Yeni zamlar kapıda

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçe açıkları ve makro hedeflerdeki ciddi sapmaların Türkiye'ye özgü olmadığını, bir çok ülkede bu sapmaların yaşandığını söyledi.

Plan ve Bütçe Komisyonunda 2010 yılı bütçesinin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı. Milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Şimşek, bütçe açığı ve makro hedeflerdeki sapmanın, ciddi boyutlarda olduğunu kabul ettiğini belirtti.

Dünyanın ciddi bir kriz sürecinden geçtiğini ve bu nedenle söz konusu sapmaların Türkiye'ye özgü olmadığını ifade eden Şimşek, IMF'nin Orta Doğu ve orta Avrupa ile ilgili ön gördüğü büyüme oranındaki sapmanın 8,4 puan olduğunu anımsattı. Şimşek, 1990 ile 2002 yılı arasında da ciddi sapmaların yaşandığının unutulmamasını istedi.
2010 yılı bütçesinin hazırlanma aşamasından bahseden Şimşek, işin makro boyutuna bakıldığında, bütçenin makul bir temel üzerine kurulduğunun görüleceğini söyledi.
 

Orta vadeli programın gecikmesi

Orta Vadeli Programın gecikmesi konusunda yapılan eleştirilere hak verdiğini belirten Şimşek, aslında bir kural varsa buna uyulması gerektiğini ifade etti.

Söz konusu gecikmenin nedenlerini anlatan Şimşek, ''Orta vadeli programlar, ileriye yönelik makro hedefleri ortaya koyar. Dünya da Türkiye de ciddi belirsizlikten geçiyor. Hızlı bir şekilde programı koyup değiştirmek istemedik. Olağan üstü bir dönemden geçiyoruz. Resim belirsizdi. Ekonomik durumun biraz daha netleşmesini bekledik. Önümüzdeki seneden itibaren, biz bunları zamanında ortaya koymaya çalışacağız'' diye konuştu.
 

Vergi gelirlerinde planlanan artış

Şimşek, vergi gelirlerindeki artışla ilgili ön görülerin iddialı olduğunu ancak, gerçekleştirilebileceğini söyledi.

Söz konusu gelirlerin elde edileceği kaynakları anlatan Şimşek, şunları söyledi:
''Vergi gelirlerinde toplamda 29,7 milyar liralık artış ön görülüyor. Bunun 10,5 milyar lirası, maktu vergi ve harçlardaki güncellemelerden elde edilecek.
2009 yılında yapılan vergi indirimlerinin maliyetinin dahil edilmesi de 3,2 milyar lira... Petrol, tütün ÖTV'sine ilişkin yapılan düzenlemeler, cep telefonlarına ilişkin düzenlemeler, oradan da 3,3 milyar lira gelir elde edilecek. 29,7 milyar liranın 17 milyar lirası bu unsurlardan geliyor.

Bunu çıkardığınız zaman 12,7 milyar liralık vergi artışı ön görülüyor. Yani 7,9 puan artış.
Tüm ekonomiler canlı organizmalardır. Şartlar gerektirirse bazı tedbirler de ortaya koyarız. Şu anda ön görülmeyen yeni gelişmeler olursa, (hiç bir zaman bunu yapmayız) demem. Dünya da Türkiye de bu dönemde çok belirsizlikle karşı karşıya. Şartlar gerektirdiği zaman gerek vergilerde, gerek harcamalarda düzenleme yapılır.
(Tütün ürünlerini kastederek) Arka plandaki varsayımlarda, doğru, bazı ÖTV düzenlemeleri öngörüyoruz.

Biz bugünden, tütün ürünlerine, şuna buna, şu kadar yapacağız dersek piyasalar için olumsuz açıklama olur. Zamanı geldiğinde değerlendirme yapıp sizlerle paylaşırız. Gelirlerdeki artış oranı iddialı görünmekle birlikte, gerçekleşebilir hedefler olarak görüyorum.''

ÖTV artışlarının, KDV üzerine etkisi olduğunu belirten Şimşek, ÖTV artışlarından dolayı KDV'de öngördükleri gelir artışının 979 milyon lira olduğunu söyledi.
Şimşek, lüks ve birinci sınıf lokantalarda KDV'nin yüzde 18'e çıkarılmasının da 300 milyon liralık ek gelir getireceğini kaydetti.

Tütün ürünlerinde özel tüketim vergisinin gerçekleşme tahmininin yüksek olduğunu anlatan Şimşek, ''Burada bir takım tedbirler alınabilir, denetimin etkinliği artırılabilir. Motorlu taşıtlardan alınan özel tüketim vergisi artışı yüksek, kabul ediyorum. Vergi indiriminin motorlu taşıtlar ÖTV'si üzerindeki etkisi 1,1 milyar liraydı. Rakamlar ciddi, kabul ediyorum. Cep telefonlarına ilişkin... Köprü ve otoyol ücretlerinde artış var kabul ediyorum. Onun da etkisi ortaya çıkacak. Maktu vergiler var tabii. Bunlara ek olarak enflasyon oranına bir takım güncelleme söz konusu. İç ve dış konjontüre bağlı olarak gerekirse ek tedbirler alınabilir'' diye konuştu.
 

Memur ve emeklilerin durumu

Şimşek, 2009 yılının bir çok ülkede çalışanlar aleyhine bir yıl olduğunu söyledi. Ciddi daralma yaşandığını vurgulayan Şimşek, ''Bu yıl memur maaş artışını yıllık kümalatif olarak yüzde 8,7 verdik. Ortalama artış yüzde 14,6'dır. TÜFE'ye göre, yüzde 2'nin üzerinde. Bu sene için memurlarımıza, şartları da dikkate alarak reel ücret artışı verildi. 2010 yılında sözü veriyoruz; memur maaş zammı enflasyonun altında olmayacak. En az enflasyon kadar artış söz konusu olacak'' dedi.

Şimşek, en yüksek müsteşar maaşı ile 9'un biri memur maaşı arasında, 2002'de 7 kat fark olduğunu bu sene itibariyle farkın 3,6'ya düştüğünü bildirdi.

Bakan Şimşek, çalışanlardan yüksek vergi alınıyor eleştirilerine karşılık olarak da 9. derece birinci kademede maaş alan, evli 2 çocuklu memurun, Kasım 2009 bürüt maaşının 1439, net maaşının 1253 lira olduğunu, vergi yükünün ise 27 lirada kaldığını söyledi.

Şimşek, AKP'ye yönelik, ''7 yıldır bir şey yapılmadı'' eleştirilerini, haksız ve üzücü bulduğunu belirterek, çok sayıda önemli reformun gerçekleştirildiğine dikkati çekti.