Yeni Gümrük Kanunu yürürlükte

Resmi Gazetede 7 Temmuz 2009'da yayımlanan 5911 sayılı ''Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'' bugün yürürlüğe girdi.

Gümrük Kanununu değerlendiren Devlet Bakanı Yazıcı, söz konusu kanunun 73 maddeden oluştuğunu söyledi.

Bakan Yazıcı, yürürlüğe giren kanun ile AB mevzuatına uyum, kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması, basit ve kolay anlaşılır olmak, bürokratik formaliteleri en aza indirmek, eşyayı ekonomiye süratle kazandırmak, Türk müteşebbislerinin rekabet gücünü artırmak, seçici ve etkili gümrük denetimini sağlamak ve gümrük işlemlerinin bilgisayar ortamında yapılmasının hedeflendiğini belirtti.

Devlet Bakanı Yazıcı, yeni kanunla amaçlarını ise gümrükteki işlemleri hızlandırmak, ekonomiye katma değer yaratmak ve bir taraftan da kaçak, mevzuat dışı işlemleri asgariye indirmek ve bunları tasfiye etmek olarak sıraladı.

Kanunun getirdiği yeniliklere ilişkin bilgi veren Bakan Yazıcı, şöyle konuştu:
''Önemli değişikliklerden bir tanesi özet beyanı ile ilgili. Örneğin Türkiye gümrük bölgesine gelen eşya için özet beyanın, eşyanın gelişinden önce verilmesi öngörülerek risk değerlendirilmesi süreci öne çekildi. Böylece gümrük işlemlerinin daha çabuk tamamlanması amaçlandı. Ayrıca para cezalarına ilişkin de bir düzenleme getirdik. Diğer idari para cezalarıyla karşılaştırıldığında görece yüksek olması nedeniyle şikayet edilen usulsüzlük cezası 198 liradan 60 liraya indirildi.''

Ticaret erbabının önemseyeceği değişikliklerden birinin de fazla çalışma ücretleriyle ilgili olduğunu anlatan Bakan Yazıcı, dış ticaret erbabının fazla mesai ödemelerinin önemli bir maliyet oluşturmaya başlaması nedeniyle fazla çalışma ücretlerinin Hazineye aktarılan yüzde 50'lik kısmının kaldırıldığını, bu ücretlerin Bakanlar Kurulunca belirleneceğini kaydetti.
 

''Zaten ülkemizde sigarayla mücadele çalışması yürütülüyor''

Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte yeniden düzenlenen gümrük yönetmeliği konusunda da bilgi veren Bakan Yazıcı, halen yürürlükte bulunan yönetmeliğin 756 maddeden oluştuğunu, yeni gümrük yönetmeliğinin ise 593 maddeye indirildiğini söyledi.
Gümrük Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle yolcu beraberindeki eşya, zati eşya, hediyelik eşya ayrımının ortadan kaldırıldığını belirten Yazıcı, ''Böylece yolcuların ülkeye girişte getirebileceği sigara limiti 3 kartondan 2 kartona, alkollü ürünler grubu limiti 5 litreden 3 litreye, kozmetik ürünlerde ise limit yarıya indirildi. Zaten ülkemizde sigarayla mücadele çalışması yürütülüyor o çalışmalarla paralel bir düzenleme bu. Vatandaşlarımız da bunu takdirle karşılayacak diye umuyoruz'' diye konuştu.

Bakan Yazıcı, yolcu beraberinde getirilecek hediyelik eşyanın muafiyet limitinin de 300 avrodan 430 avroya çıkarıldığını kaydetti.

Gümrük işlemlerinin şu anda yüzde 80'inin elektronik ortamda yapıldığını anlatan Bakan Yazıcı, yıl sonu itibariyle bu oranı yüzde yüze çıkarmayı amaçladıklarını bildirdi. Yazıcı, ''Gümrük işlemlerinin elektronik ortamda, belgesiz ve insansız olarak yürütülüyor olması, gümrüklerde kimi zaman dile getirilen bazı etik olmayan davranış biçimlerinin de sonlanmasına büyük katkı sağlayacak'' dedi.
 

''Gümrük müsteşarlığına atama önümüzdeki hafta yapılacak''

Bakan Yazıcı, yaklaşık 3 aydır vekaleten yürütülen Gümrük Müsteşarlığı görevine atamanın ne zaman yapılacağı sorusu üzerine, ''İsim netleşti önümüzdeki hafta atama yapılacak'' yanıtını verdi.
 

Kanun neler getiriyor?

Yürürlüğe giren kanunun getirdiği yeniliklerden bazıları şöyle:

Gümrüklerde ortaya çıkabilecek özel ve zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya Gümrük Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakan yetkili olacak.

Doğal afetler, tehlikeli ve salgın hastalıklar, büyük yangınlar, önemli nitelikteki kimyasal ve teknolojik olaylar ile büyük nüfus hareketleri gibi kriz hallerinde kriz bölgelerinde kullanılmak üzere yurt dışından gelecek araç, gereç, makine, teçhizat ve benzeri malzemelere ilişkin işlemlerle ilgili olarak da Gümrük Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakan yetkili kılınacak.

Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için, özet beyan verilmesi zorunluluğu getirilecek.

Önemli yeniliklerden bir tanesi de ''yetkilendirilmiş yükümlü'' uygulaması olacak. Buna göre AB mevzuatında kabul gören basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanacak, ''yetkilendirilmiş yükümlü'' statüsü belirlendi. Yetkilendirilmiş yükümlüler emniyet ve güvenlikle ilgili kolaylaştırılmış gümrük kontrollerinden veya mevzuatta öngörülen basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanabilecek.

Fikri ve sınai hakların korunmasında da AB mevzuatına uyum sağlanması amaçlanıyor. Buna göre, fikri ve sınai hakları ihlal eder mahiyetteki eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulması kararının devamı için, ihtiyati tedbir kararı alınması şartı getirilecek.
Elektronik ortamda verilen beyannamelere belge eklenmesi zorunluluğu tamamen kaldırılacak.

Tarım ürünlerinin, muhafaza koşulları, saklanabilme süreleri ile dış ticarete konu edilmeleri için serbest bölgelerde kalabilecekleri süreler sınırlandırılabilecek.
Kanun, serbest bölgelerde yürütülebilecek faaliyetlerle ilgili yeni düzenlemeler de getiriyor. Buna göre, serbest bölgelerde, eşyanın niteliği veya gümrük gözetiminin gereklilikleri dikkate alınarak faaliyetlere kısıtlama veya yasaklama getirilebilecek. Bu konuda Gümrük Müsteşarlığı yetkili olacak.

Gümrük idarelerinin, Kanunla konulmuş olan hükümlere uyulmasına yönelik gerekli güvenceyi vermeyen kişilerin serbest bölgede faaliyette bulunması yasaklanacak.
Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkacak eşya için gümrük beyannamesi ya da gümrük beyannamesi verilmesinin gerekmediği durumda özet beyan verilebilecek.
Gümrük muafiyeti için belirlenen alt limit 100 avro'dan 150 avro'ya çıkarılacak. Sadece kara nakil vasıtalarına tanınan muafiyet, AB muafiyet hükümlerine paralel olarak tüm nakil vasıtalarına uygulanacak.

Yerleşim yeri Türkiye dışında olan gerçek kişilerin Türkiye'de satın aldıkları veya kiraladıkları konutlarda kullanılmak üzere getirdikleri ev eşyası gümrük vergilerinden muaf olacak. Ayrıca, yolcuların kendi kullanımlarına mahsus ticari mahiyette olmayan kişisel eşyasına da muafiyet hakkı getirilecek.

Gümrüklerde el konulan niteliksiz kaçak akaryakıtın tasfiyesini il özel idareleri yapacak. Döner sermaye eşletmelerince tasfiye suretiyle elden çıkarılacak eşya, yönetmelikte belirlenen hükümlere uygun olarak ilgili idarelerden belgeleriyle teslim alınacak.
Gümrük idaresi, kaçak şüphesiyle el konulan eşya ile alıkonulan taşıt ve araçların muhafazası için 1 Ocak 2012'ye kadar kaçak eşya depoları kuracak veya mevcut depolardan kiralamak veya satın almak yoluyla yararlanacak.