İPA'dan dikkat çeken rapor: İşte İstanbul'da fiyatların en çok arttığı 6 ilçe...

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, verdiği bir röportajda İstanbul’daki ev kiralarının çok yüksek olduğunu vurguladı ve ‘İstanbul Manhattan’dan pahalı olur mu? İstanbul’da ev bulamadık, annemlerin yanında kalıyoruz’ dedi. Bu açıklamanın ardından fahiş kira artışı tekrar gündem oldu.

İstanbul Planlama Ajansı “Bir Hak Olarak Barınma: Sağlıklı, Dayanıklı ve Güvenli Konuta Erişim Herkes İçin Mümkün Mü?” başlıklı bir rapor yayımladı.

Rapor, Türkiye ve İstanbul’daki barınma krizinin nedenlerini ve enflasyonunun etkilerini incelerken kentsel dönüşümün sosyal altyapı dengesini sağlamada bir fırsat olarak kullanılabileceğinin altını çiziyor. Raporda, kentteki kiralık ve satılık konut fiyatlarındaki artışa ilişkin veriler de dikkat çekti.

KONUTLARIN METREKARE FİYATI 1 YILDA YÜZDE 82 ARTTI

Kasım 2023 verilerine göre İstanbul’da son bir yıl içerisinde konut satış fiyatları yüzde 84,14 oranında, kira fiyatları yüzde 75,56 artış gösterdi. Metrekare fiyatları değerlendirildiğinde ise satılık fiyatının yüzde 82,54, kiralık fiyatının ise yüzde 84,33 arttığı görülüyor.

Raporda, "2000’li yıllarda İstanbul genelinde konut sunumunda yaşanan artışa rağmen, orta ve düşük gelir grubu için konut satın alımı imkansızlaştı. Kent genelinde sunulan kiralık konutlar da düşük ve orta gelir grubu için ödenebilir olma niteliğini kaybetti" değerlendirmesine yer verildi.

Pandeminin etkisi ile birlikte kira fiyatlarının 2020 ile 2022 arasında tüm ülkelerde artış gösterdiğine dikkat çekilen raporda, dünya genelinde kiraların 1,6, İstanbul’da 5,2 kat arttığı aktarıldı.

2019 yılından itibaren son dört yılda kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler:

• Üsküdar: Yüzde 961
• Kağıthane: Yüzde 954
• Beykoz: Yüzde 889
• Başakşehir: Yüzde 879
• Küçükçekmece: Yüzde 861
• Eyüpsultan: Yüzde 804

Rapordan öne çıkanlar şöyle:

“Asgari ücrette yaşanan artış ve kira fiyatlarında yaşanan artış karşılaştırıldığında asgari ücret zamlarının kiralardan çok daha az arttığı görülüyor.

Hane halkı bütçesine aşırı yük getirmeyen bir fiyat veya kira düzeyinde ve belirli standartlarda konut, ödenebilir konut olarak nitelendiriliyor. Hane halklarının, aylık gelirlerinin yüzde 30’undan az bir kısmını konut harcamalarına tahsis etmeleri, oturdukları konutların hane halkı için ödenebilir olduğuna işaret etmektedir.

TÜİK’e göre ortalama hane halkı gelirinin 2023 yılında yaklaşık 13 bin TL olduğu düşünüldüğünde, konut kredilerinden yalnızca ayda 100 bin TL üzeri geliri olanların, yani toplumun en çok gelir elde eden yüzde 5’inin yararlanabildiği görülüyor.

Toplumun yüzde 95’inin konut kredisinden faydalanamadığı bu dönem kredili konut satışlarının da ülke genelinde tarihin dip noktasına düşmesi, evin bir barınma değil finansal yatırım aracına dönüşmesine yol açıyor.

İPA tarafından 3 Ağustos – 1 Eylül 2023 tarihleri arasında 317 İstanbul sakini ile yapılan araştırmaya göre katılımcıların yüzde 84,7’si binalarında kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünüyor. Kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünen katılımcıların yüzde 93,4’ü 30 yıl ve üzeri binalarda yaşıyor.”