Sevdiklerinize yeşil bir veda

İnsanlık olarak kutlamaları sevdiğimiz gibi vedaları da hakkıyla yerine getirmeyi severiz. En büyük vedalardan birini gerçekleştirdiğimiz yer kuşkusuz ki cenaze merasimleridir. Farklı kültürlerde ve öğretilerde birbirinden keskin farklar içerebilen cenaze törenlerinin ortak paydası yaşayanların ölüler dünyasına geçen kişiye son görevlerini yerine getirmelidir. Bunun yanı sıra henüz ölüm gerçekleşmeden cenazesinin nasıl olması gerektiğini planlayanlar da var. Böyle dediysem bunu yalnızca yaş almış kişiler için düşünmeyin lütfen. Tabii ki nasıl yaşarken seçimlerimizi yapma hakkımız varsa cenaze merasimimizi seçme hakkımız da var.

Küresel ısınmanın yoğun etkilerini hissederken ülkemizde de kasım ayının ne derece kurak geçtiğini vurgulamak lazım. Barajlarda azalan su seviyeleri, kuruyan göller, az hasat derken bunlar geçecek demek isterdim. Öte yandan acil iklim planı yönetmenliği başlamazsa “Bunlar iyi günlerimiz” demekten başka bir şey diyemiyorum. COP27’de Türkiye, iklim planını açıklarken sera gazı emisyonlarında artırılmış bir azaltma yöntemi olduğunu belirtti. Buna göre ülkemizde 2030 yılına kadar karbon salınımında 2020 seviyesine kıyasla yüzde 33 artış gerçekleşecek. Net düşüşler ise 2038 yılından itibaren başlayacak. Özetle ısınmaya devam ediyoruz!

Isınma demişken yapılan araştırmalara göre cenaze törenlerinin bir kısmı sera gazı emisyonunu artırıyor. Krematoryumlar, yani ölü bedenin yüksek ısıda yakıldığı yerler, bazı insanlar tarafından çevre dostu olmadığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Küresel ölçekte krematoryumlar her yıl 6.8 milyon tonun üzerinde karbon salınımına neden oluyor. Tabii bir de krematoryumların çalışmasını sağlayan yakıt gereksinimi var. Özellikle Hindistan’da yılda 50-60 milyon ağaçtan gelen bir yakıttan bahsediyorum. Durum böyleyken bu konu üzerinde birçok teknolojik araştırma da yapılıyor. Evet yeşil teknolojinin sunduğu çözümlerden bir tanesi de insan kompostu.

ABD’DE 5 EYALETTE YASAL

“İnsan kompostu”, geçtiğimiz ay ABD’nin Kaliforniya eyaletinde de kabul edilen ve 2027’den itibaren gerçekleşecek yasal bir cenaze işlemi oldu. Kaliforniya, ABD eyaletleri içinde bu işlemi yasallaştıran 5. eyalet. Bu yöntemi tercih edenler, öldükten sonra yakılmak veya gömülmek yerine bedenlerinin toprağa dönüşmesini tercih ediyorlar. “Terramation” ismiyle bilinen yöntemde saman, talaş gibi organik materyallerden inşa edilen bir yatağın üzerine yerleştirilen ölü beden, bakteriler tarafından 60 gün içerisinde toprağa dönüştürülüyor. İşlem sonunda bedenin ağırlığının yaklaşık 2.5 katı organik gübre elde ediliyor. 18 bin 500 metrekarelik alanıyla ABD’deki en büyük insan kompostu tesisi olan Recompose araştırma verilerine göre, terramation yönteminin doğa dostu olduğunu dile getiriyor. İlk kez 2019 yılında ABD’nin Washington eyaletinde yasalaşan “terramation” için hem çevre aktivistleri hem de yeşil teknoloji sevenler olumlu bakış açılarını dile getiriyor.

“İnsan kompostu hakkında ne düşünüyorsunuz” diye çevreme sorduğumda birbirinden farklı cevaplar aldım. Kimisi öldüğünde bedeninin gübreye dönüşüp bahçeye ekilecek bir ağaçta kullanılmasını hoş buldu, kimi “Zaten sonunda toprağa karışıyoruz bari dünyaya desteğimiz olsun” dedi, kimi de alışılmış yöntemlerin dışında olduğu için tekinsiz buldu. Peki siz ne diyorsunuz?