Emekliler yardıma muhtaç

CHP Genel Başkan Yardımcısı Sencer Ayata’nın hazırladığı rapor, emeklilik yaşında AB standardını yakalayan Türkiye’nin, aldıkları aylıklar konusunda ise “Afrika” standartlarında kaldığını ortaya koydu. Ayata’nın raporunda İtalya, İspanya, Yunanistan’daki emekliler ortalama 1700- 2 bin avro civarındaki emekli aylığı alırken, Türkiye’de bu rakam 318 avro. Ayata, Türikye’de emekli yurttaşların yüzde 72’sinin maaşıyla “gıda giderini” bile karşılayamadığına dikkat çekti.

CHP Bilim Yönetim ve Kültür Platformu başkanlığını da yürüten Genel Başkan Yardımcısı Sencer Ayata, 30 Haziran Dünya Emekliler Günü nedeniyle hazırladığı raporda, Türkiye’deki emeklilerin ekonomik sosyal durumunu, AB ülkeleriyle karşılaştırarak ortaya koydu. Raporda, şu saptama ve değerlendirmelere yer verildi:

Avrupa’nın en düşüğü: Türkiye’de açlık sınırı, 2014 Mayıs ayı itibarıyla 1157 TL, yoksulluk sınırı ise 3 bsin 770 TL’dir. Temmuz ayında yapılacak zamla birlikte SSK tarım emeklisine ödenecek en düşük emekli aylığı 911 TL, Bağ-Kur tarım emeklisine ödenecek en düşük emekli aylığı 611 TL, Emekli Sandığı emeklilerinin alacağı en düşük aylık ise yaklaşık 1273 TL olacaktır. Türkiye’de yaklaşık 318 Avro olan en düşük emekli aylığı İtalya’da 1772, İspanya’da 1843, Yunanistan’da ise 2 bin Avrodur.

Yardıma muhtaç: Türkiye Emekli Profili Anketi’nin sonuçlarına göre, emeklilerin yüzde 84’ü gelirlerinin kesinlikle yeterli olmadığını vurgulamaktadır. Her on emekliden üçü geçinmek için başkalarından yardım almak durumundadır. Emeklilerin yüzde 733’ünün geliri gıda maddelerini satın almaya yetmemektedir. Çoğunluğu yakınlarından, yüzde 6’sı kurumlardan ve yüzde 5’i belediyelerden gıda yardımı almaktadır. Emeklilerin en çok tükettiği gıdalar arasında yüzde 87’si ile ekmek ilk sırada yer alırken, kırmızı et yüzde 27 ile en son sıradadır.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar:Kademeli geçiş ve kademeli yaş koşulu uygulamasıyla, 1999’dan önce işe başlayan sigortalıların emekli olacakları yaş, 3 ile 10 yıl arasında uzatılmıştır. Emeklilik için gerekli olan sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamış, emekliliğine hak kazanmış çok sayıda yurttaşımız, yaş koşulu nedeniyle emekli olamamakta, emekli maaşı alamamaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Mart 2013’te bir açıklama yaparak, emeklilikte yaşa takılan vatandaşların düşük emekli maaşını kabul etmeleri halinde emekli edilebileceklerini söylemiştir. Bu konuda henüz yasal bir düzenleme yapılmamıştır; ancak yaş koşulunu bekleyenlerden hak ettiği aylığın belli bir bölümünü kabul edenlere daha erken emeklilik hakkı verilmesi, ileride daha büyük sıkıntılar doğuracaktır.

Hem çalış hem öde: Ülkemizde emekliler, aylıkları ile geçinemedikleri için özel kurumlarda çalışmak ya da serbest bir iş yapmak zorunda kalmaktadır. Bu durumda olan emeklilerden devlet, haraç alıyormuşçasına “Sosyal Güvenlik Destek Primi” (SGDP) kesmektedir. Örneğin bir bakkal dükkanı açan emekli, ayda 375 TL’yi bulan bu primi ödemek zorundadır. 2008 yılında SGDP’yi ödemeyen çalışan emeklilere prim ödememekten dolayı idari para cezası kesilmiş, gecikme zammı ve prim borcu çıkarılmıştır. Sayıları 600 bini bulan çalışan emekliler bu cezayı taksitlerle ve emekli maaşlarından yapılan kesintilerle ödemekten kurtulamamıştır.

TV’ye mahkum: Türkiye Emekli Profili Anketi’nin sonuçlarına göre emekliler boş zamanlarında en çok televizyon izlemekte, ibadet etmekte, gazete okumakta, yürüyüş yapmakta ve müzik dinlemektedir. Emeklilerin yüzde 72’si günlük gazete, yüzde 88’i kitap satın alamamakta, yüzde 86’sı tiyatroya, yüzde 81’i ise sinemaya hiç gitmemektedir. Ekonomik olumsuzluklar yüzünden kültür ve sanat etkinliklerinden mahrum kalan emeklilerin yüzde 96’sı, “Mutlu bir yaşam sürdürebildiğinize inanıyor musunuz?” sorusuna “hayır” yanıtı verdi.

CHP ne öneriyor: Onuncu Kalkınma Planı’nın hedefleri gözetilerek, emeklilerin aylıkları iyileştirilmeli, saglık hakları gelistirilmeli ve yaşlılık hukuku ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Emekliler için yapılacak tüm düzenlemeler, kapsamlı bir “Yaşlılık Politikası” ile birlikte yürütülmelidir.