Reşit Güngör Kalkan’dan ‘Ülkü Tamer:Güneşle Yıkanan Umut Denizi’

ŞAİR, OYUNCU, ÖĞRETMEN, YAYINCI

VE KÜLTÜR İNSANI ÜLKÜ TAMER!

Türk şiirinin önemli bir dönüm noktasını oluşturan ve kuşak olarak etkinin sonuna kadar birçok şairde hissedildiği bir dönemin şairini yazmak / anlatmak açıkçası çok da kolay bir uğraş olmasa gerek.

İkinci Yeni şairleri arasında, özellikle Ülkü Tamer hakkında çok şeyler yazıldığı pek söylenemez. En azından gerek süreli yayınlar gerekse akademik çalışmalar tarandığında bu düşüncemizin ne denli yerinde olduğu ortaya çıkacaktır.

Bu bakımdan Ülkü Tamer’in şair, oyuncu, öğretmen, yayıncı ve kültür insanı olarak bir bütünlüğün parçası arasındaki yerini, konumu belirlemek oldukça zaman alacaktır.

Biyografi kitaplarıyla adından söz ettiren yazar Reşit Güngör Kalkan, Ülkü Tamer: Güneşle Yıkanan Umut Denizi (Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Gazi Kültür Yayınları) isimli kitabında; şair, oyuncu, öğretmen, yayıncı ve kültür insanı olarak Ülkü Tamer’i, onun sözü edilen bu bütünlük içindeki yerini, cömert bir yaklaşımla sunuyor.

Adeta bir roman atmosferi içerisinde Ülkü Tamer’e dair bilinmeyenleri özellikle gün yüzüne çıkaran Kalkan, usta şairin şiiri ve şiirinin arka planı başta olmak üzere, yaşamının gölgede kalan yıllarına da ışık tutuyor.

Kuşkusuz Ülkü Tamer’in, renkli dönemlerini anlattığı Yaşamak Hatırlamaktır bir anı-belge olarak sözü edilen yıllara dair önemli fotoğraf karelerinden oluşuyor. Oysa Reşit Güngör Kalkan bu çalışmasında, Ülkü Tamer’i merkeze almakla birlikte, kıyıda köşede kalmış birtakım isimlere ve olaylara Yaşamak Hatırlamaktır’ın dışından da bakıyor.

Ülkü Tamer: Güneşle Yıkanan Umut Denizi, bu bağlamda ömrünü edebiyata ve sanata adamış bir kültür insanının mirası dışında kalan ve mevcut kaynaklar üzerinden titiz bir çalışmanın ürünü olarak belge taramasıyla oluşturulmuş yetkin bir kaynak.

KRONOLOJİK BİR İZLEK

Çalışma önemli ölçüde kronolojik bir sıralama eşliğinde ilerliyor. Bütünlük taşıması düşüncesiyle, yaşamı, eserleri, kişiliği ve şiirimize kazandırdıkları iç içe sunuluyor.

Bu noktada şunu vurgulamakta yarar olduğu kanısındayım: Geniş bir zaman aralığına yayılan Ülkü Tamer’in yaşamı, şiiriyle önemli ölçüde paralellik gösteriyor. Tamer’in şiirlerindeki eksen temalar bağlamında disiplinli bir tutumla geliştirdiği çalışmalar bunun yetkin örneklerini sunuyor.

Dolayısıyla bu durum, doğrucası Tamer’de ortaya çıkan temel izlek, şiirinin ustalığa varan geçitlerinde tartışmaya yer vermeyecek denli işlevsel bir dil kullanmış olmasıyla açıklanabilir ancak. Her şeyi şiirine konu edinebilmiş olması ise, sözünü ettiğimiz süreçler boyunca dil, imge, buluş ve söyleyiş bütünlüğünün ahenkli armonisinde aranabilir.

ŞİİRİ GİBİ YAŞAYAN ŞAİRİN

İNCELİKLERLE ÖRÜLÜ YAŞAMI...

Ülkü Tamer’in yaşamı, inceliklerle örülü, geniş coğrafyalara uzanan gezilerle bezenmiş oldukça imrenilesi, renkli bir yaşam, evet.

Şiiri gibi yaşayan ender şairlerden biri olarak Ülkü Tamer’in Antep’te başlayan yaşam yolculuğu bütünüyle edebiyat ve sanatla gönenmiş, kalemiyle geçinmenin zorluklarına karşın esprili kişiliğinden asla taviz vermeksizin tamamlanmış denilebilir.

İçinde bulunduğu şartlarla yaşam çizgisini belirgin kılan gerçeklik arasında gidip gelen bir eylem pratiği sunar sürekli. Evet, yaşamak bir tavır olarak aynı zamanda hak edilmiş bir duruşu da çerçeveleyecektir fakat her şeye karşın Tamer, esprili, neşeli, bulunduğu ortamı şenlendiren, yokluğunda aranan özgün yaklaşımından da hiçbir zaman vazgeçmeyecektir.

Ülkü Tamer: Güneşle Yıkanan Umut Denizi isimli çalışmanın kendi içinde bir disipline sahip olmakla birlikte, kuru ve sıkıcı bir dile hapsolmadığı ilk cümlelerden de anlaşılıyor. Kalkan, bu tutumunu görebildiğim kadarıyla bir tercih olarak uzun yıllardır diğer çalışmalarında da sürdürüyor.

81 yıllık yaşamında hep güzellikler sunan bir şairi, aynı güzellikler eşliğindeki bir şehrin özgün ruhuna eş bu çalışmasıyla yeniden hatırlamamızı sağladığın bu güzel çalışma için teşekkürler Reşit Güngör Kalkan.