Davutoğlu: O silahlar IŞİD'in eline geçti

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Kanal 24'te gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun açıklamalarından satır başları:

IRAK VE SURİYE'DEKİ SİYASİ KAOS

- Uluslar arası toplumda geciken tedbirler daha büyük devasa problemleri beraberinde getirebiliyor. Biz 4 senedir Suriye bağlamında ortaya çıkan gelişmeler çerçevesinde bütün müttefikleri, bölge ülkelerini hep bir konuda harekete geçirmeye çalıştık.

- Bu bölgede yapılar çok kırılgan. Bir kere sarsılmaya başlarsa deprem fay hatlarıyla diğer yerlere süratle yayılır. Eğer bunu kontrol altına tutmak icap ediyorsa, ki icap ediyor Suriye krizinin bir an önce çözülmesi lazım. Çünkü Suriye çok stratejik bakımından bölgenin en önemli ülkesi. Neden? Çünkü bir taraftan Irak'a, bir taraftan Lübnan'a, bir taraftan Filistin ve İsrail'e komşu.

- Suriye krizi kontrol altına alınmazsa buraların hepsinde çok ciddi depremler olur diye anlatmaya çalıştık. Önce Esad'a 8- ay anlatmaya çalıştık. Dinlemedi, anlamadı. Zannetti ki bölge hala 80'li, 90'lı yıllarda babasının demir yumrukla ezdiği Hama, Humus dönemlerinde yaşıyor. Neredeyse yalvardık; "bu gidişat kötü, ülkenizle ilgili çok ciddi sıkıntılar var. Hepimiz etkileniriz. Şu reformları yapın." Bu sefer diğer ülkelere anlatmaya çalıştık. Eğer bu rejim durdurulmazsa radikalleşme artacak.

- Bunu hem İran ve Rusya gibi Suriye'nin dostu ülkelere anlattık, hem de o eskiden beri Suriye'yi eleştire gelen ve bizim Suriye ile geliştirdiğimiz iyi ilişkileri eleştiren başta ABD olmak üzere Batı ülkelerine anlatmaya çalıştık. Ama hep İran ve Rusya kanadı "nasıl olsa Esad rejimi kontrol altına alır durumu, biz de müttefik kaybetmeyiz" diye düşündüler.

-Diğer ülkeler ise bir müddet görelim, ABD zaten müdahale yorgunuydu, Avrupalıların ise bölgeye ilgisi çok sınırlıydı ve Türkiye tek başına neredeyse feryat etti. Her toplantıda, her yerde. Çünkü biz bu bölgeyi biliyoruz. Maalesef olan Suriye'de yüzde 12'lik sınırlı bir azınlık geri kalanı hükmetmeye çalışınca ve onlara her türlü baskıyla gelince bir mezhep çatışmasına dönüştü.

- Sünni liderler dışlandı, yönetim radikalleşti. Zulüm karşısında esnek bir tutum takındığınızda karşı taraf bunu bir zaaf olarak algılıyor. Suriye ihmal ediliyorsa daha büyük bir krizi yol açarız. Biz doğru zamanda doğru kararlar aldık.

- Bütün dost ülkelere, muhalefeti destekleyelim derken ya muhalefete geçen silahlar başka yere geçerse gibi haklı bir kaygı vardı ama şimdi ABD'nin Irak'a bıraktığı silahlar külliyen, topluca en sofistike silahlar IŞİD'in eline geçti. Burada alternatif üretmediğiniz zaman, problemi vaktinde çözmediğiniz zaman bir sonraki döneme alacağınız tedbirin çıtası yükseliyor. Biz sınırımızda herhangi bir terör yapılanmasını, radikalleşmeyi istemeyiz. Ama bunun sebeplerine inmedikçe ve bunun sebepleri ortadan kaldırmadıkça bir grubu tasfiye edersiniz, başka bir grup çıkar.

"3 AYDIR BİZİ AÇIKLAMA YAPMAYA ZORLUYORLAR"

- ABD'nin ne istediği o kadar belliyse bizim de neden imza atmadığımız o kadar bellidir. Gerçekten tahmin etmekte zorlandığım ve derin hayal kırklığı yaşadığım bir konu. ABD'li rehinelerin ardakaşları ve ABD kamuoyu bunu gündeme dahi getirmedi hükümeti bu konuda açıklama yapmak zorunda bırakılmadı. Bunu kendilerine de söyledim basın özgürlüğü veya eleştiri haktır ama bunun da özel hususları vardır.

- Amerikalı rehineler neredeyse 2 yıldır oradalar. Onlar gazeteci. Onların gazeteci arkadaşları onların orada olduğunu yazmadı. Bunu gündeme getirmediler. Bunun için sert tartışmalar yaşanmadı. Yönetimi açıklama yapmaya zorlamadılar. 2 vefata rağmen zorlamıyorlar. Herkesin konuşması gereken zamanlar vardır. Herkesin bir insan canı için susması gereken zamanlar vardır. 3 aydır bizi her gün açıklama yapmaya zorluyorlar. Hala bir eski bir diplomat sorunsuzca bunu dile getiriyor. Ve istiyor ki bunun karşılığında bizim rehinelerimiz zarar görsün.

- Bizim birinci önceliğimiz şuanda o canlarımızın ailelerine en kısa zamanda kavuşmasıdır. Bekelediğimiz tek şey şu sorumluluk içerisinde davranılması. Bunun için insan olmak ve empati yapmak bunun için yeterli. Şimdi de sabırla beklememiz lazım. Bu zor durum başka ülkelerin başına da geldi.

IŞİD SORUNU

- Bizim IŞİD konusundaki tutumumuzu bildiğiniz gerekçelerle dikkatli olmamız gereken bir durum var.

- Radikalleşmeye karşı tavır almayı doğru buluruz

- Sorun sadece güvenlik tedbiri ile çözülmez

- Şu anki Amerika'nın stratejisi su an için gerekli ama düzen kurmak için yeterli değil.

- IŞİD'i yok etmek için Esad ile iş birliği yapalım. Bu ılımlı muhalefeti IŞİD'e karşı itmek demektir. Bu IŞİD'den nefret edenleri dahi IŞİD'e yaklaştırır.

SÜNNİCİLİK YAPMAKLA İTHAM EDİLDİK

Sünnicilik yapmakla itham edildik. Halbuki nasıl bir Sünnicilik yaptık? En büyük problemi bir başka ülkedeki Sünni otoriter rejimle yani Sisi yönetimi ile yaşadık. Yani sadece Maliki'ye tepki göstersek, Sisi'ye göstermesek bu haklı olabilir. Burada ilkesel olarak doğru yerde durmadığınız zaman tarih öyle böyle akıyor sonunda sizin geldiğiniz yere geliniyor ama binlerce, on binlerce insanın canına belki yüz binlerce insanın canına malına ve bütün bölgenin istikrarsızlığına yol açıldıktan sonra geliyor.

TÜRKİYE DOĞRU ZAMANDA DOĞRU KARARLARI ALDI

- Biz Beşşar Esad'la görüştüğümüz dokuz ay zaman ABD yönetimi "bu görüşmeleri kesin, adamı cesaretlendiriyor bu görüşmeler" diye ısrar etti. Ve ben Beşşar Esad'ı ikna etmeye çalıştığımda o zaman bir iki hafta beklemeyi çok görmüştü ABD yönetimi. Sonra "biz artık ümidi kesip burada istikrar ancak ve ancak bu rejimin dönüşmesi ya da değişmesiyle sağlanır" dediğimizde müttefiklerimiz bu sefer daha alttan almaya başladılar.

- Kimyasal silah konusu da aynı şekilde. "Birlikte hareket edelim" dendiğinde bir müddet sonra tekrar bir yavaşlama oldu. Bunu şunun için zikrediyorum; Türkiye doğru zamanda doğru kararları aldı. Beşşar Esad'la o zaman görüşülmesi gerekiyordu. Çünkü yüzde bir bile ümit olsa o ümidi tüketmeden yol alınamazdı. Sonra zulmettiğinde de sert tutum takınmak gerekiyordu çünkü zulüm karşısında, baskı karşısında esnek tutum takındığınızda karşı taraf bunu zaaf olarak algılıyor. O zaman tutarlı bir politika eksikliği yaşandı uluslar arası toplumda.

OBAMA'NIN PLANI ŞU ŞEKİLDE BAŞARILI OLUR

Obama'nın planı stratejinin ne kadar kuşatıcı ve siyasal parametrelerin desteklenip desteklenemeyeceğine bağlı. Bu boyutu taşırsa başarılı olur. Türkiye'nin katkısı her aşamada istendi. Bağdat'ta en büyük başarı Türkiye'ye aittir.

Mısır'da olduğu gibi Suriye'de de otoriter bir rejim gelsin derler ise yine yol ayrımı olur. Bizim bölgede ne yapılması gerektiği konusunda zihnimizdeki şeyle çok net.