Cari açık 20 milyar 743 milyon dolara yükseldi

Haziran ayında cari açık, 2009 yılının aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 51.5 oranında artarak 2 milyar 202 milyon dolardan 3 milyar 337 milyon dolara yükseldi. Bu artışta, dış ticaret açığının bir önceki yılın Haziran ayına göre yüzde 49.2 oranında artarak 4 milyar 336 milyon dolara ulaşması etkili oldu.

Merkez Bankası 2010 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Ödemeler Dengesi Gelişmelerini açıkladı. Buna göre 2010 yılının Haziran ayında cari açık, 2009 yılının aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 51.5 oranında artarak 2 milyar 202 milyon dolardan 3 milyar 337 milyon dolara yükseldi. Bu artışta, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 49.2 oranında artarak 4 milyar 336 milyon dolara ulaşması etkili oldu. Bu yılın ilk yarısında cari işlemler hesabı, 20 milyar 743 milyon dolar açık verdi. Bu rakam 2009 yılının ilk yarısında 7 milyar 383 milyon dolar açık olarak gerçekleşmişti.

Dış ticaret dengesi 20.8 milyar dolar açık verdi

Geçen yılın ilk yarısında 8 milyar 78 milyon dolar açık veren ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 20 milyar 823 milyon dolar tutarında açık verdi. Bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine oranla ihracat (FOB) gelirleri yüzde 14.9 oranında artarak 54 milyar 822 milyon dolara ve bavul ticareti gelirleri de yine yüzde 12.8 oranında artarak 2 milyar 724 milyon dolara yükseldi. Altın dahil ithalat (CIF) harcamaları yüzde 33.6 oranında artarak 83 milyar 323 milyon dolara ulaştı. Bunun yanı sıra, parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, geçen yılın Ocak-Haziran dönemine göre yüzde 60.9 oranında azalış göstererek 1 milyar 391 milyon dolara düştü.

Net turizm gelirleri yüzde 1.3 azaldı

Ocak-Haziran döneminde turizm gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 3.9 artarak 6 milyar 972 milyon dolara yükseldiği, turizm giderlerinin ise yüzde 17.8 artarak 2 milyar 160 milyon dolara yükseldiği gözlendi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 1.3 oranında azalarak 4 milyar 812 milyon dolara düştü.

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2009 yılının ilk yarısında 100 milyon dolar giriş olmuşken, bu yılın aynı döneminde 103 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Aynı dönem taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, navlun kalemindeki net çıkış geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 57.8 oranında artarak 1 milyar 381 milyon dolar olurken, diğer taşımacılık kaleminde gerçekleşen net giriş yüzde 31.1 oranında artışla 1 milyar 278 milyon dolar oldu.

İnşaat sektöründe net döviz girişi yüzde 21 geriledi

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2009'un Ocak-Haziran dönemine oranla yüzde 20.9 azalarak 420 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemindeki net çıkış, 2010'un ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 18.5 artarak 295 milyon dolar oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 2009'un Ocak-Haziran döneminde toplam 4 milyar 68 milyon dolar fazla veren hizmetler dengesi kalemi, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 17.9 azalışla 3 milyar 338 milyon dolar fazla verdi.

Gelir dengesi kalemi yüzde 10.3 azaldı

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, geçen yılın ilk 6 ayına göre yüzde 10.3 azalarak 2010 yılının aynı döneminde 3 milyar 851 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 1 milyar 142 milyon dolar, 241 milyon dolar ve 2 milyar 411 milyon dolar oldu.

Faiz giderleri yüzde 26.8 azaldı

2010 yılı Ocak-Haziran döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri azaldı. Yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 26.8 azalarak 2 milyar 872 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Cari transferler kaleminde yüzde 35.6 gerileme

Cari transferler kalemi, 2010 yılının ilk yarısında yüzde 35.6 oranında azalarak 593 milyon dolar giriş kaydetti. Alt kalemler itibariyle, bu dönemde genel hükümet kalemi 199 milyon dolar, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri de 353 milyon doları giriş kaydetti.

Net sermaye girişi 21.6 milyar dolar

Finans hesaplarında geçen yılın Ocak-Haziran döneminde 671 milyon dolar, bu yılın aynı döneminde de 21 milyar 585 milyon dolar tutarında net sermaye girişi oldu. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2009 yılının Ocak-Haziran döneminde 4 milyar 270 milyon dolar olarak gerçekleşmişken 2010 yılının aynı döneminde yüzde 24.5 azalışla 3 milyar 222 milyon dolar oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2009 yılının aynı dönemine oranla yüzde 83.2 artarak 1 milyar 422 milyon dolara ulaştığı görülmüşken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 166 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi.

Yurtiçi yerleşiklerin yurtdışındaki yatırımları 949 milyon dolara yükseldi

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlar 2009 yılının ilk yarısında net 808 milyon dolar tutarındayken, 2010 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 949 milyon dolara yükseldi. Böylece doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın Ocak-Haziran döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla yüzde 34.3 azalarak 2 milyar 273 milyon dolar oldu.

Portföy yatırımları için net 6.8 milyar dolarlık giriş gerçekleşti

2009 yılının Ocak-Haziran döneminde 404 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında 2010 yılının aynı döneminde 6 milyar 765 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2009 yılının Ocak-Haziran döneminde gerçekleştirdiği net alım 1 milyar 26 milyon dolar düzeyindeyken, 2010 yılının aynı döneminde ise 920 milyon dolar net alım olarak gerçekleşti. Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler bölümünde Genel Hükümet, yurtdışında ihraç edilmiş tahvillerle ilgili olarak, bu yılın Haziran ayında 1 milyar 248 milyon dolar tutarında anapara geri ödemesinde bulunarak yılın ilk altı ayında 2 milyar 396 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi.

Yurtdışında yerleşikler Haziran'da 537 milyon dolar net alım yaptı

Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında Haziran ayında 537 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirerek Ocak-Haziran döneminde toplam 751 milyon dolar net alım yaptı. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında bu yılın Haziran ayında yapılan 453 milyon dolar tutarındaki net satımla birlikte Ocak-Haziran döneminde yurtdışı yerleşik kişilerce toplam 4 milyar 538 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirildi.

Ticari kredilerde net 18.6 dolar net giriş oldu

Ticari ve nakit kredilerden oluşan diğer yatırımlar kaleminde, geçen yılın Ocak-Haziran döneminde 6 milyar 817 milyon dolar net çıkış gerçekleşmişken, 2010 yılının aynı döneminde 18 milyar 645 milyon dolar net giriş oldu. Ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, bu yılın ilk 6 ayında 342 milyon dolar tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı döneminde 38 milyon dolar olmuştu. Öte yandan, nakit kredilerde geçen yılın ve bu yılın Ocak-Haziran döneminde yurtdışında yerleşik kişilere sırasıyla 632 milyon ve 306 milyon dolar tutarında net kredi açıldı.

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları 7.5 milyar dolar azaldı

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2009 yılının Ocak-Haziran döneminde 115 milyon dolar artmışken, 2010 yılının aynı döneminde 7 milyar 549 milyon dolar tutarında azalma gösterdi. 2009 yılının Ocak-Haziran döneminde 7 milyar 962 milyon dolar azalış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2010 yılının aynı döneminde 10 milyar 736 milyon dolar artış oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2010 yılının ilk yarısında 441 milyon dolar net kullanım kaydedildi. Aynı kalemde geçen yılın aynı döneminde 1 milyar 603 milyon dolar net geri ödeme gerçekleşti. Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Haziran ayında gerçekleşen 340 milyon doları geri ödemeyle birlikte 2010 yılının ilk yarısında 678 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Söz konusu altı aylık dönemde yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 1 milyar 583 milyon doları net kullanım yaptı. Bunun yanı sıra, yurtdışından sağlanmış olan kredilerle ilgili olarak, bankacılık sektörü bu yılın Ocak-Haziran döneminde 3 milyar 288 milyon dolar net kullanım, diğer sektörler ise 4 milyar 553 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.

Yurtdışından mevduat hesaplarına net giriş 10.4 milyar dolar

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, geçen yılın Ocak-Haziran döneminde 3 milyar 70 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 10 milyar 441 milyon dolar tutarında net giriş gözlemlendi. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 10 milyar 36 milyon dolar arttı. Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2009 yılının Ocak-Haziran döneminde 4 milyar 430 milyon dolar azalırken, bu yılın aynı döneminde 6 milyar 98 milyon dolar arttı.