ATO'dan bankaların aldığı ücretlere düzenleme talebi

Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün'ün yaptığı yazılı açıklamada, bankaların ücret, komisyon ve hizmet bedellerini yıllardır "tatlı kar kapısı" olarak kullandığını ancak artık bu kapının kapatılmasının zamanı geldiğini kaydetti. Aygün, bankaların, "Kamudan aldıkları bankacılık işlemleri yapma yetkisini" ücret ve komisyon uygulamalarında keyfi kullandıklarını ve bu alanda tam bir karmaşa yaşandığını belirtti. Aygün, "Komisyon, bankaların misyonu oldu" dedi. Aygün, Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz ve Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Ersin Özince'ye birer mektup yazarak, Merkez Bankası ve Bankalar Birliği'nin olaya seyirci kalmayıp bu konudaki yasal yetkilerini kullanmaya çağırdığını ifade etti.

Aygün Yılmaz'a yazdığı mektupta, Merkez Bankası'nın bankaların, müşterilerine sundukları hizmetler karşılığında tahsil edecekleri masrafları serbestçe belirleme olanağı tanımasının, bankaların keyfi uygulamalarda bulunmalarına yol açtığını belirterek, "Merkez Bankası'nın Bakanlar Kurulu tarafından kendisine verilen yetkisini kullanarak, Bankaların hangi işlemlerden ücret, komisyon, masraf adı altında ücret talep edebileceğini, hangi işlemlerde bu tür taleplerde bulanamayacağını belirlemesinin büyük bir ihtiyaç olduğu ortadadır" dedi. Türkiye'deki birçok yerleşim yerinde tek bir banka şubesi bulunduğunu, dolayısıyla vatandaşların kendisinden daha az ücret, komisyon ve masraf isteyen bankayı seçme hakkı bulunmadığını belirten Aygün şöyle devam etti:

"Kayıt dışı ekonomiyle mücadele için birçok işlemin bankalar üzerinden yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Yani vatandaşların bankalardan hizmet almak dışında başka bir seçeneği bulunmamaktadır. Bankalarımız ise bu tür zorunlulukları adeta bir 'kar kapısı' olarak görmekte, verdikleri hizmet için yaptıkları masraftan kat kat fazla bedeller tahsil etmektedirler. Bu nedenlerle de ücret, komisyon ve masraf adı altında tahsil edilecek tutarlara da Merkez Bankası'nın yetkisini kullanarak üst sınır getirmesinin zorunlu olduğunu belirtmek istiyorum."
 

Bankaların keyifliği ortadan kaldırılmalı

Aygün, Ersin Özince'ye yazdığı mektupta ise, Birliğin, yetkisini kullanarak, bankaların müşterilerine sundukları hizmetler karşılığında tahsil edecekleri komisyon ücret ve masraflar konusundaki "keyfiliği" ortadan kaldırması gerektiğini kaydetti. Aygün, "Bankaların, tekel konumunu kötüye kullanarak, yaptıkları masraftan çok daha yüksek miktarlarda ücret ve komisyonlar talep etmelerinin önüne geçmenin, vatandaşların mağduriyetini ortadan kaldırmanın yanı sıra, bankacılık sektörüne yönelik güveni de artıracağından kuşku duymamaktayız" dedi.
 

Ücret ve komisyonu uygulamalarına çeki düzen

Aygün, bankaların, bankacılık işlemlerinde müşterilerinden 100'e yakın isim altında aldıkları ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirleri vatandaşları çileden çıkardığını belirterek, "Yasal zorunluluklar nedeniyle birçok işlemi artık bankalar aracılığıyla yapmak zorunda bulunan vatandaşlar, ücret ve komisyon uygulamalarına artık bir çeki düzen verilmesini istiyor" dedi.
 

Müşterilerden peşin olarak alınan ücret ve komisyonlar

ATO'nun Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerinden yaptığı belirlemelere göre de, bankaların kredi kullandırdıkları müşterilerinden peşin olarak aldıkları ücret ve komisyonlar 2009 yılının Ocak-Kasım döneminde 2 milyar 955 milyon TL'ye kadar yükseldi. Yılın tümünde ise bu rakamın 3.3 milyar TL'ye ulaştığı tahmin ediliyor. Kredileri kısmalarına rağmen bankaların geçen yıl kullandırdıkları kredilerden aldıkları ücret ve komisyonlarda 2008 yılına göre yüzde 31.6 oranında artış kaydetti. Sektör bu kalemden 2006 yılında 1 milyar 725 milyon TL, 2007 yılında 2 milyar 50 milyon TL, 2008 yılının tümünde de 2 milyar 518 milyon TL kazanmıştı.
 

Bankaların çeşitli işlemlerinden aldıkları paralar

Açıklamada, "Bankalar, işletme giderlerinin 2008 yılında yüzde 63.3'ünü, 2009 yılının ilk 11 aylık döneminde ise yüzde 66,4'ünü sadece ücret ve komisyon giderleriyle karşıladılar. Türkiye'de de kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve başka nedenlerle birçok işlem bankalar üzerinden yapılmak zorunda bulunuyor. Bu zorunluluk bankaların çeşitli işlem ve hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf adı altında aldıkları paraları, sektörün önemli bir gelir kalemi haline getirdi. Bankaların "bankacılık hizmet gelirleri" 2009 yılının ilk 11 aylık döneminde 9 milyar 535 milyon TL'ye kadar yükseldi. Bankacılık hizmet gelirlerinde de önceki yıla göre yüzde 5 oranında artış yaşandı. Bankalar, 2008 yılının tümünde 10 milyar TL hizmet geliri elde etmişti" denildi.
 

Bankaların büyümesinde söz konusu gelirlerin payı büyük

BDDK'nın verilerine göre, 2008 yılında yüzde 11.6 olan ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirlerinin, bankaların toplam gelirleri içerisindeki payı 2009 yılında yüzde 12.5'e kadar çıktığı belirtilen açıklamada, "Bankalar 2009 yılının Ocak-Kasım döneminde, müşterilerinden ücret, komisyon ve bankacılık hizmet geliri olarak toplam 12 milyar 490 milyon TL tahsil etti. Ekonomide yaşanan küçülmeye rağmen, bankacılık sektörünün büyümeye devam etmesinde söz konusu gelirlerin önemli rolü oldu. Türkiye ekonomisinin yüzde 8.4 civarında küçüldüğü 2009 yılının ilk dokuz aylık döneminde bankacılık sektöründe reel olarak yüzde 8.7 oranında büyüme yaşandı. BDDK'nın verilerine göre de Ocak-Kasım döneminde sektörün toplam aktifleri yüzde 11.5 oranında büyürken brüt karı ise yüzde 44.1 oranında artarak 23.3 milyar TL'ye kadar yükseldi" ifadesi yer aldı.