Erinç basın özgürlüğü vurgusu yaptı

Basın Müzesinde düzenlenen ''Mizahın ve Çizginin Işığında Basın Özgürlüğü Paneli''nde konuşan Erinç, bir yandan tazminat davalarının bir yandan da ceza davalarının Türkiye'deki karikatür sanatçılarının üretimlerini sınırladığını belirtti.

Türkiye'nin Avrupa Konseyi kurucuları arasında olduğunu anımsatan Erinç, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesinde düzenlenen ifade özgürlüğü kavramını daha da genişletmek için çalışmalar yaptığını ifade etti.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin aldığı tavsiye kararlarından birinin de mizah ve karikatüre, yargının, siyasetçilerin, bürokrasinin hoşgörü göstermesinin gerekliliği üzerine olduğunu vurgulayan Erinç, ''Bu tavsiye kararlarının altında tabii Türkiye Cumhuriyeti'ni temsil eden kamu görevlilerinin ve bakanların imzaları da var ama tavsiye kararlarının altına imza atanlar bu kararların uygulanması için Türkiye Cumhuriyeti yasasında özellikle gerekli değişikliklerin yapılması için adım atmama konusunda tutarlı bir yaklaşım sergiliyorlar'' diye konuştu.

Erinç, ''Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün basın özgürlüğüne saygı sıralamasında 138. sırada, Avrupa açısından bakıldığında ise son sırada yer alıyor'' dedi.
Karikatürcüler Derneği üyesi Akdağ Saydut da Türkiye'de bir basın özgürlüğü sorunu olduğunu ifade ederek, ''Bu gerçekten bir sorun haline geldi. Çünkü demokratik bir ülkede mi yaşıyoruz ben son zamanlarda anlayamıyorum. Sayın Başbakan çıkıyor diyor ki, 'bu ülkede Amerika'dan daha ileri demokrasi var' diyor. Ertesi gün bakıyoruz 8 gazeteci içeri alınmış, 5 karikatürcüye dava açılmış. Anormallikler yaşıyoruz sürekli olarak'' diye konuştu.
Buradan yola çıkarak, Türkiye'nin karikatür tarihindeki gelişmeleri incelediğini ifade eden Saydut, geçmişten bugüne kadar yasaklı karikatürler olduğunu gördüğünü belirtti.
Türkiye'de karikatür sanatının monarşi ve demokrasi dönemlerini yaşadığını ifade eden Saydut, monarşi döneminde hem meşrutiyetin hem de sıkıyönetimin olduğunu, ancak demokrasi sürecinde de hem demokrasinin hem de sıkıyönetimin olduğunu anlattı.
Saydut, şunları söyledi:

''Sıkıyönetim olmadığı zaman, olağanüstü hal var. Dolayısıyla bizdeki basın özgürlüğünün omurgası şahane. Bu bir dinozor iskeletine benziyor diyebiliriz. Osmanlı Nizamnamesi'nde, hiçbir gazeteciye bir şey yapılmıyor, tatile gönderiliyorlar. Ali Paşa'nın adıyla anılan bir Ali Kararnamesi var. Bugün başımıza sarılmış ne kadar bela varsa özgürlüğünün kısıtlanması ile ilgili, kararnamenin içine 'Ali' bir şekilde yerleştirilmiş. Herkes de oradan kopya çekiyor nedense. Türk tarihinde bir mizah dergisinin kapatılmasına sebep olan ilk karikatür, Diyojen dergisinde Ali Paşa'nın ölümünden sonra yerine atanan Mahmut Nedim Paşa'nın gelişine sevinen basını yansıtan karikatürdür. Dergiyi tatile gönderiyorlar. Diyojen'in bir özelliği var, çıkan 123 sayıda da basın özgürlüğü ile ilgili konuları eleştiriyor. Eleştirdiği konu, mahkeme kararı olmadan kapatılması. Ancak daha sonra derginin yöneticileri dayanamıyor ve dergiyi toptan kapatıyorlar.''
Karikatürist Semih Poroy da karikatürün basın tarihinde çok mahkemelik olmuş bir mizah türü olduğunu belirterek, ''Hukukla, adaletle insanın ilişkisi, mizahla karikatürle insanın ilişkisi kimi zaman birbirine benziyor. Kendi başımıza içinden çıkamayacağımızı düşündüğümüz zamanlarda hukuka başvururuz. Benzer biçimde yine insan toplulukları bazen içinden çıkamayacaklarına inandıkları durumlarda karikatüre başvururlar'' dedi.
Poroy, mizahın kökeninde dalga geçmek olduğunu ve insanların fiziksel güçle bir şey yapamayacaklarını fark ettiklerinde özellikle güç sahibi olanlara yönelik başvurdukları bir yol olarak kullanıldığını söyledi.

Mizahın ve çizginin dünden bugüne baskılardan nasıl etkilendiğinin örnekleriyle ele alındığı panel sonrası, karikatür dünyasının önemli isimlerinin karikatürlerinden seçilerek oluşturulan ''Basın Özgürlüğü Karikatür Sergisi''nin açılışı yapıldı.
Sergi, 31 Mayıs salı gününe kadar açık olacak.