İstanbul’da metro inşaatlarının finansal darboğazda olduğuna dair yazıma pek çok okur mesajı geldi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) -beşi, yaklaşık keşif bedelinin yüzlerce milyon üzerinde olmasına rağmen sözleşmeleri yapılan- altı metro ihalesinde işlerin tamamen durdurulduğu belirtiliyor. İBB, bu konuda resmi bir açıklama yapmış değil. Ancak ihaleleri alan büyük müteahhitlik firmalarının işleri devrettiği taşeron firmalar işçi çıkarmaya başladı.

Maaş için arsa satış formülü
Üstelik yalnızca İstanbul değil, Ankara da zorda.
Melih Gökçek’in istifa ettirildiği Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde de hesapsız harcamalar yüzünden nakit dengesinin parlak olmadığı malum.
Geçen haftalarda belediyenin çalışanlarına maaş ödemesi yapmakta zorlandığını duymuştuk.
Hatta Maliye ile temas kurulduğu, bazı gayrimenkullerin satılarak maaş ödenmesi formülü bile gündeme gelmiş. Yeni başkan Mustafa Tuna’nın Yavuz Donat ile görüşmesinden ortaya çıktı ki, personel maaşları için ASKİ’den destek alınmış.
Tabii her ay personel maaş ödemesinde ASKİ kasasına başvurmak düşünülmüyordur herhalde. Aksi takdirde, sürekli genişleyen ve yeni yatırımlarla altyapı sorunu büyüyen başkentin su ve kanalizasyon yatırımları zora girebilir.
Yatırımcı kamu idarelerinin firmalara ödeme yapma kabiliyetinin öneminden söz ettik. Belediyelerin yanı sıra Karayolları ve İller Bankası’nın da ödemelerde zorlanmaya başladığı konuşuluyor. Mevcut hak edişlerin gecikmeli ödendiği, kış aylarında inşaatın mümkün olduğu yerlerde ise firmalara çalışmamaları telkin ediliyormuş.

Göz göre göre zarardı
Ödemeleri yapılamayan ve durdurulduğu belirtilen metro hattı inşaatlarında, beş ihalenin, kamu aleyhine 1.2 milyar TL fazla tutara “bağlandığını” daha önce yazdım.
Aşağıdaki tablo, 18 Ekim 2017 tarihli yazımda paylaşıldı. İnşaatı duran hatların, bu tablodaki metro hatları olması ve eski başkan Kadir Topbaş’ın “Borçsuz belediye devrettik” sözünü unutanlar için yeniden hatırlatmak elzem oldu.
Bugün para olmadığı için duran metro inşaatlarının ihalesi sırasında (Topbaş başkanken, Mart 2017) keşif bedellerinin çok üzerindeki müteahhit teklifleri kamu aleyhine kabul edildi.

Bu tablodaki metro hatlarının parasızlık yüzünden durması epeyce fikir veriyor. Kamunun altyapı yatırımlarında idarenin, firmalara ödeme yapma kabiliyeti, mali yönetimin güncel durumunu yansıtan en önemli göstergelerden biridir.
Büyüme vaatlerine buradan bakılmalı.