Hafta sonunda Mardin ve Gaziantep’ten gelen kaza haberleri Türkiye’yi sarstı. İki kazada 35 kişi yaşamını yitirdi, 57 kişi yaralandı. 

Savaş gibi!

Her iki kazanın, daha az kaybın olduğu ilk kazadan sonra başka bir aracın olay yerindekilere çarpması sonucu büyümesi ayrıca irdelenmesi gereken bir durum. 

Bizde başa gelen bir kazayı küçümseme ya da önlem almadan müdahale etme ne yazık ki çok yaygın. O nedenle ilk küçük kaza, devamında büyük kayıplar doğurabiliyor.

Mardin ve Gaziantep’teki kazalardan çıkarılması gereken dersler var mı? Medya bunları nasıl işlemeli? Bu sorulara yanıt Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’ndan (RTÜK) geldi:

Yayın yasağı!

Bir olayın kamuoyu önünde derinlemesine araştırılmasını yasakladınız mı, sorunu çözdünüz demektir!

***

Yıllar önce bir strateji dergisinde okumuştum. 20. yüzyıldaki savaşlarda şehit olan Türklerin ciddi bir kısmının önce ayağından sonra başından vurulduğu dikkati çekmiş. Nedenini araştırmışlar, şu çıkmış:

Ani bir saldırıda hemen yere yatan askerlerin bir bölümü yatarken bacağını üste kıvırıp savaş düzeni alırmış. O sırada hedef haline gelen bacağından vurulunca ani bir hareketle başını kaldırıp bacağıma ne oldu diye bakarmış. İşte o sırada başından vurulurmuş. Bunun üzerine eğitimde buna ayrıca eğilmişler.

Mardin ve Gaziantep kazalarındaki kayıplara bakıp, “savaş gibi” yorumu yapınca anımsadığımız bu araştırmaya benzer pek çok “eğitimsizlik cinayeti” var.

Her iki kazada da ilk olay anından sonra yola gerekli uyarı işaretlerinin konmasından ilk yardım tekniğinin bilinmesine kadar gerekli önlemler alınsaydı böyle bir felaket yaşanmazdı.

Sevgili dostum Dr. Ülkümen Rodoplu’nun ilk yardım kitaplarından anımsıyorum, o kadar basit tekniklerle, müdahalelerle insan yaşamını kurtarmak mümkün ki!

Bunun için önce ilk yardımın bilincinde olmak gerek, herkes olmasa bile söz konusu kaza yerlerindeki kalabalıkların içinden en azından birkaç kişinin bunu bilmesi gerek!

Dr. Rodoplu’ya kazayı nasıl değerlendirdiğini sordum. İşte yanıtı:

“Alan yönetimi yok. Müthiş bir kaos var. İlk giden ekibin önce bölgenin güvenliğini sağlaması gerekli. Saha güvenli değilse yaralıya dahi müdahale etmemek gerekir...”

Okullarda ilk yardım dersi nasıl? Dr. Rodoplu şöyle diyor:

“4 ve 7. sınıfta sadece bir ünite. O da mayısa, okul bitimi rehavetine denk geliyor!”

Ölenlere Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyoruz. Kaza olduktan sonra yol gösteren çok olur ama böylesi geliyorum diyen kazaları ne yazık ki daha çok yaşayacağız.

Örneğin Mardin’deki kaza dünya medyasına şöyle yansıdı:

Türkiye’deki kazada 1 kişi öldü, pek çok kişi yaralandı, onları kurtarmaya gelenlere TIR çarptı 19 kişi öldü!

***

Trafik kazası istatistiklerine bakınca durum daha net ortaya çıkıyor.

Kaza yerinde yaralı olup hastaneye kaldırılırken ya da hastanede ölenlerin sayısı, kaza yerinde ölenlerden daha fazla. 2021 yılı istatistikleri 2421’e 2941!

Kazalarda ilkim nedeni yüzde 1-2, yol-çevre nedeni yüzde 2-4, araç nedeni yüzde 2-4, sürücü hatası yüzde 90-95!

Demek ki iyi eğitim, trafik kazasına karşı da şart.

Dr. Rodoplu uyarıyor:

“Örneğin, yüzme bilmeyen bir kişi boğulmak üzere iken, yardıma giden kişi boğulmalara nasıl müdahale edeceğini bilmiyorsa boğulan sayısı ikiye çıkar.”

Kaza kaderin değil, ihmalin eseridir!