Yaşlı ve çocuk bakımı başta olmak üzere evde yapılan işlerin bir karşılığı yok

Ekonomi Bakanı Berat Albayrak, işsizliğin resmi olarak artacağını açıklaması, kadınlar açısından tehlike çanlarının çalması anlamına geliyor. Zira salgınla birlikte eve itilen kadınlar, daha fazla ücretsiz emek harcayacak; erkekler de evlerinde çalışsa bile ev, bakım, çocuk ve benzeri işlerin tamamı kadınların sırtına yüklenecek.

Milyonlarca saat ve milyonlarca dolarlık emek, karşılıksız bir şekilde ücretsiz olarak harcanacak. Bilindiği gibi karantina dönemi, kadın ve erkeklerin büyük bir bölümünü eve kapattı. Kimi işler evlere taşındı. Dışarıdan hizmet alımı kesildi, işlerin çok büyük bir kısmı ev içinde yapılmaya başlandı. Pandemiden korunmak adına hijyen koşulları arttı.

Çoğu Covid-19 hastasının, hastane yerine eve gönderilmesi, kadınların evde bakım yükünü artırdı. Sadece salgın değil, bulaşma tehlikesine karşı diğer hastalıkların sağlık hizmeti aksadı, birçok hastalıkta evde tedavi yoluna gidildi. Pandemide alınan ilk önlemlerin başında okulların kapatılması geldi. Ve 20 milyonu aşkın üniversite öncesi eğitimde bulunan öğrenci, evlerinde eğitime başladı.

Bununla birlikte çocukların eğitim yükü ve takibi de çoğunlukla kadınların işleri arasına eklendi. Sadece fiziki yük değil, yeterli korunmanın sağlanması, hijyenin sağlanması, aile bireylerin korunması noktasında da kaygı arttı.

İKİ SAAT FAZLA

Karantina döneminde ücretli işlerinde çalışmayı sürdüren kadınlar, artan ev işlerinin yükü ile ücretli işleri arasında sıkıştı. Elbette bu dönemde sadece kadınlar değil, erkekler de evde kaldı. Ancak artan ev içi işlere ve bakım işlerine erkeklerin ne kadar zaman ayırdığı, üç aşağı beş yukarı tahmin edilen bir durum.

Bu konuda yapılmış araştırmalar söz konusu. Örneğin Konda’nın yaptığı ve İpek İlkkaracan ve Emel Memiş’in değerlendirdiği, Nisan 2018 ve Mayıs 2020 dönemine ilişkin araştırma verilerine göre, kadınların ev içi işler ve bakım işlerine ayırdığı zaman iki saatten (2.1) fazla artarken erkeklerin ayırdığı zamanın 1 saatten (48 dakika) az arttığı görülüyor.

BEŞ ÜLKEDE 187 MİLYON SAAT

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre, ücretsiz üretim işi, diğer tüm üretken çalışmanın temeli. Ancak bu faaliyetlere ayrılan zaman, işgücü piyasası analizlerinde genellikle göz ardı ediliyor. Geçimlik gıda üretiminden çocuklara ve yaşlılara bakmaya kadar, AsyaPasifik bölgesinde her gün 187 milyon saat, ücretsiz üretim işine harcanıyor.

Bunların yüzde 60’ı kadınlar tarafından yapılıyor. Kadınlar bu beş ülkede ücretsiz bakım işinin yüzde 80’ini yapıyor. Nepal’de kadınlar günlük ücretsiz bakım işinin yüzde 85’ini yapıyor ve erkekler için 5 milyon saate kıyasla günde toplam 29 milyon saat harcıyor. Nepal’de, yaygın eğitim ve öğretim projelerine katılan genç kadınların yüzde 94’ü ev işleriyle ilgileniyor.

Bu oran erkeklerinkinin iki katı. Nepal’de, çalışma çağındaki bir milyondan fazla kadın, ücretli çalışmaya hazır olduğu halde aile sorumlulukları veya aile üyeleri nedeniyle iş aramıyor veya iş bulamıyor. Pek çok ailede, kadının evde kalması gerektiği düşünülüyor, tıpkı bizdeki gibi... Cinsiyet ayrımcılığı olan bölgelerde şirketler, kadınları işe alma konusunda isteksiz davranıyor.

Özellikle doğurganlık çağındaki kadınlar iş görüşmelerinde hemen eleniyor. Çünkü her an doğurabilir ve çocuk bakımı da kadının görevi... Ve doğal olarak ücretli çalışma olmadan kadınlar, özellikle yaşlılıkta daha büyük mali güvensizlikle karşı karşıya kalıyor.

DİSK'TEN TACİZ AÇIKLAMASI

Bir süredir çeşitli medya kuruluşlarında gündeme gelen taciz ile ile ilgili olarak DİSK Yönetim Kurulu önceki gün bir açıklama yaparak noktayı koydu. Genel-İş’te örgütlenme uzmanı olarak çalışan Faruk Işık’ın bir kadını taciz etmesi üzerine gelişen olaylara ilişkin yazılı bir açıklama yapan DİSK Yönetim Kurulu’nun yaptığı açıklamaya göre Işık, taciz gerekçesiyle ve tazminatsız olarak işten çıkarıldı.

Açıklamada, DİSK’in kadına yönelik şiddet ve taciz konusunda politikası ve tutumunun net olduğu, Şubat 2020’de toplanan 16. genel kurulunda, anatüzüğünde toplumsal cinsiyet eşitliği doğrultusunda önemli değişiklikler yapan DİSK’in, İstanbul Sözleşmesi’nin kararlı savunucusu olduğunun altı çizilerek “DİSK, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 190 sayılı işyerinde taciz ve şiddetin önlenmesine dönük sözleşmesinin Türkiye tarafından onaylanması ve gereğinin yapılması için mücadele etmektedir. DİSK, kadına yönelik şiddet ve tacizin toplumsal yaşamın tüm alanlarında ve işyerlerinde ortadan kaldırılmasını ısrarla savunmaktadır” ifadeleri yer aldı. 

Bu çerçevede Temmuz 2020 başlarında DİSK çalışanı Faruk Işık hakkında gündeme gelen kadına yönelik taciz ve şiddet iddialarının DİSK Yönetim Kurulu tarafından hassasiyetle ele alındığı bilgisi verilen açıklamada, “Yönetim kurulumuz iddiaları soruşturmak üzere kadınlardan oluşan bir soruşturma komisyonu oluşturmuş ve ayrıca soruşturma boyunca ilgili kişi tedbiren DİSK’ten uzaklaştırılmıştır. Son olarak, soruşturma komisyonunun çalışmalarını değerlendiren yönetim kurulumuz Faruk Işık’ın DİSK’le ilişkisinin kesilmesine karar vermiş ve DİSK ile ilişkisi sona erdirilmiştir” denildi.