Yurttaşın başı yanacak

Yılbaşından itibaren zorunlu hale gelen genel sağlık sigortası uygulamasının, yoksulluk sınırının gerçekçi olmaması nedeniyle yurttaşları ciddi biçimde sıkıntıya sokacağı, yurttaşın sağlık hizmeti almak için evindeki eşyalarını haczettirmek zorunda kalacağı uyarısı yapıldı.

Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Türk-İş Sosyal Güvenlik Danışmanı Celal Tozan’ın verdiği bilgiye göre özellikle asgari ücret düzeyinde ücret alan ya da işsiz durumdaki yurttaşları ciddi sıkıntılar bekliyor.

Zira, gelir testi yaptırarak primleri ödemeye başlayan ya da ödeyemeyen yurttaşın başı devletle belaya girecek. Çünkü primlerin ödenip ödenmediği TC yurttaşlık numaraları ile kontrol edilecek. Ödenmemiş primlerin haciz yoluyla tahsili mümkün.

Tozan’ın verdiği bilgiye göre tüm yurttaşların sağlık sigortası kapsamına alınması gibi olumlu bir geliş olarak lanse edilen uygulama ile yurttaşları nelerin beklediğini şöyle sıralamak mümkün:

1- Süre daraldı. Zorunlu hale gelen sistemle, herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlar ve 25 yaşını doldurmuş öğrenciler GSS (Genel Sağlık Sigortası) primi ödemek zorunda. Bunun için ay sonuna kadar gelir testi yaptırarak, ne kadar prim ödeyeceğini beyan edecek ve ödemeye başlayacak. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yurttaşları bilgilendirmek için 2 milyona yakın yurttaşa mektup gönderecek, ancak gelir testi için verilen süre bu ayın sonunda doluyor.

2-SGK’nin mektupları daha postalanmadı. SGK Prim Hizmetleri Genel Müdür Vekili Mustafa Kuruca, imzasını taşıyan, hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve yeşil karta da başvurmayan 1 milyon 700 bin civarı kişiye gönderilen mektuplarda, yurttaşlardan gelir testi yaptırmaları, bu test sonunda prim ödemeden de sağlık hizmetleri alabilecekleri dile getirildi. Bu kategoriye yalnız, ayda asgari ücretin üçte birinden az gelir elde eden, yani 294 lira gelir elde edenlerin girdiğini hemen belirtelim. Çünkü bu miktarın üstünde kazanan her yurttaş GSS primi ödeyecek.

3- Gelir testi yoksa gelir 1800 lira kabul edilecek. Gelir testini ay sonuna kadar yaptırmayan ya da söz konusu mektuplar eline geçtikten bir ay sonra yaptırmayan yurttaşların geliri, asgari ücretin iki katının fazlası olarak kayıtlara geçecek. Yurttaşlar test edilen gelirlerine göre 35 lira ile 213 lira arasında prim ödeyerek sağlık hizmeti alabilecekler. Başvurmayanlar 880 lira da ceza ödeyecek.

4-Kısmi çalışana isteğe bağlı prim önerisi. Ev temizlik işleri gibi kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışanlara da ödenmesi gereken prim tutarın belirlenmesi için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvurarak gelir testi yaptırmaları istenen mektuplarda, isteğe bağlı prim ödenmesi öneriliyor.

5- İsteğe bağlı prim daha avantajlı. Eğer ödeme gücü varsa isteğe bağlı prim ödemek, hem emeklilik hakkı da sağlayabileceği hem de bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de sağlık sigortasını kapsadığı için daha avantajlı. Prime esas kazançın altı sınırı yani asgari ücret ile asgari ücretin altı katı kadar arasındaki bir skaladan tercih edilecek bir primle yani en az 284 liraya emeklilik hem de sağlık hakkı kazanmak mümkün.

Ayrıca yalnız kısmi süreli ya da çağrı üzerine değil, daha önce sigortası olan ancak şimdi işsiz olanlar ya da daha önce hiç sigortalı olamayanlar da isteğe bağlı prim ödeyerek hem emeklilik hem de sağlık hizmetinden yararlanabilirler.