Failler tanıdık... Fiziksel şiddet ve cinsel istismarın ‘görünmeyen’ mağdurları: Engelliler

Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği’nin (TOHAD) yapmış olduğu araştırmaya göre, engellilere yönelik cinsel- fiziksel şiddet, istismar ve kötü muamele olayları giderek artıyor. Araştırmada elde edilen bulgulara göre son 5 yılda yalnızca gazetelerde 391 fiziksel- cinsel saldırı haberi yer aldı. Üstelik bu olaylar buzdağının yalnızca görünen yüzünü gösteriyor. Birçok olay, tespit edilemediği için adli makamlara ya da medyaya yansımıyor. Rapora göre, saldırıların çoğu ise engelli bireyin yakın çevre, akraba veya aile içi gibi tanıdıklarından ya da hizmet aldığı kişilerden geliyor. Bu da olayların açığa çıkmasını engelliyor. En çok saldırı ise zihinsel engellilere yapılıyor. TOHAD’ın Açık Toplum Vakfı Desteği ile yürüttüğü araştırma için son 5 yılda ulusal ve yerel medyada yer alan 285 beş bin yazılı ve görsel haber tarandı. Emsal mahkeme kararları incelendi.

Çocuklar da önemli bir yer tutuyor

TOHAD Başkan Vekili Süleyman Akbulut, araştırmaya ilişkin şu bilgileri paylaşıyor: “Medyaya yansıyan olaylar içerisinde cinsel içerikli saldırı ve istismar olayları, tüm olaylar içerisinde yüzde 49,6 ile en yüksek orana sahip. Engelli bireylerin maruz kaldığı olay kategorisinde ikinci sırada yüzde 21.99 ile fiziksel şiddet saldırıları geliyor. Toplam 391 saldırının yüzde 60,36’sı zihinsel engelli bireylere karşı gerçekleştirilirken; 194 cinsel içerikli saldırının da yüzde 84’ü yine zihinsel engelli bireylere yönelik gerçekleşmiş. Engelli bireylerin kamusal hizmet aldığı kurumların personellerinden yönelen fiziksel-cinsel şiddet, istismar ve kötü muamele olayları toplam olay içerisinde yüzde 33,51 oranına sahip. Faillerin yüzde 24’ü komşu, mahalleli ya da akrabalar oluşturuyor. Yüzde 12,79 ile de aile bireyleri takip ediyor. Engelli bireylerin maruz kaldığı olaylarda engellinin tanımadığı kişilerden yöneltilen olay oranı ise yüzde 22,79. Saldırıların tanıdıklarından ya da hizmet aldığı kişilerden (örtbas edilmesi) gelmesi nedeniyle olaylar adli makamlara yansımamaktadır. Çocuklar yüzde 36,06 oranı ile saldırılara maruz kalan engelli bireyler arasında önemli bir orana sahip.”

Zihinsel engelliye ‘rızası var’ görüşü

Raporda, engelli bireylere yönelik saldırıların çoğunun tanıdık kişilerden gelmesinin engelli bireye yönelik saldırının sistematik hale gelmesine neden olduğu ve olayların çoğu zaman ancak engelli kadının hamile kalması ya da engelli erkeğin maruz kaldığı saldırının travma izi bırakması sonucu açığa çıkabildiği vurgulanıyor. Raporda, engelli bireylerin maruz kaldığı olaylardaki yargılama süreçlerine de dikkat çekiliyor. Faillerin beraat ya da çok daha az oranda ceza alması, birçok davada hâkim takdiri ile iyi hal indirimi uygulanmasının tartışıldığı belirtilen raporda, olaylarda savcıların, zihinsel engelli bireylerin maruz kaldığı istismar ve tecavüz olaylarında, engellinin “rızası” olduğu gerekçesiyle soruşturmaya gerek görmemesi ya da mahkeme aşamasında sanıklara daha düşük cezalar talep etmesine de dikkat çekiliyor.