Yargıtay zayıfladı

Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından FETÖ üyesi olmak iddiasıyla hakkında dava açılan 3 bin 495 hakim ve savcıdan 534’nün beraat ettiğini, bin 344 kişinin ise mahkum olduğunu açıkladı. Mevcut hâkim ve savcıların üçte birinin FETÖ ile irtibatları sebebiyle meslekten atılmasının iki sonucu olduğunu belirten Cirit, “Birincisi, istinaf için planlanan kıdemli hâkim ve savcı temininde zafiyet meydana gelmiştir. Bu açığın kapatılması amacıyla Yargıtay’da görev yapan kıdemli ve nitelikli 572 hâkim, başta bölge adliye mahkemeleri olmak üzere Yargıtay dışında farklı ve önemli görevlere atanmışlardır. Buna bağlı olarak gelişen ikinci sonuç ise bu süreçte hâkimleri başka görevlere atanan Yargıtay’da meydana gelen verimlilik kaybıdır. Yargıtayda yüzde 45’lik bir verimlilik kaybı yaşanmıştır” dedi.

Yargıtay Başkanı Cirit, önceki gün Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki adli yıl açılış töreni konuşmasının satır aralarında yargının durumuyla ilgili dikkat çeken tespitlerde bulundu. Avrupa Birliği Komisyonu’nun 29 Mayıs 2019 tarihli Türkiye Raporu’nda yer alan “2016 darbe girişiminin ardından hâkim ve savcıların yüzde 30’unun ihraç edilmesi ve görevden uzaklaştırılması neticesinde Türk yargısının bağımsızlığına ilişkin endişeler devam etmektedir” ifadesine yanıt veren Cirit, Türkiye Cumhuriyeti’nin, demokratik, laik, insan haklarına saygılı ve millet egemenliğine dayalı bağımsız ve egemen bir hukuk devleti olduğunu kaydetti.

Yargıtay Başkanı Cirit, 20 Temmuz 2016’da faaliyete geçen bölge adliye mahkemelerinin sorunlarına değindi. İstinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesinin ardından 2015 yılı sonu itibarıyla Yargıtay’a gelen toplam dosya sayısı 1 milyon 4 bin 281 iken, bu sayının 2018 yılı sonu itibarıyla toplam 276 bin 379’a düştüğünü kaydeden Cirit, Yargıtay Ceza dairelerinde ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nda arşivlerde bekleyen dosyaların tamamen bitirilebilmesi için iki yıla daha ihtiyaç bulunduğunu kaydetti.
Yargıtay Başkanı Cirit, mevcut hâkim ve savcıların üçte birinin FETÖ ile irtibatları sebebiyle meslekten atılmasının iki sonucu olduğunu belirten Cirit, şunları kaydetti:
“Birincisi, istinaf için planlanan kıdemli hâkim ve savcı temininde zafiyet meydana gelmiştir. Bu açığın kapatılması amacıyla Yargıtay’da görev yapan kıdemli ve nitelikli 572 hâkim, başta bölge adliye mahkemeleri olmak üzere Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Teftiş Kurulu Başkanlığı gibi Yargıtay dışında farklı ve önemli görevlere atanmışlardır. Bu arkadaşlarımız, yargının yeniden inşa edilmesine son derece önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Buna bağlı olarak gelişen ikinci sonuç ise bu süreçte hâkimleri başka görevlere atanan Yargıtay’da meydana gelen verimlilik kaybıdır. 2015 yılında 938 bin 5 karar veren daireler, yaklaşık olarak aynı tetkik hâkimi sayısı ile 2018 yılında 511 bin 508 karar vermiştir. Yargıtay’da yüzde 45’lik bir verimlilik kaybı yaşanmıştır.”

‘HSK Yargıtay’ın görüşünü almalı’
Yargıtay’da verimliliğin bu şekilde azalmasının, adli yargı sistemindeki genel iş yükü ile mücadelede önemli bir zafiyete yol açtığını dile getiren Cirit, şu öneride bulundu:
“Bunun en önemli sebebi, daha önce meslekte 5 yıllık kıdeme sahip tetkik hâkimlerinin Yargıtay’da görev yapmasına rağmen, bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra stajdan kurayla ya da meslek kıdemi 5 yıldan az tetkik hâkimlerinin Yargıtay’a atanmasıdır. Bu durumun bir an önce düzeltilmesi amacıyla Yargıtay tetkik hâkimliğine ya da Yargıtay tetkik hâkimliğinden başka bir göreve yapılan atamalarda Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu’nun bağlayıcı görüşünün alınması zorunlu olmalıdır.”

‘Pinpon topu dosyalar’
Adli hizmetlerdeki kalite düşüklüğüne bağlı olarak dosyaların pinpon topu gibi yargı mercileri arasında gidip geldiğini bir türlü kesin hüküm ile sonuçlandırılıp adli sistem dışına çıkarılamadığını belirten Cirit, bölge adliye mahkemelerinin arşivlerindeki dosyaların büyük bir hızla arttığına işaret etti. Cirit, 2017 yılı sonunda bölge adliye mahkemelerinde devreden dosya sayısı 183 bin 4 iken, 2018 yılı sonunda bu sayı iki buçuk kat artarak 453 bin 567’ye yükseldiğini kaydetti.