Ekonomik kriz önlemleri uzatılıyor (27.01.2010)

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın tümü üzerinde milletvekillerinin yönelttiği soruları yanıtladı.

Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç'in, ''devlete ait vergi borçlarına karşılık hangi kurum ve kuruluşların gayrimenkullerinin Maliye Bakanlığınca satın alındığına'' ilişkin sorusunu yanıtlayan Şimşek, borcuna karşılık 13 şirketten 37 milyon 636 bin liralık, 101 belediyeden 97 milyon 570 bin liralık, kamu kurum ve kuruluşlarından da 600 milyon 85 bin liralık taşınmaz satın alındığını söyledi.

Borcu olan belediyelerin gelirlerinden yapılacak kesintiye ilişkin bir soru üzerine Şimşek, getirilen düzenlemenin, kapatılan ya da kapatılması öngörüldüğü halde Anayasa Mahkemesi kararı gereğince faaliyetine devam eden belediyelere yönelik olmadığını ifade ederek, ''Bu düzenleme; tüm belediyelerin kamuya olan borçlarının, kendilerine verilen genel bütçe vergi gelirlerinden kesilmesine ilişkin kuralları düzenlemektedir'' dedi.

Maliye Bakanı Şimşek, memurların toplu pazarlık hakkı konusunda 2010 yılı içinde bir çalıştay yapılması konusunda mutabakat sağlandığını belirterek, çalıştayda ortaya çıkacak sonuç ve önerilere göre konunun, Hükümet tarafından değerlendirileceğini bildirdi.

İşsizlik Sigortası Fonundan GAP'a, 2008'da 1,3 milyar lira, 2009'da ise 4,2 milyar lira olmak üzere toplam 5,5 milyar lira aktarıldığını ifade eden Şimşek, fonda 25 Ocak 2010 tarihi itibariyle, 42 milyar 585 milyon 957 bin 166 lira bulunduğunu kaydetti.

Türkiye'nin devlet personel rejimine ihtiyacı olduğunu bildiren Şimşek, performansa dayalı sisteme geçilmesi noktasında bunun gerekliliğine işaret etti.

Şimşek, tasarıyla, bankalardan alınacak harçlardan 400 milyon liralık bir gelir elde etmeyi düşündüklerini ifade etti.

Bir başka soru üzerine de Şimşek, en düşük Emekli Sandığı emeklisi maaşının 865 lira olduğunu söyledi.

Görüşmeler tamamlandı

TBMM Genel Kurulu'nda, temel yasa olarak ele alınan Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısının 1. bölümünün tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.

Bölüm üzerinde CHP Grubunun görüşlerini dile getiren Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, düzenlemeyle, emekli maaşlarına yapılacak zammın finansmanı çerçevesinde, bankaların harç yükümlülüklerinin artırıldığını söyledi.

Hamzaçebi, emekli maaşlarına yapılacak zam için 3 milyar 42 milyon liralık kaynak gerektiğine işaret ederek, harç yükümlülüğünün ise 400 milyon lira olduğunu söyledi. Hamzaçebi, bu rakamın bazı bankaların karını yüzde 40, bazılarının ise yüzde 2'lerin altında götürdüğünü belirtti.

Türkiye'deki 33 mevduat, 13 kalkınma ve yatırım bankası bulunduğuna dikkati çeken Hamzaçebi, bütün bankalara aynı harcın getirilmesi halinde, vergide adaletin dışına çıkılacağını ileri sürdü. Hamzaçebi, tasarının, vergide adaleti ve mali güce göre eşitlik ilkesini zedelediğini iddia ederek, ''Emekli maaşlarının finansmanı için bu yapılıyorsa, bu geçici bir süreliğine, en az 3 yıllığına yapılabilir'' önerisinde bulundu. Hamzaçebi, ayrıca, enerji desteklerinin 2012'ye kadar uzatılmasını istedi.

''Yeni zamların yolunu arıyor"

MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay, ülkede yaşanan ekonomik sıkıntıların, sadece küresel krizden kaynaklanmadığını belirterek, asıl sorumlunun, Hükümetin ekonomi politikaları ve yönetimi olduğunu savundu. Akçay, Hükümetin, ekonomiyi üretimsiz hale getirdiğini öne sürdü. Yapılan zamların, zulme dönüştüğünü iddia eden Akçay, Hükümetin, ÖTV, KDV ve harçlarda, yeni zamların yolunu aradığını söyledi.

Akçay, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, üyelik ve istifa bildirimleri ile SGK'ye bildirilen işçi bildirimlerinde süreyi uzatan tasarı maddesini de eleştirdi. Akçay, bu düzenlemeyle, bazı sendikaların sağlıksız, gerçek olmayan üye yapısı ve istatistiklerle toplu sözleşme yapmaya devam etmesinin sağlandığını, böylece bazı sendikaların kayrıldığını, bağımsız sendikacılığın önüne geçilmek istendiğini öne sürdü.

''Darbe fiili olarak uygulanıyor"

BDP Iğdır Milletvekili Pervin Buldan ise Ankara gündeminde, darbe tartışmaları bulunurken, Doğu'da sıkıyönetim yaşandığını, darbenin, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da fiili olarak uygulamaya konulduğunu iddia etti. Partilerine yönelik operasyonlarla, belediye başkanlarının, çalışanlarının tutuklandığını ifade eden Buldan, demokratik yollardan gelen belediye başkanlarının, demokratik olmayan yollarla tasfiye edilmek istendiğini ileri sürdü.

CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk, emeklilere yapılan zammın, yüzeysel ve sembolik olduğunu belirterek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bunu lütuf gibi, ahde vefa gibi sunduğunu söyledi. Köktürk, ''Ahde vefanız buysa, Tanrı, emeklileri vefasızlığınızdan korusun'' dedi.

''Keşke daha fazla artırabilsek"

Konuşmaların ardından milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, belediyelerin bazı sıkıntılarının olduğunu, ancak bunun için daha detaylı ve köklü bir çalışma yapılması gerektiğini belirtti.

Elektrik, sulama ve tarımsal kredi borçlarına ilişkin soruya karşılık Şimşek, bir stok sorunu bulunduğunu kaydetti. Şimşek, geçmişte, sürekli bu şekilde düzenlemeler, yapılandırmalar olduğunu ancak sonuç getirmediğini dile getirerek, ''Bir daha borç biriktirmeyi imkansız hale getirecek bir düzenlemeye, çalışmaya olumsuz bakmam'' diye konuştu.

Bakan Şimşek, 4/C düzenlemesinin, 2004'te mağduriyetin önlenmesi için yapıldığını, bir anlamda doğru düzenleme olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
''Bu düzenlemeye ilişkin şu anda itirazlar var, o gün teşekkürler vardı, bugün itiraz ediliyor. Son 1 ay içinde onların durumunda ciddi iyileştirmeler yaptık. Çalışma sürelerini 10 aydan, 11 aya çıkardık. Bunu dikkate alırsanız, ücretleri yüzde 26-29 arasında bir artışa tabi tuttuk, çok ciddi bir iyileşme sağladık.''

Emekli aylıklarında, 2002-2009 yılları arasında ciddi reel artışlar olduğunu kaydeden Şimşek, ''Keşke, sosyal güvenlik sistemi bu kadar açık vermese, bütçe imkanları çok daha fazla olsa, daha fazla artırabilsek. Ama her artışın sonunda önlem almazsak, kamu sektörünün borçlanma ihtiyacı artıyor. Devletin piyasalara borcu artıyor'' dedi.

1. Bölüm kabul edildi

''Temel kanun'' olarak görüşülen tasarının kabul edilen maddelerine göre, KİT'ler ile müesseseleri, bağlı ortaklıkları, iştirakleri, kamu bankaları, belediyeler, il özel idareleri ile tüzel kişiler veya müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip kuruluşların, devlete ait borçlarına karşılık gayrimenkullerinin Maliye Bakanlığı'nca satın alınması uygulamasına, 2014 yılı sonuna kadar devam edilecek.

Finansal faaliyet harcına tabi tutulan her banka şubesi için, her yıl ve nüfus esasına göre farklı tutarlarda harç tahsil edilecek ve maktu vergi tutarları yeniden belirlenecek.
Bu çerçevede, Harçlar Kanununa ekli 8 sayılı tarifede değişiklik yapılacak. Buna göre, katılım bankaları dahil, banka kuruluş ve faaliyet izin belgeleri; ''Türkiye'de kurulan bankalar ile yabancı bankalarca Türkiye'de açılan merkez şubelere ilişkin izin belgeleri (her yıl için)'' ile ''serbest bölgelerde faaliyet göstermek üzere kurulan bankalar ve açılan yabancı banka şubelerine ilişkin belgeler (her banka, her şube ve her yıl için)'' 200 bin TL olarak uygulanacak. Bankalar, serbest bölgelerdekiler de dahil olmak üzere açılan şubeleri (yabancı bankalarca serbest bölgelerde açılan şubeler hariç) için düzenlenen belgelere (her şube ve her yıl için) bir önceki takvim yılı başındaki nüfusa göre; nüfusu 5 bine kadar olan belediyelerde 12 bin TL, nüfusu 5 bin ile 25 bin arasında olan belediyelerde 36 bin TL, nüfusu 25 binden fazla olan belediyeler ile serbest bölge sınırları içinde 48 bin TL ödeyecek.

Sendikaların yetki sorunu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, 1 Ağustos 2010 tarihinden itibaren kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirilerini esas alacak. Bu tarihe kadar bakanlıkça yayımlanmış olan en son işçi ve üye istatistikleri geçerli olacak.

Kısa çalışma taleplerinin uygunluk tespiti için yapılan denetim giderleri, İşsizlik Fonundan karşılanacak. Kısa çalışma ödeneği için 2008 ve 2009 yılında uygulanan esaslar, 2010'da da devam edecek.

İlk defa işe alınan ve çalıştırılanlar için sigorta primlerinin işveren hissesine ait tutarlarının, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmasına ilişkin hüküm 2010'da da uygulanacak.

Yabancıların çalışma izinleri

Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapabilecek. Temsilcilikler, bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletecek. Bakanlık, ilgili mercilerin görüşlerini alarak başvuruları değerlendirecek. Durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni verilecek. Bu izin, çalışma vizesi ve ikamet izninin alınması halinde geçerlilik kazanacak. Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren de en geç 30 gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunlu olacak.

Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri, başvurularını, Bakanlığa yurt içinden de yapabilecek. Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılara akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebilecek.
Mesleki eğitim alanı dışında istihdam edilecek yabancı uyruklu personel için düzenlemede belirtilen görüşler alınmayacak. Bu kişiler, akademik ve mesleki yeterlilik ile lisans talep ve yeterlilik uygulamasına tabi olmayacak.

Çalışma izinleri, ikamet sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin Bakanlığa yazılı talebi üzerine, çıkarılacak yönetmelik hükümlerine göre verilecek ve uzatılacak.
Usulüne uygun olarak yapılan başvurular, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç 30 gün içinde sonuçlandırılacak. İşgücü yetiştirme faaliyetleri ve sonuçları, Denetim Kurulu tarafından denetlenecek. İhtiyaç duyulması halinde birden fazla Denetim Kurulu oluşturulabilecek. Denetim raporları Kurula bildirilecek.

49 ilde uygulaması yapılan ve 31 Aralık 2007'den önce tamamlanan yatırımların sigorta primi işveren hissesi teşvikinin uygulama süresi, 31 Aralık 2012 tarihine kadar uzatılacak.
Tasarının görüşmeleri, 11-15. maddeleri kapsayan 2. bölüm üzerinde devam ediyor.

"Keşke imkanlarımız olsa, daha fazlasını verebilsek"

TBMM Genel Kurulunda, ''temel kanun'' olarak ele alınan Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısının 2. bölümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.

Maliye Bakanı Şimşek, milletvekillerinin sorularını yanıtlarken, 2002'de belediyelere sağlanan 4,7 milyarlık kaynağın, toplam vergi gelirlerinin yüzde 7,9'unu oluşturduğunu kaydetti. Şimşek, 2009'da bu rakamın 16,8 milyar liraya ulaştığını, toplam vergiler içinde mahalli idarelere ayrılan payın da yüzde 7,9'dan yüzde 9,8'e çıktığını vurguladı. Mehmet Şimşek, 2010 için ise yaklaşık 19 milyar lira öngörüldüğünü ifade etti.

Sosyal Güvenlik Kurumunun ödemelerindeki gecikmelerin, yeni muhasebe sisteminden kaynaklandığını bildiren Şimşek, istirahat paraları ve geçici iş görmezlik ödemelerinin, programdaki geçici aksaklık nedeniyle yapılamadığını söyledi. Şimşek, bir hafta içerisinde bu aksaklığın giderilebileceğini dile getirdi.

Şimşek, tasarıyla, bankalara yüklenen harçların, vatandaşa yansıtılacağı yönündeki eleştirileri, ''Bu bir olasılık. Bir sürü banka var ve rekabet halindeler. Bunun tamamını yansıtabileceklerine inanmıyorum. Yansıtılmasını engellemek için rekabet ortamı dışında, bir düzenleme yok'' diye yanıtladı.

''Emekli maaşlarında yüzde 146 artış"

Emekli maaşlarının yetersizliğine yönelik eleştirilere de Şimşek, şöyle karşılık verdi:
''Artış oranları, gerek reel, gerek nominal olarak bu dönemde çok ciddi düzeyde. SSK emekli aylığı 257 liradan, 695 liraya çıkacak. Bu ciddi bir artıştır. Nominal olarak emekli maaşları 2002-2009 döneminde yüzde 124 ile yüzde 146 arasında artmıştır. Bu yapacağımız son artışlarla reel artış, yüzde 170'leri aşacaktır. Emeklilerimiz daha fazlasını hak ediyor, keşke imkanlarımız olsa, daha fazlasını verebilsek... Ek önlem alıp, bütçe dengelerini gözetmezsek, piyasalardan daha fazla borçlanmamız gerekir. Bu da Türkiye'nin geleceğini ipotek altına almaktan başka bir şey değildir. Dengeleri hepimiz gözetmek zorundayız. Biz de isteriz ki 300 lira verelim. Ama bunun maliyeti, getireceği sonuçları, faiz üzerindeki baskısını da dikkate almak zorundayız. Emeklilerimizin durumlarını ciddi şekilde düzelttik, önümüzdeki yıllarda da imkanlarımız çerçevesinde düzelteceğiz.''

''Emekliler bin pişman"

MHP Denizli Milletvekili Emin Haluk Ayhan, bölüm üzerinde partisinin görüşlerini dile getirirken, emekliler arasındaki maaş farkının giderileceği ifade edilerek, emeklilere umut verildiğini söyledi.

Emeklilere yapılan zammı eleştiren Ayhan, iktidar milletvekillerine, ''Bu zammı hanginiz çocuklarınıza harçlık olarak veriyorsunuz?'' diye sordu.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın emeklilere yapılacak zammı açıkladığını anımsatan Ayhan, TBMM'den geçmeyen bir tasarının, yasalaşmış gibi gösterilerek, Meclis iradesine ipotek konulduğunu savundu. Ayhan, bankaya giden emeklilerin, tasarı yasalaşmadığı için zamlı maaşlarını alamayarak, banka kapılarından geri çevrildiğini, hayal kırıklığına uğradığını belirtti.

CHP Antalya Milletvekili Osman Kaptan, emeklilerin, evini, böbreğini sattığını, çocuğunu okutamadığını, devletin emeklisine sahip çıkamadığını iddia ederek, ''Emekliler, anasından doğduğundan bin pişman'' dedi.

Emeklilerin yüzde 75'inin açlık sınırının altında yaşadığını dile getiren Kaptan, ''Emeklilere, alay eder gibi 60 lira zam yapmak mı ahde vefa? Hükümet için en iyi emekli, az maaş alan ya da erken ölen, kendisine çiçek veren emeklidir'' görüşünü savundu.

MHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Serdaroğlu, hangi rakamlara takla attırılırsa attırılsın, 60 liralık zammın emeklilerin durumunda değişiklik yaratmadığını söyledi.