Bir fiyasko daha

Yeşil kart yerine kurulan gelir testi sistemi, sağlık sisteminin kamburu oldu. Gelir testi sistemiyle sosyal güvenlik kapsamı dışındaki kişilerin sağlık primi ödeyerek sağlık hizmeti alabilmesi amaçlanıyordu. Ancak masa başında kurgulanan sistem, uygulamada tam bir fiyaskoya dönüştü.

Gelir testi uygulaması kapsamında 4 milyon kişiye sağlık prim borcu çıkarıldı. Bu kişilerin ödemesi gereken prim tutarı ise 8 milyara ulaştı. Ancak yapılan prim tahsilatı 300 milyonda kaldı. Böylece ortaya milyonlarca Genel Sağlık Sigortası prim borçlusu çıktı. Sosyal güvenlik mevzuatına göre 60 günden fazla prim borcu bulunanlar sağlık hizmeti alamadığı için milyonlarca kişiye hastane kapısı kapandı. Bu kişilerin gözü, seçimden sonra çıkarılacak bir afta. Çalışma Bakanlığı’nın hazırladığı affı da kapsayan torba yasa tasarısı Başbakanlık’ta bekliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun verilerine göre 75 milyon 627 bin kişilik Türkiye nüfusundan 63 milyon 110 bini sosyal güvenlik kapsamında. 12,5 milyon kişi ise sosyal güvenceden yoksun. 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Genel Sağlık Sigortası (GSS) sosyal güvenlik şemsiyesinin herkesi kapsaması amaçlanıyordu. GSS’nin herkes için zorunlu hâle gelmesiyle birlikte birçok kişi kendi başvurusu ve bilgisi dışında, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Genel Sağlık Sigortalısı olarak tescil edildi. Uygulama kapsamına gelir testine girenlerden yaklaşık 8 milyon kişi, ailedeki kişi başına gelirleri asgari ücretin üçte birinden az olduğu için sağlık primleri devlet tarafından ödendi. Gelir testine girmeyen veya geliri yüksek çıktığı için sağlık primi ödenmesi istenen 4 milyon kişiye ise borç çıkarıldı.

GSS’ye göre üniversiteye gidiyorsa 25 yaşını, liseye gidiyorsa 20 yaşını, okula gitmiyorsa 18 yaşını geçen kişiler, sosyal güvenlik kapsamında değilse gelir testine girmek zorunda. Gelir testi sonucu GSS primleri, kişilerin gelirine göre kademeli olarak belirleniyor. Kişilerin geliri, Valilik ve kaymakamlıklardaki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yapılan testlerle belirleniyor. Sağlık prim borçları biriktiği için hastaneye gidemeyen milyonlarca kişi çıkacak affı beklerken en büyük mağduriyet yaşayan kesimlerden birini öğrenciler oluşturuyor. Lise mezunu olup üniversiteye hazırlanan ya da üniversiteyi bitirip iş arayan öğrencilere sağlık prim borcu çıkarılıyor. Bu kişilerin pek çoğu, uygulamadan haberdar olmadığı için gelir testine girmiyor. Bu durumda kendilerine, en yüksek seviye olan aylık 245 TL’den sağlık pirim borcu çıkarılıyor. (Zaman/İsa Yazar)