‘Ekmek, Dükkân, Devlet: Türkiye’de Esnaf-Perşembe Pazarı Örneği’

“Parayla iş yaptığı için esnafın kaybedecekleri vardır. Esnaf, işçi değildir. İşçi politize olabilir çünkü işçinin zincirlerinden başka kaybedecek bir s¸eyi yoktur. Ancak esnafın zincirlerinden başka kaybedecekleri vardır. Esnafın kendini iyi hissedebilmesi için devlete ihtiyacı vardır. (...) Esnaf küçük sermayesini korumaya çalışırken korkuları ile hareket eder. Bu yüzden iktidara hep yakındır. İktidarla iyi geçinmeye çalışır; ama iktidarın uyguladığı ekonomi politikaları benim gelişimime katkı sağlar mı düşünmez.” Kitaptan...

Müge Neda Altınoklu, Ekmek, Dükkân, Devlet: Türkiye’de Esnaf-Perşembe Pazarı Örneği (İletişim Yayınları) adlı kitabında esnafın sınıfsal konumunun 1980’lerden itibaren hızlanan dönüşümünü inceliyor.

Bir zamanlar “Hırdavatın Paris’i” denen İstanbul Perşembe Pazarı’nı örrnek alan Altınoklu, haksız rekabet ve mağduriyet duygusunun ağırlaştığı, “Dayanacak guücümüz kalmadı” feryadının rutinleştiği bir süreçte, esnafın kendisini nasıl konumlandırdığını inceliyor ve “sermayeye rağmen sermaye içinde” olmanın çelişkisini belirliyor.

Esnaf kitlesini tekil ve tekdüze görmenin yanlışlığına dikkat çeken Altınoklu, sermaye sahibi fakat sanayicilere ve mali sermayeye kıyasla son derece kırılgan olan esnafın, çok zaman “Nerede bu devlet!” isyanının da sözcüsü olduğunu dile getiriyor.

Ekmek, Dükkân, Devlet: Türkiye’de Esnaf Perşembe Pazarı Örneği / Müge Neda Altınoklu / İletişim Yayınları / 200 s. / 2022.