Astroloji nasıl çürütüldü?

Babilliler için astroloji devletin işlevlerinden biriydi. Hava tahminlerinde ve kralların kaderlerinin belirlenmesinde kullanılıyordu. Babillilerde ayrıca din adamları, halka boyun eğdirmek için, tehdit edici astroloji kehanetlerinden yararlanıyorlardı. Astrolojinin sıradan insanların geleceği ve özel yaşamlarıyla ilgili olarak kullanılması, ilk defa eski Yunan’da olmuştur.

İlkçağda ve ortaçağda astrolojinin öngörüleri, gök cisimlerinin gizemli etkisiyle açıklanıyordu. Gök cisimlerinin hareketleri ve görünüşleri, tanrıların (daha sonra tanrının) işaretleri olarak algılanıyordu. Örneğin Mars’ın kırmızıya çalan görüntüsü ile kan, savaş ve kitle katliamları arasında ilişki kuruluyordu.

Rönesans döneminde astrolojiye inanışta büyük bir yükselme görüldü. Bu yükselişte, eski Yunan düşünüşünün de etkisiyle, gezegenlerin ve yıldızların dünya ve insanlar üzerinde fiziksel etkide bulunduğu fikrinin de önemli rolü oldu.

Astrolojinin çürütülmesi süreci, gravitasyon teorisine giden süreçle başladı. Kopernik bu teoriye giden yolu açmıştı, Kepler ilk kez sözel olarak gravitasyon teorisine yaklaştı, Newton ise bu teoriyi matematiksel olarak formüle etti. Böylece gök cisimlerinin, yeryüzü ve insanlar üzerindeki etkisinin ihmal edilecek kadar küçük olduğu ortaya koyulmuş oldu. Bugün, yanımızdan geçen bir ağır vasıtanın üzerimizdeki gravitasyonel etkisinin, bir gök cisminin gravitasyonel etkisinden daha büyük olduğunu biliyoruz. Gravitasyon teorisinin geliştirilmesi, astrolojinin temel tezine büyük bir darbe indirmiş oldu.

Astrolojiye bilimsel darbe

Daha sonraki yüzyıllardaki her yeni bilimsel keşif, (örneğin, Darwin’in evrim kuramı, Mendel’in genetik yasaları vb.) astrolojinin çürütülmesine yeni bir kanıt sunuyordu. Yerdeki biyolojik çeşitliliğin nedeninin gezegenler olmadığı gösterildi. İnsanların yapısal özelliklerini, gezegenlerin mistik etkisinin değil, kalıtım yasalarının belirlediği anlaşıldı. Hastalıkların önemli nedenlerinden birinin mikroplar olduğu gösterildi. Böylece binlerce yıldır gezegenlerin gizemli etkilerinden birinin sonucu olduğu sanılan hastalıkların, mikrobik kökeni de ortaya koyulmuş oluyordu.

Ve nihayet, 11 Temmuz 1991 tarihinde astrolojiyi çürüten nihai kanıt geldi. O gün, Ay’ın gölgesi batı yarım küresini süpürüp geçmiş ve böylece en uzun süreli Güneş tutulmalarından biri gerçekleşmişti. O gün çok önemli bir gerçek açığa çıktı. Güneş’in, 11 Temmuz 1991 gününde İkizler takımyıldızında bulunduğu anlaşıldı. Oysa bütün astroloji haritaları, yılın o günlerinde Güneş’in Yengeç Takımyıldızında bulunduğunu öne sürmekteydiler. (Bütün burç fallarında, 21-Haziran – 22 Temmuz tarihleri arasında doğmuş kişiler, Yengeç burcunda gösterilir).

Astrolojinin temel dayanağı çökmüştü. Astrologlar, Yer’in dönme ekseninin yalpalamasının (presesyon) yarattığı yer değişimini hesaplarına katmayı unutmuşlardı (!).

11 Temmuz 1991 tarihi, astrolojinin nihai çöküşünün tarihidir. Ancak astrolojinin bilimsel olarak çürütülmüş olması, elbette çok önemli olmakla birlikte, insanların onun zararlı etkilerinden kurtarılması için yeterli değildir. Bundan sonra yapılması gereken diğer önemli şey, bu bilginin tüm insanlara ulaştırılması ve onların bu bilimsel bilgiyle ikna edilmesidir. Çünkü bilim, insanlara ulaştığı ölçüde bir güçtür.

Yararlanılan Kaynak: Lawrence E. Jerome, Astroloji Çürütüldü, Türkçeye çeviren; E. Renan Pekünlü, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları: No: 94, Ocak 2009 ve Prof. Dr. E. Renan Pekünlü’nün bu kitaba yazdığı “Çevirenin Önsözü”.

Osman Bahadır, bahadirosman@hotmail.com