Ekonomi tek adamla çakıldı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım, anayasa değişikliğinin referandumda kabul edilmesi durumunda “Türkiye ekonomisi uçacak” derken; CHP’nin hazırladığı rapor, Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiği ve fiili olarak başkanlık sistemini uygulamaya başladığı 2014 yılından itibaren ekonomideki çöküşü gözler önüne serdi. Rapora göre, anayasa değişikliği kabul edilirse son 2 yılda küçülen ekonomi daha da küçülecek, işsizler ordusu büyüyecek, enflasyon katlanacak, gelir dağılımı adaletsizliğinde makas açılacak. Mal ve can güvenliği olmayacak ve Türkiye ekonomisine istikrar gelmeyecek. CHP Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, “Ekonomi için yol ayrımı: Demokrasi mi Tek Adam Yönetimi mi?” başlıklı rapor hazırladı. Raporda şu saptamalara yer verildi:

Kişi başı gelir artacak mı?: 2014’te 12 bin 112 dolar olan kişi başına gelir düzeyi, fiili başkanlığın yaşandığı bir yıl içinde yüzde 9 azalarak 2015’te 11 bin 14 dolara düştü. Öte yandan 1991-2015 yılları arasında otoriter rejimlerde ortalama 4 bin 700 dolar olan kişi başına gelir düzeyi demokrasilerde ortalama 35 bin dolar düzeyinde.

 Ekonomik büyüme hızı artacak mı?: 1950-2015 arasında başkanlıkla yönetilen ülkelerde ekonomik büyüme yıllık ortalama yüzde 1.78 iken aynı dönemde parlamenter demokrasilerde ekonomik büyüme yıllık 2.52. Diktatörlükten demokrasiye geçen ülkelerde GSYH büyümesi yüzde 1 artıyor. Küresel ekonomik kriz sonrasında 2011’de yüzde 10’u aşan GSYH büyüme oranı, filli başkanlığın ilk yılı olan 2014’te yüzde 5.2’ye gerilerken, 2016’nın üçüncü çeyreğinde büyümeden söz edilmez hale gelindi ve Türkiye ekonomisi 1.8 küçüldü. Bu değişiklikle Türkiye ekonomisi daha hızlı büyümeyecek.

İşsizlik çözülecek mi?: Otoriter rejimlerde yıllık ortalama işsizlik oranı yüzde 10 iken demokrasilerde yüzde 7. Filli başkanlığın başlamasıyla Türkiye’de işsizlik sorunu artarak sürüyor. 2012’de 8.2’ye kadar gerileyen işsizlik, 2014 Haziran’da yüzde 10’a yükseldi ve sonrasında çift hanelerde takılı kaldı. Resmi güncel işsizik oranı ise yüzde 11.8. Bugün 3 milyon 600 bin kişi iş arıyor ve bulamıyor.

Fiili başkanlık en çok kadınları vurdu: Fiili başkanlıkta en çok kadınlar eziliyor. Ağustos 2014’te iş arayıp bulamayan kadınlar yüzde 12 iken, 2016 Ekim’de yüzde 16. Rakamlara göre 446 bin kadın daha işsiz kaldı. 2014 Ağustos- 2016 Ekimi döneminde 112 bin genç daha işsiz bırakıldı. Bu dönemde genç işsizlik oranı yüzde 18.9’dan yüzde 21.2’ye ulaştı. Genç kadınlarda ise işsizlik yüzde 22.4’ten yüzde 27. 1’e yükseldi.

Türkiye işçiler için dünyanın en kötü ilk 10’unda: Sendikal hakların en çok güvence altında olduğu 13 ülkenin 11’i parlamenter demokrasi ile yönetiliyor. En az olduğu ülkeler ise başkanlık, tek parti rejimi ve diktatörlükle yönetiliyor. İşçiler için dünyanın en kötü 10 ülkesi arasında Türkiye de bulunuyor. Bu değişiklikle işsizlik azalmayacak, iş bulmak kolaylaşmayacak, ücretler artmayacak.

Enflasyon azalacak mı?: Dünyada otoriter rejimlerde enflasyon yüzde 57, demokrasilerde ise yüzde 3. Hayat otoriter rejimlerde demokrasilerden 20 kat daha hızlı pahalılaşıyor. Teklif Meclis’ten dahi geçmeden cepleri yakmaya başladı. OHAL ile değer kaybeden TL enflasyonu da yükseltti. Ekim 2016’da yüzde 6.53 olan enflasyon, Aralık 2016’da yüzde 8.53’e çıktı. Benzine, elektrikli ev aletlerine ve tüm ilaçlara zam geldi. Sofralar yangın yeri. Bu değişiklikle hayat pahalılığı son bulmayacak, enflasyon düşmeyecek.

Can ve mal güvenliği sağlanacak mı, Türkiye’nin küresel rekabet gücü artacak mı?: Otoriter rejimlerde; ekonomik özgürlükler, emek özgürlüğü, küresel rekabet gücü düşük. Mülkiyet hakkı otoriter rejimde yüzde 25 iken, demokrasilerde yüzde 85. Yatırım yapma özgürlüğü otoriter rejimlerle yüzde 38 iken demokrasilerde yüzde 83. Bu değişiklikle Türkiye ekonomisi dünya liginde güçlenmeyecek. Can ve mal güvenliği sağlanmayacak.

Ekonomi istikrar kazanacak mı?: 1990- 2015 arasında otoriter rejimlerde büyüme oynaklığı yüzde 6.7, demokrasilerde yüzde 2.2. Aynı dönemde otoriter rejimlerde döviz kurundaki oynaklık (istikrarsızlık), demokrasilerden 126 kat yüksek. Uluslararası deneyimler, enflasyon oynaklığının başkanlık sistemlerinde demokrasiye kıyasla 4 ile 9 puan daha yükseldiğini gösteriyor. El koyma riskinin en düşük olduğu 41 ülke arasında otoriter rejimle yönetilen bir ülke bulunmuyor. Bu değişiklikle Türkiye ekonomisi istikrar kazanmayacak.