Çağın aynası: Siyah Panter

Blockbuster endüstrisi en verimli ve yaratıcı zamanını yaşamakta. 20th Century Fox şirketi R-rated (17 yaşından küçüklere yasak) ile sınırlandırılmış Logan ve Deadpool filmleriyle iki büyük başarıya imza attı. Rakibi Warner Bros ise Wonder Woman’da baş role bir kadın super kahramanı getirdi. Marvel Stüdyoları kendi mitolojilerinin sınırlarını yeniden belirlemek için Amerikalı ortalama yapımcının kabusunu gerçekleştirdi ve % 90’ı siyahi oyunculardan oluşan bir süper kahraman filmi gerçekleştirdi: Black Panther. Black Panther adlı çizgi romandan uyarlanan bu fantastik bilim kurgu büyük bir stüdyonun tüm engelleri aniden aşmasına neden oldu. Donald Trump’ın ayrımcılık, ırkçılık, yabancı düşmanlığı yaptığı bir ABD’inde bu yürekli bir girişimdi.

Chadwick Boseman, Captain America: Civil War’un (Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı/ 2016) ardından ikinci kez Siyah Panter’i canlandırdı. Blockbuster endüstrisinde sayılar ve hisseler önemli olduğundan yaratıcılık ve azınlıkların temsil edilmesi birincil koşul değildi. Bu süreç uzun zaman aldı. Get Out’un (Kapan/2017) başarısı verilen iletilerin izleyiciye geçmesinde saklıydı. Önümüzdeki günlerde film afişlerinde çok sayıda siyahi oyuncunun adını görebileceğiz.

Siyah Panter, çağın, zamanın aynası olarak tasarlandı. İlk kez Marvel Stüdyoları’nda üretilen bir süper kahraman filminde politik mesajlar veriliyordu. Yönetmeni Ryan Coogler, Fruitvale Station (Son Durak/ 2013) ile Creed (Creed Efsanenin Doğuşu/ 2015) filmlerinde Amerika’daki siyahilere toplumun bakış açısını vurgulamıştı. 2013’te Fruitvale Station, The Butler (Başkanların Hizmetkarı), 12 Years a Slave (12 Yıllık Esaret) Hollywood’da yeni bir rönesansın habercisi oldular. Siyahi Oyuncu, yönetmen Forest Whitaker, Fruitvale Station’a finansal destek verdi, film gişede iyi iş yaptı. Coogler, izleyicinin bütünleşebildiği, özdeşleşebildiği öykülerin anlatılması gerektiğini savundu. Özel bir topluluğun gözünden anlatılan özgün öyküler aslında tüm insanlığı betimlerler. Spike Lee’nin Do the Right Thing’inden (1989) 24 yıl sonra Ryan Coogler, Lee Daniels, Steve McQueen Hollywood’u sarsmaya başlayıp siyahi Yeni Dalga akımının öncüleri oldular.

Siyah Panter, serüven, aksiyon üstüne kurulmuş bir süper kahraman filmi değil politik iletiler veriyor, aynı zamanda da 007 James Bond’un siyahi versiyonu. Süper kahraman T’challa kimliğini sorgulamaktadır, özgürleşme ve aktarım sürecinden sonra Wakanda ülkesinin kralı olur. Hollywood’da ilk kez bir süper prodüksiyon siyahi azınlık sorununu işler. “Kimse cüret etmedi, Birinin denize atlaması gerekiyordu. Amerikan sinema endüstrisi uzun zamandır gizli ırkçılık yapan, korku duyan bir toplumun isteğine göre ürün verdi. Bugün 13 yaşındaki bir çocuğa eskiden siyahiler beyzbol, basketbol oynayamazdı derseniz inanmaz. Sinema ticarettir. Öyle büyük paralar dönüyor ki. Stüdyolar sonunda film iyi olunca seyircinin sinemaya gittiğini anladı” diyor Ryan Coogler. Bilinmeyen bölgeye giriş cesaretini gösteren Coogler bu ilk adımı sanatsal bir devinim olarak kullanıyor.

2015’te Creed’i bitirdikten sonra kültürel kimliğini sorgulayan yönetmen, Amerikan tarihini, sömürgeciliği, köleliği, esareti anlamak için Afrika’ya gitmek istemiş: “Köklerimi bulmam gerekiyordu. Tüm bunları düşünürken Siyah Panter projesi geldi. Marvel’in çok sayıda önerisi oldu. James Bond’un sinematografik evreni olsun dediler. Bu doğruydu ama onlara kişisel temalarda katmak istediğimi belirttim. Afrikalı olmak ne demek, bu kıtadaki kadınların konumu nedir diyerek Afrika kültürünü araştırmalıydım. Bunu da halkı tarafından sevilen T’Challa aracılığıyla yaparak kültürel miras temasına dikkat çektim” diyor Coogler.

1970’lerin Amerikan sinemasından etkilendiğini, kendi kuşağının 70’lerden beslendiğini, Siyah Panter’de 007 James Bond Casino Royale duygusu ve etkisi olduğunu açıklıyor siyahi sinemacı. Wakanda üçüncü dünya ülkesi olarak biliniyor, Batı sömürgeciliği yeri gizli kalan bu ülkeye el uzatamamış. El Dorado adlı kayıp altın şehir gibi. Vibranyum madeni sayesinde çok zenginler, çok ileri bir bilime ve teknolojiye sahipler. Afrika kültürünü, geleneklerini, göreneklerini sürdürüyorlar. Wakanda, afro fütürizmin bir yansıması adeta.

Ryan Coogler’ın yönettiği, Chadwick Boseman, Michael B.Jordan, Lupita Nyongo, Letitia Wright, Forest Whitaker, Angela Bassett, Andy Serkis, Martin Freeman, Danai Gurira’nın oynadığı, kültürel miras, kimlik, ayrımcılık, ırkçılık, sömürgecilik, adalet temalarını sorgulayan görsel şölen Black Panther (Siyah Panter/ 2018) bugün gösterime girdi.