Yeni yasama yılında sesi kısık muhalefet

Yeni yasama yılına 1 Ekim’de başlayacak olan TBMM’de yeni İçtüzük hükümleri de uygulanmaya başlanacak. Genel kurul salonunda pankartla konuşma yapamayacak olan milletvekilleri, kınama ve geçici çıkarma cezası almaları durumunda para ödeyecek. Muhalefet partileri, hükümetin getirdiği yasa tasarılarının yalnızca maddelere geçişinde ve tümünün oylamasında toplantı yeter sayısı isteyebilecek. Tasarıların maddeleri az sayıda milletvekilinin oyuyla kabul edilebilecek. TBMM, 3. yasama yılına pazar günü yapılacak özel oturumla başlayacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın genel kurulda açılış konuşması yapacağı toplantının ardından Meclis’te resepsiyon düzenlenecek. Yeni yasama yılında, Meclis’te İçtüzük değişikliği nedeniyle pek çok ilkler de yaşanacak. İlk kez 1 Ekim’den sonra uygulamaları başlayacak olan İçtüzük değişiklikleri şöyle:

Yemin etmeyene hak yok: Milletvekilleri yemin ederek görevlerine başlayacak. Yemin etmekten imtina eden milletvekilleri, bu sıfatından kaynaklanan haklarından yararlanamayacak. HDP’li Leyla Zana’nın, 1 Kasım seçimlerinin ardından Meclis’te ettiği yemin geçerli sayılmamış, tekrar etmesi istenmişti. Ancak Zana, o günden beri yemin etmedi. Zana’nın devamsızlık nedeniyle de milletvekilliğinin düşürülmesi gündemde.

Grup önerilerine süre sınırı: Muhalefet partilerinin verdiği grup önerilerinin görüşmelerine süre sınırı getirilecek. Grup önerisi veren partiden bir milletvekili 5 dakikayı geçmemek üzere gerekçesini açıklayabilecek. Açıklamanın ardından diğer gruptan milletvekiline de isterlerse 3’er dakika söz verilecek. İçtüzük değişikliğiyle yaklaşık 1 saat süren bir grup önerisinin görüşmesi 15 dakikaya indirilmiş olacak.

Muhalefetin yasa önerileri: Süresi içinde komisyonda gündeme alınmayan tasarı, yasa önerisi ve KHK’lerin doğrudan genel kurul gündemine alınmasını hükümet veya öneri sahipleri isteyebilecek. Ancak bu istemler, yalnızca salı günleri bir siyasi parti grubundan bir milletvekili tarafından yerine getirilmek kaydıyla bir tane olmak üzere işleme alınacak. Bir milletvekili bir yasama yılında bu kapsamda bir defadan fazla istemde bulunamayacak.

Meclis az sayıda vekille çalışabilecek: Muhalefet partileri, görüşmeye tabi tezkerelerin oylanması ile yasa tasarılarının maddelerine geçilmesi ve tümünün oylanması sırasında en az 20 milletvekilinin istemiyle toplantı yeter sayısı isteyebilecek. Toplantı yeter sayısı istendiği zaman genel kurulda en az 184 milletvekilinin bulunması gerekiyor. Bu sayının bulunamaması durumunda oturum en geç 1 saat sonrasına ertelenebilecek. Bu oturumda da toplantı yeter sayısı yoksa birleşim kapanacak. Muhalefet partileri, sık sık toplantı yeter sayısı istediği için zaman zaman yeterli sayı bulunamıyor ve genel kurul kapanıyordu. AKP, yeni yasama yılında bu anlamda daha rahat çalışacak, genel kurul salonunda yeterli milletvekili olmamasına rağmen yasa tasarılarının maddeleri görüşülebilecek. Yasa tasarı maddelerinin oylanmasında açık oylama talebinde bulunulamayacağı için salonda karar yeter sayısı olan 139 milletvekili olmasa bile maddeler kabul edilebilecek.

Usul tartışmasında 3 dakika: Usul tartışmalarında lehte ve aleyhte en çok ikişer kişiye tanınan 10’ar dakikalık söz hakkı, 3’er dakikaya inecek. Milletvekilleri, tasarı ve tekliflerin komisyonlara havalesine ilişkin oturumun başında yaptığı itirazı, bundan sonra yazılı olarak Meclis Başkanlığı’na iletecek. Genel kurulda, genel görüşme ve Meclis araştırması önergelerinin özetleri okunmayacak.