Anayasa değişikliği önerisi: AKP, 'yargı'yı belirlemek istiyor

2010 yılında referandumla yapılan değişiklikleri yeterli görmeyen AKP, yeni anayasa çalışmalarıyla tam olarak kontrolüne alamadığı Anayasa Mahkemesi, HSYK, Danıştay ve Yargıtay’ın üye yapısını sil baştan değiştirmek istiyor.

HSYK’yi “Hâkimler ve Savcılar” olarak iki ayrı kurula bölmek isteyen AKP, Yargıtay ve Danıştay’ı kaldırarak “Temyiz Mahkemesi” kurmak, Anayasa Mahkemesi’nin üye yapısını da yeniden değiştirmeyi hedefliyor.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, siyasi partilere yeni anayasa çağrısı yaparken 4 konuya dikkat çekti. Davutoğlu’nun, “Bir, yüksek yargıda dağınıklığı giderelim. İki, HSYK’yi yeniden yapılandıralım, Hâkimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu kuralım. Üç, yargı üst denetiminin oluşumunda TBMM’nin rolünü güçlendirelim. Dört, özel üniversitelerin kurulmasında ve yurtdışındaki üniversitelerin Türkiye’de, Türkiye’deki üniversitelerin de yurtdışında faaliyet göstermelerine imkân tanıyacak düzenlemeleri yapalım” dediği yargı düzenlemelerinin altında 2010 yılında referandumla kabul edilen anayasa değişikliğinin yeterli görülmemesi yatıyor.

AKP, yeni anayasayla Anayasa Mahkemesi’nin üye yapısı ve seçilme yöntemini değiştirmek istiyor. Mahkemenin 17 üyeden oluşmasını öneren AKP, 9 üyenin TBMM tarafından, 8 üyenin de Cumhurbaşkanı tarafından seçilmesini istiyor. Başkanlık sistemine geçiş durumunda ise 8 üyenin başkan tarafından seçilmesini istiyor. TBMM’de 9 üyenin seçiminde ise ilk tur oylamada üçte iki (367), seçimin yapılamaması durumunda ikinci turda salt çoğunlukla (276) üyelerin belirlenmesini öneren AKP, bu yöntemle Meclis’te salt çoğunluğunun bulunması nedeniyle 9 üyenin tamamını kendisi belirleyebilecek. Anayasa Mahkemesi’nin görev süresi ise 4 yılla sınırlandırılmak isteniyor.

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu, “Hâkimler Kurulu” ve “Savcılar Kurulu” olarak ikiye ayırmak isteyen AKP, Hâkimler Kurulu’nun 15, Savcılar Kurulu’nun ise 7 üyeden oluşmasını öngörüyor. Hâkimler Kurulu’nun üyelerinin tamamının TBMM tarafından beşte üç oy oranıyla seçilmesi istenirken, Savcılar Kurulu’nun üyelerinin de Meclis tarafından seçilmesini isteyen AKP, Savcılar Kurulu’nun başkanının Adalet Bakanı olmasını öngörüyor.

‘Temyiz Mahkemesi’

Yeni anayasa çalışmaları kapsamında Yargıtay ve Danıştay’ı kaldırarak yerine ‘Temyiz Mahkemesi’ kurmak isteyen AKP, böylelikle üst yargı organlarını Anayasa Mahkemesi ve Temyiz Mahkemesi olarak sınırlandırmak istiyor. Temyiz Mahkemesi’nin kurulmasıyla yeni bir üye yapısı ortaya çıkacak, Yargıtay ve Danıştay’da hükümetin hoşuna gitmediği kararlara oy veren üyeler tasfiye edilmiş olacak.

Torba 'vaat' tasarısı

AKP’nin önceki günkü MYK toplantısında, hükümetin 3 aylık dönemde gerçekleştireceği vaatlerin nasıl bir yöntemle Meclis gündemine getirileceği değerlendirildi. Vaatlerle ilgili yasal düzenlemelerin tek tek çıkarılmasının zaman alacağına dikkat çekilerek, ‘torba tasarı’ olarak getirilmesinin daha doğru olacağı eğilimi öne çıktı. Emeklilere 100 TL’lik maaş artışına ilişkin düzenlemenin ‘vaat torbası’na konulması durumunda ocak ayına yetişmeyeceği için, geçen hafta TBMM’ye sunulan vergi istisnalarına ilişkin torba tasarıya ekleme formülü üzerinde de duruldu. Ancak bu konuda bir karar alınmadı.

Siyasi etik yeniden

AKP’nin 3 aylık vaatleri arasında yer alan siyasi etik düzenlemesiyle ilgili olarak 24. dönemde uzlaşma komisyonu kurulmuş ve bir taslak üzerinde uzlaşılmıştı. TBMM Siyasi Etik Kurulu oluşturulmasının öngörüldüğü taslakta, milletvekillerinin mal beyanında bulunmalarına yeni kriterler getirilmesi, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve herhangi bir özel veya tüzel kişi veya kuruluştan, değeri bir aylık milletvekili ödenek ve yolluk tutarı toplamının onda birini aşan hediyeleri kabul edemeyecekleri önerilmişti.