Ebadi: Türkiye İran'ı izliyor

İranlı insan hakları savunucusu, Nobel barış ödüllü Şirin Ebadi’nin, Sakine Aştiyani’nin de bir kurbanı olduğu, İran’daki insan hakları ihlallerine karşı Türkiye’den beklentisi yok. Ebadi, Türkiye’nin de İran’ın yolunda gittiğini düşünüyor.

“Türkiye Müslüman, laik bir komşu ülke olarak İran’daki duruma nasıl bir katkı sağlayabilir? Bildiğiniz gibi iki hükümet arasında, örneğin nükleer çalışmalar konusunda bir diyalog var...” sorusuna Şirin Ebadi’nin yanıtı kısa ve net oldu:

“Bana kalırsa asıl İran Türkiye’yi etkiliyor. Türkiye İran’ın gitmeye çalıştığı yolu takip ediyor. Yani tam tersi oluyor.”

İranlı aktivist ve hukukçu Şirin Ebadi, önceki gün recm cezasının infazını bekleyen Sakine Aştiyani’nin durumu ve İran’daki insan hakları ihlallerine dikkat çekmek için bir dizi temaslarda bulunduğu Brüksel’de bir uluslararası gazeteciler ordusunun katıldığı basın toplantısında, İran’la ilgili kaygılarını dile getirdi. Ebadi gazetecilere, İran’da evlenme yaşının kız çocukları için 9, erkek çocukları için 15 olduğunu, bu yaştan itibaren yetişkin olarak yargılanabildiklerini, halen uygulanmakta olan recm ve organ kesme cezalarını, İran’da yaklaşık 800 siyasi tutuklu bulunduğunu ve muhaliflerin büyük baskı gördüğünü anlattı.

Ebadi, Avrupa’dan beklentilerini dile getirdiği toplantının ardından bazı gazetecilerle tek tek görüştü. Cumhuriyet’e konuşan Ebadi’nin “Laik ve Müslüman bir komşu ülke olan Türkiye’den nasıl bir katkı beklediği” sorusuna verdiği yanıt oldukça çarpıcıydı. “Asıl Türkiye’nin İran’ın etkisi altında olduğunu” söyleyen Ebadi, “Bana kalırsa asıl İran Türkiye’yi etkiliyor. Türkiye, İran’ın gitmeye çalıştığı yolu takip ediyor. Yani tam tersi oluyor” dedi.

‘Kadınlar demokrasinin koruyucusu’

Ebadi, bir kadın olarak daha önce sahip olduğu hakların birçoğunu yitirmiş olmanın çok üzüntü verici olduğunu da vurguladı ve “Ama ben buna karşı mücadele veriyorum” diye konuştu. İran’daki demokrasi mücadelesinde kadınların rolünü hatırlatan Ebadi, “Kadınlar demokrasinin koruyucularıdır. Çünkü onlar ancak demokrasilerde eşit haklara sahip olabileceklerini bilirler. İran’da büyük bir mücadele veriyorlar. Bir yandan da olayların tırmanıp daha fazla kan dökülmesini önlemek için gençleri korumaya çalışıyorlar” diye konuştu.

İran’da 2009 yılında yapılan seçimlerden birkaç gün önce ayrıldığı ülkesine bir daha geri dönemediğini ve bu süreçte eşinin tutuklanıp işkence gördüğünü, tüm varlığına el konulduğunu, bütün bunlara rağmen kendi yaşadıklarıyla İran’dakilerin yaşadıklarının karşılaştırılamayacağını anlatan Ebadi, “Bırakın Türk halkı İran’daki insan haklarının içinde bulunduğu durumu görsün. İran’ın içinde bulunduğu ekonomik durumu görsün. Eğer Türkler böyle bir politikayı, bu koşulları beğeniyorlarsa onlar da İran hükümetinin izlediği çizgiyi izlesinler. Bu koşulları beğenmiyorlarsa aynı yolu izlemesinler” dedi.

AB devletlerini İran hükümeti ile işbirliği yapan büyük firmalara karşı önlem almaya çağıran Ebadi, “Ben laikliğe inanıyorum. Hükümetle din birbirinden ayrılsın ki hükümetler insanların dini duygularını suiistimal edemesin” diye konuştu.