Ahmet Rasim külliyatı... (26.02.2021)

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY) edebiyatımızın etkili kalemlerinden, 19’uncu yüzyılın sonlarında eserler kaleme alan Ahmet Rasim’in romanlarından gazete ve seyahat yazılarına, hatıralarından makale, şiir ve öykülerine kadar tüm edebi birikimini bir külliyatta okura sunuyor.

Yarım asrı bulan yazı hayatında birçok türde eser ortaya koyan Ahmet Rasim’in çalışmaları Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu’nun dizi editörlüğünde yayına hazırlanıyor. “Ahmet Rasim Kitaplığı 1 - İlk Sevgi” adıyla okura sunulan külliyatın birinci cildinde, yazarın ilk dönem eserlerinden İlk Sevgi, Meyl-i Dil, Nâkâm, Asker Oğlu ve Belki Ben Aldanıyorum isimli kısa romanları yer alıyor.

Ahmet Rasim’in bir zaman kalemiyle bir devri dolduran önemli isimlerden olduğunu söyleyen Daşçıoğlu, ancak onu yıllar içinde kütüphane katalogları ile dergi-gazete sayfalarında bırakarak unutuluşa terk ettiğimizi söylüyor. Daşçıoğlu, “Edebiyatımızın bu tür adlarının böyle nisyan gölgesinde kalması izaha gerek duyurmayacak kadar açık bir eksikliktir; hem yazar açısından hem de edebiyatımız ve hatta kültürümüz açısından” diyor.

Daşçıoğlu, yazarın 50 seneyi aşkın bir süre devam eden gazetecilik ve yazarlık hayatı boyunca toplumun modernleşme sürecine tanıklık ettiği gibi dikkatini modernleşmenin yanı başında devam eden geleneksel ve mahallî hayata da fazlasıyla yönelttiğini belirtiyor.

Daşçıoğlu, sözlerine şöyle devam ediyor: “Şehir hayatını ince dikkatlerle ördüğü çok yönlü bir bakışla müşahede eden yazar, hayatı ve yaşadığı şehri aile yapısıyla, sokaktaki yaşama biçimiyle, eğlence anlayışıyla, gelenek ve görenekleriyle eserlerinde yansıtmıştır. Yazar; roman, hikâye, hatıra, mensur ve manzum şiir, tarih, fıkra, makale, seyahat, monografi, tercüme, gramer, okul kitapları gibi çok değişik tür ve alanlarda eserler vermiş ve bu sayede geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır.”

Bugüne dek Ahmet Rasim’in yaşamına ve eserlerine yönelik farklı çalışmaların gerçekleştirildiğini fakat kaleme aldığı eserlerin bir bütün olarak ve ilmî metotlarla henüz yayımlanmadığını belirten Daşçıoğlu, külliyatın detaylarını şöyle anlatıyor:

“Türk dili, edebiyatı ve kültürünün olduğu kadar yarım asra varan gazetecilik hayatıyla Türk basınının da önemli bir tanığı olmuş olan Ahmet Rasim’in eserlerinin bir kısmı değişik baskılarla günümüz okuruna sunulmuşsa da büyük bir kısmı şu anda dağınık şekilde ve çoğu eski harflerle kütüphanelerde ve arşivlerde bulunmaktadır...

Böylece bu yayın için bir tür ön hazırlık çalışması mahiyetini taşıyan ve arada dâhil olup ayrılanlar bir yana, on dört kişilik bir ekiple gerçekleştirilen bibliyografi taraması sırasında Ahmet Rasim’in yarım asırlık yazı hayatı sırasında yazmış olduğu ve yazması muhtemel olan gazete ve mecmua (ki 800’ü aşkın süreli yayın ve yaklaşık 117 bin nüsha) gözden geçirildi; elbette bazılarında yalnızca, ‘olmadığı/bulunamadığı’ bilgisine ulaşıldı. Bununla birlikte müstearlarıyla birlikte Ahmet Rasim’e ait olduğu düşünülen dört bin civarında yazı tespit edildi…

Bütün eserleri dizisinin üç yüz sayfa civarında bir araya getirilecek yaklaşık otuz ciltlik bir külliyat oluşturması düşünülmektedir. Elinizdeki ciltte Ahmet Rasim’in ilk dönem eserlerinden İlk Sevgi, Meyl-i Dil, Nâkâm, Asker Oğlu ve Belki Ben Aldanıyorum adlı romanları bulunmaktadır.”

AHMET RASİM: 1865’te İstanbul’da doğan Ahmet Rasim, 12 Haziran 1875’te Darüşşafaka’ya kaydoldu, ilk edebî yazı denemelerine buradayken başladı. 1883’te okulu birincilikle bitiren Ahmet Rasim, “Yolcu” ismini taşıyan ilk tercümesinin Tercüman-ı Hakîkat’te yayımlanmasının ardından işinden istifa ederek yazarlık mesleğinde karar kıldı. Burada birçok makalesi yayımlanan usta kalem, dönemin diğer dergi ve gazetelerinde de çalıştı, yanı sıra çeviriler yaptı.1927-1932yıllarında İstanbul milletvekili oldu. Akşam, İkdam, Malumat, Sabah, Servet-i Fünun ve Türk Yurdu başta olmak üzere pek çok süreli yayında imzasına rastlanan Ahmet Rasim, en çok İstanbul’un gündelik yaşantısı, kendi çocukluk anıları ve matbuat hayatını eserlerinde anlattı. Yazarın kitap olarak neşredilmiş eserlerinin sayısı yaklaşık 156’dır. “İlk Fıkra Yazarımız” olarak da tanınan Ahmet Rasim, fıkra ve denemelerinde çoğunlukla şehir hayatını, kendi çevresinin yaşayışını, zamanın adet ve geleneklerini yansıttı. Çağının tanığı eserler kaleme almanın dışında hayret uyandıracak bir çalışma azmi sergileyerek çeviri, monografi ve ders kitapları da hazırlayan Ahmet Rasim 21 Eylül 1932’de Heybeliada’daki evinde vefat etti.

Ahmet Rasim Kitaplığı 1 / Kolektif / Dizi Editörü: Yılmaz Daşcıoğlu / VBKY / 296 s. / 2021.