Köy Enstitüleri ve yerel yönetimlerin eğitim modelleri - Alaaddin Dinçer
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

Köy Enstitüleri ve yerel yönetimlerin eğitim modelleri - Alaaddin Dinçer

07.05.2024 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Köy Enstitülerinin kuruluşunun üzerinden 84 yıl, kapatılmasının üzerinden ise 77 yıl geçti. Kurulduğu ve kapandığı günden bu yana ülke gündeminde sürekli yer alan bu eğitim modeli günümüzde güncelliğini korumaya devam etmekte. Her ne kadar kuruluş amacı ülkenin öğretmen ihtiyacını karşılamak üzere bir öğretmen yetiştirme modeli olarak bilinse de aslında bütüncül olarak ele alındığında sadece öğretmen yetiştirme ile sınırlı kalmayan farklı bir paradigmanın eseri olan eğitim sistemi olarak yaşandı. Köy Enstitüleri, kurum yapıları, işleyişi, müfredat uygulamaları, eğitim yöntemleri ve öğretmen kadroları ile toplumun en karanlık dönemlerinin aydınlanma ışığı oldular. Toplumun aydınlanması, uyanması ve yurttaş olma bilincine ulaşması karanlık güç odaklarının işine gelmedi. Karalama kampanyaları ile başlayan itibarsızlaştırma girişimleri enstitülerin kapatılmasıyla sonuçlandı. O gün bu gündür belini doğrultamayan, yapbozlarla sürekli bozuma uğratılmış istikrarsız bir eğitim sistemi ile ilerlemeye çalışıyoruz. Ve bu zihniyet değişmedikçe eğitimin istikrara kavuşması da gerçekleşmeyecek gibi görünmekte.

İLHAM KAYNAĞI OLMALIDIR

Nüfusun yüzde 75’inin köylerde yaşadığı, yüzde 76’sının okuryazar olmadığı tarihsel dönemin önemli eğitim kurumları olan köy enstitülerini, bugün nüfusun yüzde 93’ünün il ve ilçe merkezlerinde yaşadığı döneme uygulamak olanaklı değildir.

EKONOMİK KOŞULLAR

Ancak Köy Enstitülerinin günümüze ışık tutabilecek, bugüne uyarlanarak uygulanabilecek yeni eğitim modelleri yerel yönetimler üzerinden uygulanabilir. Özellikle ekonomik koşulların ağırlaştığı ve yoksulluğun en derin noktada yaşandığı bir dönemden geçmekteyiz. O nedenle yerel yönetimler, halkın temel gereksinimlerini karşılayacak ürünlerin üretim ve tüketiminin eğitimlerini yurttaşlara verecek ve örgütleyecek yapıları kurmaya öncülük yapabilir, bunu sağlayacak eğitim kurslarını zengin çeşitlilik ve yöresel öncelikler üzerinden kuracağı “halk okulları” ve kooperatifler aracılığıyla sağlayabilirler.

Bu merkezlerde üretim ve tüketim eğitimlerinin yanında, başta toplumsal cinsiyet eşitliği ve demokratik yaşamın temel prensiplerinin öğretisini verebilir; eşitlik, adalet, hak ve hukuk gibi alanlarda yeni kazanımların elde edilmesine yönelik bilgi, bilinç, örgütlenme ve mücadele deneyimi kazanılmasına katkı sunabilirler. Aslında bu kurumlar yeni dönemin yani Cumhuriyetin ikinci yüzyılının Aydınlanma ışığı olabilirler.

YUKARIDA YER ALAN ÖNERİLERE EK OLARAK;

3-5 yaş grubu çocuklar için, 

-erken çocukluk eğitimi merkezleri (bakımevi, kreş vb gibi) oyun atölyeleri kurabilirler. erken çocukluk eğitimi merkezleri (bakımevi, kreş vb gibi) oyun atölyeleri kurabilirler.

6-18 yaş grubu çocuklar için,

-bilim, sanat, spor ve kültür eğitimi ve uygulama merkezleri/atölyeleri,

-bilim, sanat ve kültür festivalleri/ fuarları/yarışmaları/şenlikleri,

-çocuk oyun parkları, bahçeleri, köyleri ve yaz okulları

- çocukların eğitimlerine destek amaçlı olarak hazırlık ve destek kurslar

Hem çocuklar hem de yetişkinler için,

-anne ve çocuk sağlığı, rehberlik ve psiko-sosyal destek merkezleri,

-yetişkinlere yönelik mesleki ve teknik gelişim, kişisel gelişim, kültür ve sanat kurs merkezleri/atölyeleri,

-mahalle ve köylerde dayanışma ve kitap kafeleri, kütüphane ve bilgi evleri kurabilir/düzenleyebilirler. 

YENİ PROGRAMLAR

Sonuç olarak, önerilen faaliyetleri çoğaltmak, çeşitlendirmek ve zenginleştirmek olanaklıdır. Yapılacak bütün faaliyetlerin belli bir program ve plan dahilinde yürütülmesi, bunun gerçekleşmesi için stratejik planlar hazırlanması, istihdam edilecek personellerin yeterli eğitime, donanıma ve niteliğe sahip olması, Köy Enstitüleri düşüncesine yabancı olmaması veya bu konuda belli bir eğitim sürecinden geçmiş olması önemlidir. Siyasal iktidarın anayasal güvence altında olan laik, bilimsel ve kamusal eğitimi tahrip eden, bu eğitimin yerine kendi siyasal ve ideolojik önceliklerini içeren eğitimi koymaya çalıştığı bir dönemde muhalif yerel yönetimlerin eğitim alanında yapacakları işler, toplumun büyük bir bölümünün beklentilerini karşılamak anlamına gelecektir. Bu bağlamda şimdi, Köy Enstitüleri fikrini bugüne uygun yeni programlar ve bu programlara uygun eğitimlerle uygulamanın zamanıdır. 


 


Yazarın Son Yazıları

Yeni bir tür: ‘Barrack-us’ - Dr. Çiğdem Bayraktar Ör

“Devletler arasındaki çıkarları uzlaştırma sanatı” olarak tarif edilen diplomasiyle ülkelerarası diyalogun yapılandırılmasında; bir devletin kimi, nereye, ne zaman gönderdiği son derece önemlidir.

Devamını Oku
15.12.2025
Çağdaşlık yolunda bir ömür - Hüseyin Karataş

Çağdaşlık eksikliğine ve dokunulmazlara dokunan sevgili hocam Prof. Dr. Türkan Saylan...

Devamını Oku
13.12.2025
Geleceğin savaş alanı, Türkiye ve Karadeniz - Doğu Silahçıoğlu

“Erken Cumhuriyet dönemi”nde (1923-1938) savunma sanayisindeki gelişmeler Türkiye’yi; başta uçak olmak üzere harp silah araç gereçlerinde dış satım yapan bir ülke konumuna getirmişti.

Devamını Oku
12.12.2025
Gençlik MESEM’den büyüktür - Kaan Eroğuz

AKP iktidarı tarafından 2016 yılında örgün ve zorunlu eğitim kapsamına alınan mesleki eğitim merkezleri (MESEM), çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasında ve “kurumsallaşmasında” kritik bir rol oynuyor

Devamını Oku
12.12.2025
İnsan onuru ve demokrasi - Ayşe Atalay

TDK sözlüğünde “onur” kavramı insanın kendisine karşı duyduğu saygı olarak tanımlanıyor.

Devamını Oku
11.12.2025
Komisyonda emekçinin adı yok - Şükrü Karaman

Milyonlarca emekçinin yeni ücrete ilişkin alacağı kararı merakla beklediği Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına yarın başlayacak.

Devamını Oku
11.12.2025
Karadeniz’de neler oluyor? - Can Erenoğlu

Dünyanın en güvenli ve istikrarlı denizi Karadeniz dünyanın en tehlikeli deniz alanına mı dönüştürülüyor?

Devamını Oku
10.12.2025
Gelir adaletsizliği tırmanıyor! - Devrim Onur Erdağ

Türkiye'de emeğin değeri uzun zamandır siyaset meydanında sıkça dile getirilen bir konu.

Devamını Oku
10.12.2025
Yeni feodal çağ ve dijital baronluk - Doğan Sevimbike

Yanis Varoufakis’in No Kings Means No Barons başlıklı yazısı, çağımızın ekonomik ve siyasal düzenini “yeni bir feodalizm” olarak niteliyor.

Devamını Oku
09.12.2025
Erdoğan’ın 2005’teki hayalleri - Kadir Serkan Selçuk

Yıl 2005. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, o dönem henüz el konmamış olan Sabah gazetesinin 20. kuruluş yıldönümü için gazeteye bir yazı yazmıştı.

Devamını Oku
09.12.2025
Terörist başının ayağına gitmek... - Hatice Topçu

Ulus devletler; tarih bilinci, ortak coğrafya ve dil birliğine dayanır.

Devamını Oku
08.12.2025
‘Kırkyama’ siyaset… - Prof. Dr. Utku Yapıcı

Türk siyasetinde son yıllardaki en ilginç gelişme siyasi kimlikler düzleminde yaşanıyor.

Devamını Oku
08.12.2025
Çocuklarımız artık kimsesiz mi? - Özgür Hüseyin Akış

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında söylenmiş bir cümle hâlâ kulaklarımızda çınlar:

Devamını Oku
07.12.2025
Çözüm mü, çözülme mi? - Ülgen Zeki Ok

Emperyalist güçlerin Ortadoğu’daki kirli emellerinin önündeki en büyük engel olan Atatürk’ü Türk halkının yüreğinden söküp atmak, yani öldürebilmek için bir gri propaganda yöntemi uyguluyor.

Devamını Oku
06.12.2025
Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025