aylık süre, 6 ay olarak uygulanacak. Kısa çalışma ödeneği miktarı da yüzde 50 oranında artırılarak ödenecek. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmeyecek. Bu madde kapsamında uygunluk tespiti yapılmış olan başvurular için kısa çalışma süresi, işverenin talebi doğrultusunda uzatılacak.

Yüksek Öğretim Kanunu'na göre kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katından fazla olmayanlar hakkında, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanacak.

Sigortalılığın sona ermesi

Sigortalılığı sona eren kişileri, kanunda belirtilen süre içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmeyenlere, her bir sigortalı ve sandık iştirakçisi için asgari ücret tutarında idari para cezası verilecek.

Tasarıyla, kuruma yapılan bildirimlere ilişkin de yeni bir düzenlemeye gidiliyor. İşverenler, işçi giriş ve çıkış bildirimini, Sosyal Güvenlik Kurumu'na verecek. Bildirimin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na verilme zorunluluğu ise kaldırıldı.

Bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların, devir tarihine kadar iştirakçilerinin sandıkla ilgilerinin başlama ve sona ermesine ilişkin bildirimlerini en geç 10 gün içinde kuruma yapacak.
 

Sendikaların yetki başvurusu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alacak. Böylece çoğunluk tespiti; Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimler üzerinden yapılacak.

Tasarıyla Dernekler Kanunda da değişikliğe gidiliyor. 50 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlere, Kanun kapsamına giren işyerlerinde özürlü ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü getiriliyor. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere ise çalıştırmadığı özürlü veya eski hükümlü için idari para cezası uygulanacak.

Kızılay'a yapılan bağışlar vergiden düşürülecek

Ücretlerin vergilendirmesinde, asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra varsa teşvik amaçlı diğer indirim ve istisnalar dikkate alınacak.

Muhtasar beyannamenin şekil, içerik ve ekleri ile üçer aylık verilen beyannamelerin dönemini aylık olarak belirlemeye, Maliye Bakanlığı yetkili olacak.

Maliye Bakanlığı; tevkifat yapacaklardan 10 ve daha az hizmet erbabı çalıştıranlar ile hizmet erbabı çalıştırmayanlara ilişkin olarak beyanname verme süresinden itibaren 3 ayı geçmeyecek şekilde, ödeme zamanını belirleyecek.

Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, 31 Aralık 2013 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulacak. İstisna edilen bu kazançlar üzerinden tevkifat (kesinti) yapılamayacak. Yalnız bu kazançlar için gelir vergisi mükelleflerince yıllık beyanname verilmeyecek.

Kızılay'a yapılan bağış ve yardımların tamamı, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirden düşülecek. Kurumların Kızılay'a yaptığı bağışların tamamı da kurumlar vergisi beyannamesinden indirilecek.

İller gruplandırılacak

Bakanlar Kurulu, istatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosya-ekonomik gelişmişlik düzeyini dikkate alarak illeri gruplandırmaya ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım, istihdam büyüklüklerini belirlemeye yetkili olacak.

Her bir il grubu için yatırıma katkı oranının yüzde 25'i, yatırım tutarı 50 milyon lirayı aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45'i geçmemek üzere belirlemek ve kurumlar vergisi oranında yüzde 90'a kadar indirimli uygulatmak da Bakanlar Kurulunun yetkileri arasında yer alacak.
Bakanlar Kurulu ayrıca, yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve ''know-how'' bedeli gibi harcamaların oranlarını, ayrı ayrı veya topluca sınırlandırabilecek.

Yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre, ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanacak.

Mükellef olmayan yabancı fon

Katılımcıları tam mükellef olmayanların portföylerini yöneten şirketler, bu fonların iş merkezi olarak değerlendirilmeyecek. Bu şirketler, daimi temsilci olarak sayılacak. Böylece, kurumlar vergisi mükellefi olma niteliklerini taşımayan yabancı fonların portföy yönetim şirketlerinin, fonlarını Türkiye'de değerlendirmelerinin önü açılmış olacak. Bu şirketler, Türkiye'de kurulu portföy yönetim şirketleri aracılığıyla sadece elde ettikleri kazanç kadar vergi ödeyecek.
 

Tekstil sektörü

Bakanlar Kurulu, tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyet gösteren ve üretim tesislerini, belirlenen illere 2011 yılına kadar taşıyan ve asgari 100 kişilik istihdam sağlayan mükelleflere, 5 yıl süreyle kurumlar vergisi oranını yüzde 75'i geçmemek üzere indirimli uygulatmaya yetkili olacak.

Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında sunulan hizmetlerden hiçbir vergi alınmayacak. Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar ile Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin teslimi, vergi konusunu teşkil eden faaliyet olacak. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanuna göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV'nin ödenmesinden, lisanslı depo işletmecileri sorumlu tutulacak.

Kablolu, kablosuz ve mobil internet vergisi

Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetinden dolayı alınan Özel İletişim Vergisi, yüzde 5'e indirilecek.

TBMM Başkanlığı'na sunulan İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısında, menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıklarında; sermaye piyasalarında yapılan işlemlerdeki aracılık maliyetleri düşürülerek, kurumsal yatırımcılığın gelişmesi, sermaye piyasalarının geliştirilmesi öngörülüyor. Buna göre, emeklilik yatırım fonlarının yanı sıra, menkul kıymet yatırım fonları ve menkul kıymet yatırım ortaklıkları; banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna olacak.

Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin Özel İletişim Vergisi yüzde 15'ten yüzde 5'e indirilecek.

Ön ödemeli kart satışları dahil, her çeşit telekomünikasyon işletmeciliği kapmasındaki tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri, radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetler ile kablolu ve kablosuz internet servis sağlayıcılığı hizmeti kapsamına girmeyen, diğer telekomünikasyon hizmetlerinden yüzde 15 Özel İletişim Vergisi alınacak.
 

Muhtasar beyanname için damga vergisi

Bundan sonra elektronik ortamda birlikte alınabilecek muhtasar beyannameler ile sigorta prim bildirgelerinden sadece muhtasar beyanname için 20 lira damga vergisi tahsil edilecek.

Tarım ürünleri ticaretini kolaylaştırmak ve geliştirmek amacıyla oluşturulan tarım ürünleri lisanslı depoculuk sistemine ilişkin de düzenlemeler yapılıyor. Mudi ile lisanslı depo işletmesi arasında düzenlenen sözleşmelerden ve ürün senedinden damga vergisi alınmayacak.


Arsa üzerine yeniden inşa olunacak binalar

Kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu harcı, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanacak.

Nispi harçların oranlarının tespitine ilişkin Bakanlar Kurulu'na verilen yetki sınırları yeniden belirlenecek. Buna göre, Bakanlar Kurulu, maktu harçları yarısına, nispi harçları ile kanunla belirlenen oranları onda birine kadar indirebilecek.

Cins tashihi harçlarının, beyannameyle tahsiline son verilecek. Bu düzenlemenin gerekçesinde, yurttaşların, cins değişikliği işlemindeki mali yükünün hafifletileceği, kayıt dışında bulunan gayrimenkullerin kayda alınmasının teşvik edilmesinin amaçlandığı belirtildi.

Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak tesislerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için 100 TL, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın görüşü alınarak Maliye Bakanlığı'nca tespit ve ilan edilen sosyal mesken, işçi evleri ve bunlardan daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için ise 50 TL alınacak.

Şans oyunları

Tasarı, Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda da değişiklik öngörüyor.

Söz konusu vergiler ile ''oyun planlarına göre hesaplanan ödenecek ikramiyeler düşüldükten sonra kalan tutar'' şeklindeki ''net hasılat'' tanımı; ''Hasılattan, şans oyunları vergisi ve eğlence vergisi ile oyun planlarına göre hesaplanan ve süresi içinde iştirakçilere ödenen ikramiyeler düşüldükten sonra kalan tutar'' şeklinde değiştirilecek.

İlgili kurum ve kuruluşların bir takvim yılı içindeki her türlü yatırım ve işletme giderlerinin toplamı, aynı dönemde elde ettikleri hasılat ve her ne ad altında olursa olsun elde edilen diğer gelirler toplamının yüzde 20'sini geçemeyecek.

Şans oyunlarının lisans ve işletim hakkının devri halinde, lisans veya işletim hakkını devreden ve devralan kurum ve kuruluşların payları, at yarışları hasılatından yarış müessesesine aktarılan müessese payı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı emrine açılan özel hesaba aktarılan tutarlar, Spor Toto Teşkilat Başkanlığınca oynatılan şans oyunları hasılatından Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne, federasyonlara ve spor kulüplerine aktarılan tutarlar, bu orana dahil olmayacak.

İlgili kurum ve kuruluşların 31 Mart 2007 tarihi itibariyle kanuni defter ve belgelerinde yer alan borçlarından bu tarihten sonra ödenen kısmı, hesaplanan kamu payından indirilebilecek.
 

Elektronik ortamda tebliğ

Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda yapılan değişikliğe göre de AR-GE faaliyetlerinde bulunan iş yerlerinde çalışan personelin ücretlerinin belli bir kısmı, gelir vergisinden muaf olacak.

Bazı Dernekler ve Kurumların Bazı Vergilerden, Bütün Harç ve Resimlerden Muaf Tutulmasına İlişkin Kanun kapsamına giren bazı dernek ve kurumların iktisadi işletmeleri, muafiyet kapsamı dışında tutulacak.

Resmi sicile kayıtlı olan menkul mallar ve hakların haczi, sicillerine işlenmek üzere sicilin tutulduğu daireye tebliğ edilerek yapılacak. Tahsil dairelerince düzenlenen haciz bildirileri, alacaklı tahsil dairelerince ya da alacaklı amme idaresi aracılığıyla posta yerine elektronik ortamda tebliğ edilebilecek ve bu tebligatlara elektronik ortamda cevap verilebilecek.

Kamu alacaklarının takibi için tahsil dairelerince gayrimenkullerin ve gemilerin kayıtlı oldukları sicillere işlenmek üzere tebliğ edilecek haciz bildirileri de elektronik ortamda tebliğ edilecek.
Yapılacak takip sonunda tahsili imkansız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla bulunduğu anlaşılan ve Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacaklarında 10 TL, diğer amme alacaklarında 20 TL'ye kadar olan alacaklar, amme idarelerince, tahsil zaman aşımı süresi beklenilmeksizin terkin olunabilecek. Bakanlar Kurulu bu tutarları topluca veya ayrı ayrı 10 katına kadar artırabilecek.

Çeklere yönelik düzenleme

Bu yılın sonuna kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz kabul edilecek.

''Keşideci çekin kendisinin veya üçüncü kişinin elinden rızası olmaksızın çıkmış olduğu iddiasında ise muhatabı çeki ödemekten menedebilir'' şeklindeki hüküm yürürlükten kaldırılacak.

Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı; Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idarelerine verilmesi gereken her türlü beyanname, bildirge ve benzeri belgeleri, bu idarelerin mevzuatı gereğince elektronik ortamda bunlar adına alacak.
 

Ahıska Türkleri'nin Türkiye'ye kabulü

Tasarıyla Ahıska Türklerinin Türkiye'ye kabulüne ilişkin kanunda değişiklik öngörülüyor. Buna göre, çifte vatandaşlık statüsü sağlanıncaya kadar ikamet tezkeresi düzenlenenler için çalışma izni aranmayacak.

1 Haziran 2008 tarihinden önce ikamet tezkeresi düzenlenenlerden; Kanunun yayımı tarihinden itibaren 3 ay içinde çifte vatandaşlık müracaatında bulunanların başvuruları kabul edilerek, milli güvenlik ve devletin dış politikası bakımından sakıncası görülmeyenlerin çifte vatandaşlık talepleri, talep tarihinden itibaren 3 ay içinde sonuçlandırılacak. Talepleri uygun görülenler Muş'ta iskan edilecek.

1979 veya daha eski model motorlu taşıtların, 30 Haziran 2010'a kadar hurdaya çıkarılması durumunda, ödenmemiş vergi, bu vergiye ilişkin gecikme zammı ve plakaya kesilen cezaları alınmayacak.

TBMM'ye sunulan İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısına göre, Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) kurulu bulunduğu mera alanları, bedel karşılığı kamulaştırılacak.

Taşınmazlara 49 yıllık kullanma izni

Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamındaki yatırımlarla ilgili talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde, bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması, gerçekleştirilecek yatırımın toplam tutarının talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerlerinin 3 katından az olmaması kaydıyla Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreyle bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilecek.

Orman Kanununa tabi alanlar hariç, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise aynı şartlarla 49 yıl süreli kullanma izni verilebilecek.

Yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde 5'i kadar olacak. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmayacak.

İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlar üzerindeki kamuya ait ihtiyaç dışı bina ve müştemilat ile üzerinde henüz faaliyete geçirilmemiş yatırım bulunan arazi ve arsalar da bu kapsamda değerlendirilecek. Bu taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planı ile uygulama projeleri bedelsiz olarak verilen ön izin süresi içinde yapılacak. Ön izin süresi 2 yılı geçemeyecek.

Yatırım konusu işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren istihdam edilecek işçi sayısına 5 yıl süreyle uyulması zorunlu olacak. Yatırımcının şartlara uymaması halinde irtifak hakkı veya kullanma izni iptal edilecek.

Hazineye ait taşınmazlar, en az 50 milyon dolar karşılığı TL tutarında en az 100 kişi istihdam edecek şekilde yatırım yapanlara, harç değeri üzerinden doğrudan satılabilecek. Bu yerin amacı dışında kullanılamayacağına dair tapu kütüğüne şerh konulacak.
 

Yatırım ve istihdamın teşviki

Yatırım ve istihdamın teşvikine ilişkin kanunun gelir vergisi, sigorta primi ve enerji desteği uygulamaları, 1 yıl uzatılacak.

Gelir Vergisi Stopajı Teşviki, sigorta primi işveren hissesi teşviki ile enerji desteğinden 2005'ten önce yararlanmaya başlayan ve teşviklerden yararlanma süresi 31 Aralık 2008'de sona eren iş yerleri için bu teşviklerden yararlanma süresi 31 Aralık 2009'a kadar uzatılacak.

Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesine ilişkin kanuna eklenen geçici maddeyle de TMO'nun 2009 finansman açığının karşılanması için Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senedi ihraç edilmesine imkan tanındı.
 

Avukatların yıllık kesenekleri

Tasarıyla, Avukatlık Kanunu'nda da değişiklik öngörülüyor. Buna göre, Genel Kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın Ocak ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitte ödenecek. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe Merkez Bankası reeskont işlemlerinde uygulanan faiz oranında yıllık gecikme zammı uygulanacak.

Birikmiş yıllık kesenek ve gecikme zammı borcu olan avukatlar, 60 gün içinde yıllık kesenek borçları ile birikmiş gecikme zammı borçlarının yüzde 20'sini ödemeleri halinde, gecikme zammı borçlarından geriye kalan yüzde 80'i silinecek ve borçları nedeniyle barodan kaydı silinmiş olanların, istekleri halinde baroya kaydı yenilenecek.

Yıllık kesenek ödeme yükümlülüğü dolayısıyla haklarında baro levhasından sicil kayıtları silinme işlemleri başlatılanlar için başlamış olan süreç, kanunun yayımı tarihinden itibaren 60 gün süreyle durdurulacak.

Gider Vergisi Kanununda öngörülen değişikliğe göre, menkul kıymet yatırım fonlarının sermaye piyasasında yaptığı işlemlere ilişkin banka ve sigorta muameleleri vergisi ile cezaların tahsilinden vazgeçilecek.
 

30 yaş ve üstü taşıtlar

İlgili trafik sicilinde adlarına kayıtlı ve tescilli bulunan, 1979 veya daha eski model motorlu taşıtlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 Haziran 2010'a kadar, kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması durumunda, tahakkuk etmiş ve ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, vergi cezaları ve plakaya kesilen cezalardan vazgeçilecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıtlar vasfını kaybeden, 1998 model ve daha eski taşıtların, bu durumlarının belgelendirilmesi halinde, bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergilerinin dörtte birinin 31 Aralık 2009'a kadar ödenmesi şartıyla kalan vergi, verginin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve plakalarına kesilen idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek ve ödemeyi takiben trafik tescil kayıtları silinecek.

Çalıntı araçlara ilişkinde yapılan düzenleme ile 5 Temmuz 2003'den önce çalınan motorlu taşıtlara ilişkin, çalınma tarihinden bulunma tarihine kadar, henüz bulunmadıysa 5 Temmuz 2003'e kadar olan vergilendirme dönemlerine ait olan ve madde yürürlüğe gireceği tarihte ödenmemiş bulunan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, faizi, cezaları ve idari para cezaları da terkin edilecek.

Noterler vasıtasıyla satışı yapılan motorlu taşıtlar için, noter satış senedinin düzenlendiği tarihten sonra satıcılar adına tahakkuk eden motorlu taşıtların vergileri, gecikme zammı, faizleri ve cezaları, taşıtın 31 Aralık 2009'a kadar alıcısı adına tescili kaydıyla, zaman aşımı hükümlerine tabi olmaksızın düzeltilecek. Motorlu taşıtlar vergisinde düzeltme yapılan bu taşıtlarla ilgili olarak 31 Aralık 2003 tarihinden önce tescil plakasına kesilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilecek. Ancak, bu madde hükmünden gerçeğe aykırı bildirimde bulunmak suretiyle yararlananlar, bu taşıtları taşıt vasfını kaybettirecek şekilde kullanılamaz hale getirmeyenler ile buna ilişkin gerekli tedbirleri almayanlar ilgili kanun gereğince cezalandırılacak.

Tescil kayıtları silinen motorlu taşıtlara ait daha önce ödenmiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile buna ilişkin gecikme zammı, faizi, cezaları ve idari para cezaları ret ve iade edilmeyecek.