AYM'den Şahin Alpay ve Mehmet Altan için hak ihlali kararı... Atalay, Sabuncu ve Şık için emsal niteliğinde

 Anayasa Mahkemesi , kararının gerekçelerini açıkladı: ‘Tutuklama hukuki değil’

Anayasa Mahkemesi, gece yarısında ise kararının gerekçelerini açıkladı. Buna göre Turhan Günay için sadece kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine hükmeden mahkeme, Günay’ın suçlamaya konu yayınlar üzerinde bir etkisi olduğuna dair soruşturma makamlarınca somut olguların ortaya konulamaması nedeniyle, ifade ve basın özgürlüğü bağlamında inceleme
yapılmasının uygun olmadığını öne sürdü. Kararda, Günay’ın tutukluluğunun hukuki olmadığı belirtilirken, “Başvurucu yönünden ‘suç işlendiğine dair kuvvetli belirti’nin soruşturma makamlarınca yeterince ortaya konulmadığı sonucuna varılmıştır” denildi.

Alpay ve Altan’la ilgili ifade ve basın özgürlüğü yönünden verilen ihlal kararının gerekçesinde, şu noktalara dikkat çekildi:
- İfade ve basın özgürlüklerine müdahale eden tedbir, zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşılamalı ve
başvurulabilecek en son çare niteliğinde olmalıdır. Bu koşulları taşımayan bir tedbir, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun bir tedbir olarak değerlendirilemez. Suça konu yazıların yayımlandığı ve konuşmaların yapıldığı dönemde kamuoyunun bir kesiminin dile getirdiğine
benzer görüşleri başvurucunun yazılarında ve konuşmalarında ifade etmesi nedeniyle hakkında tutuklama tedbirine başvurularak ifade ve basın özgürlüklerine müdahale edilmesinin
hangi “zorlayıcı toplumsal ihtiyaç”tan kaynaklandığı ve demokratik toplum düzeninde neden gerekli
olduğu somut olayın özelliklerinden ve tutuklama kararının gerekçelerinden anlaşılamamaktadır.

-Öte yandan demokratik toplum düzeninde gerekli olma ve ölçülülük değerlendirmesi yapılırken ifade ve basın özgürlüklerine yapılan müdahalelerin başvurucular ve genel olarak basın üzerindeki muhtemel “caydırıcı etkisi” de dikkate alınmalıdır. Başvuru konusu olayda tutuklama gerekçelerinde, yayımlanan yazılar dışında herhangi bir somut olgu ortaya konulmadan başvurucunun tutuklanmış
olmasının ifade ve basın özgürlüklerine yönelik caydırıcı bir etki doğurabileceği de açıktır.

-Açıklanan nedenlerle suç işlediğine dair kuvvetli belirtiler ortaya konulmadan temelde yazılarına ve
konuşmalara dayanılarak başvurucu hakkında tutuklama tedbirinin uygulanmasının, ifade ve basın özgürlüklerine ilişkin olarak olağan dönemde Anayasa’nın 26. ve 28. maddelerinde yer alan güvencelere aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. “Olağanüstü hâl” döneminde temel hak ve özgürlüklerin kullanımının durdurulmasını ve sınırlandırılmasını düzenleyen Anayasa’nın 15. maddesinin de bu müdahaleyi meşru kılmadığı değerlendirilmiştir. Altan’ın tutukluluğunun hukuki
olmadığı belirtilen gerekçede, Altan’ın savcının esas hakkında mütalaasında suç işlendiğine dair delil olarak “Bylock” üzerinden yapılan bazı yazışmalara da dayandığı ifade edildi. Anılan yazışmaların başvurucu dışındaki kişiler arasında yapıldığının anlaşıldığı kaydedilen kararda,
“Yazışmalarda başvurucuyla ilgili bazı ifadelere yer verilmiştir. Somut olayın koşulları ve kullanılan
ifadelerin içeriği dikkate alındığında, bunların tek başına suç şüphesini gösterir kuvvetli bir belirti olarak değerlendirilmesi mümkün görülmemiştir” ifadesi kullanıldı.

Subliminal mesaj yok

Altan’ın darbeden önce bir tv kanalında subliminal mesaj verdiği suçlamasını inandırıcı bulmayan
AYM; “başvurucunun sözleri darbe teşebbüsünün ortamını hazırlamak amacıyla söylediğinin olgusal temellerinin soruşturma makamlarınca ortaya konulamadığı görülmektedir” dedi.

Alpay’ın tutukluluğunun da hukuki olmadığını belirten mahkeme, soruşturma makamlarının suçlamaya konu 17-25 Aralık yazılarını FETÖ/PDY’nin amaçları doğrultusunda yazıldığını ileri sürdüğüne dikkat çekerek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bununla birlikte başvurucunun aylarca
ülke gündeminde yer alan güncel bir konuda kamuoyunun bir kısmının ve muhalefet liderlerinin dile
getirdiklerine benzer görüşlere yer verdiği yazılarının FETÖ/PDY’nin amaçlarına hizmet etmek için yazıldığının kabulünü gerektiren nedenler tutuklama kararında veya iddianamede somut olgularla açıklanmamıştır. Başvurucunun bu görüşlerini Zaman gazetesinde yayımlanan yazılarında
dile getirmiş olması da bu yazıların FETÖ/PDY’nin amaçları bilinerek ve bu amaçlar doğrultusunda
kaleme alındığına dair -tek başınayeterli bir olgu olarak değerlendirilemez. Bu itibarla somut olayda “suç işlendiğine dair kuvvetli belirti”nin yeterince ortaya konulamadığı, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.”

Basın Konseyi: Emsal olsun

Basın Konseyi, Anayasa Mahkemesi’nin kararının sevindirici olduğunu belirterek, “Yaklaşık 6 ay önce tahliye edilen Turhan Günay’ın da bireysel başvurusunu ele alan Anayasa Mahkemesi’nin oyçokluğu ile verdiği kararın, diğer tutuklu gazetecilere emsal olmasını bekliyoruz. Yüksek mahkemenin hak ihlali olduğu gerekçesiyle tahliye kararı verdiği tutuklu gazetecilerin yanı sıra, gazetecilik faaliyetinden aylardır cezaevlerinde tutulan diğer gazetecilerin özgür kalacağı günlerin yakın olmasını diliyoruz” dedi.

CHP’li Tezcan: Karar sevindirici

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Bülent Tezcan, Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararını “sevindirici” bulduklarını açıkladı. Kararı Twitter hesabından değerlendiren Tezcan, “Anayasa Mahkemesi’nin gazeteciler için hak ihlali (tahliye) kararı sevindiricidir. Umarız AYM hukuka uygun pozisyonuna geri dönmeye karar vermiş olup bu tutum diğer gazeteciler ve milletvekilleri için de devam eder” dedi.