Galericiler 'tek plaka' uygulamasına karşı

Uygulamanın, Ankara plakalı özel binicilere ait ikinci el arabalar ile yeni arabalara talebi artırması bekleniyor. Noterler ise tek plaka uygulamasının, yurttaşın satın aldığı araba konusunda doğru bilgilendirilmesi açısından yararlı olduğunu söylüyor. Ankara Otomotivciler Derneği uygulamanın sakıncalarını anlatmak üzere bugün Emniyet Genel Müdürü Oğuz Kağan Köksal'ı ziyaret edecek. Dernek Başkanı Aydın Erkoç, tek plaka uygulamasının özellikle Doğu ve Güneydoğu plakalı araçların satışını imkansız hale getireceğini belirterek, ''Uygulama bölücülüğe neden olur, bölücülüğü artırır'' dedi.

Bundan sonra Doğu ve Güneydoğu plakalı araçların satışının mümkün olmayacağına işaret eden Erkoç, şöyle konuştu: ''Bundan sonra Ankara'da kesinlikle Doğu ve Güneydoğu plakalı araç satılmaz. Hiç kimse kaçakçılık yapılmış, kaçakçılığa bulaşmış gayrimeşru işlerde kullanılmış bir aracı kullanmak istemez. Biz Avrupa'daki sistemin uygulanmasını istiyoruz. Avrupa'da plaka şahsındır arabanın değil. Şahıs arabasını satınca plakasını kendi alır, biz de bu sistemin uygulanmasını istiyoruz. Eğer tek plaka sisteminde ısrar edilirse kimse Doğu ve Güneydoğu plakalı araç almak istemez. Hem oradaki vatandaşlarımız hem de oradaki galerici arkadaşlarımız mağdur olur. Emniyet Genel Müdürümüzü ziyaret ederek bunları anlatacağız.'' Plakanın ikinci el araba satışlarında yerli arabalarda 1 ila 2 bin lira fiyat farkı yarattığını belirten Erkoç, yabancı araçlarda ise bu fiyat farkının markaya 5 bin avroya kadar çıktığına dikkati çekti.

Erkoç, ''İstanbul ya da Ankara plakalı bir Q7 75 bin avro ise Van plakalı bir Q7 70 bin avro. Plaka uygulaması olursa bu fark daha da artar. Bölücülük artar'' dedi. Türkiye genelinde ikinci el oto satışıyla uğraşan 21 bin galeri bulunduğunu kaydeden Erkoç, uygulamanın bu esnafları da mağdur edeceğini vurguladı. Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde 1 Mayıs'ta yapılan değişiklik ile mevcut tescilli araçların plaka numaraları ile ilk defa tescil edilecek araçlara verilecek plaka numaraları, bazı haller dışında hurdaya ayrılıncaya kadar değiştirilemeyecek. Tescil plaka numaraları, sadece can ve mal güvenliğinin gerekli kıldığı hallerde ve araç sahibinin yazılı müracaatına bağlı olarak, ikamet ettiği yerin mülki amirinin talebi ve İçişleri Bakanlığı'nın onayı ile değiştirilebilecek. Yeni dönemde, satış veya devir işlemleri de noterlerce sonuçlandırılacak. Satış veya devir işlemi yevmiye tarihi ve numarası ile birlikte, sicile işlenmek üzere noter tarafından elektronik sistemle Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi sistemine iletilecek. Satıştan sonra noterler geçici ruhsat verecek, asıl ruhsat, posta yoluyla yurttaşa iletilecek.

Ankara'da oto galerilerinin yoğun olduğu Aydınlıkevler semtinde faaliyet gösteren Galeri Celal'in ortaklarından İzzet Sevim de tek plaka uygulaması nedeniyle ikinci el araç satışlarının hemen hemen durma noktasına geldiğini söyledi. Vatandaşların ikinci el araba alırken, aldığı arabayı kendi ilindeki plaka ile kullanmak istediğini, ancak genelde Doğu ve Güneydoğu'da insanların Ankara ve İstanbul plakalı araçları tercih ettiğini anlatan Sevim, uygulamadan sonra Doğu ve Güneydoğu plakalı araçların satışının zorlaşacağını, Ankara plakalı ikinci el otolar ile yeni otolara ise talebin artacağını öne sürdü.

Plakanın, ikinci el arabanın fiyatında, marka ve modele göre 2-3 bin liraya kadar etki edebildiğini belirten Sevim, şu bilgiyi verdi: ''İkinci el oto piyasasında, alıcılar, rutubetten zarar gördüğü gerekçesi ile İstanbul ve diğer sahil kesimi plakalı araçları tercih etmez. Bu nedenle genellikle İstanbul ve sahil kesiminden getirilen arabaların plakaları Ankara plaka ile değiştirilirek satılır. İnsanlar, çeşitli nedenlerle Doğu ve Güneydoğu plakalı araçları da tercih etmez. Belki adamın kan davası vardır, belki başka davaları, güvenlik sorunu vardır. Bu nedenle bu illerden alınan arabaların plakalarını da insanlar oturdukları ile göre değiştirmek ister. Şimdi aynı araba için tek plaka uygulaması söz konusu olunca, İstanbul ve diğer sahil kesimine ait plakalı araçlar ile Doğu ve Güneydoğu plakalı araçların satışı zorlaşacak. Ankara plakalı, özel şahıslara ait araçlara talep artacak. Çünkü çok kullanılmış oluduğu için şirket arabaları da tercih edilmiyor. Uygulama nedeniyle, işlerimiz durdu. Satış için notere gittiğimizde, adam plakayı değiştiremeyeceğini öğrenince vazgeçiyor veya fiyatta yeniden pazarlığa başlıyor. Ankara plakalı araçlar ile Doğu ve Güneydoğu plakalı ve İstanbul plakalı araçlar için ayrı piyasa oluşmasını bekliyoruz. Sahil kesimi illerine ait plakaların satışı da zorlaşacak. Plaka, fiyatı marka ve modele göre en az 2-3 bin lira etkiler. Bundan sonra daha da fazla etkileyebilir.''

İkinci el satışların noterlerde yapılması uygulamasında da halen noterler ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasında elektronik ortamda bilgi aktarımında sorun yaşanması nedeniyle sıkıntı bulunduğunu, 3 gündür devir işlemi yapamadıklarını anlatan Sevim, tek plaka uygulamasının yeni arabayşa talebi artırabileceğini belirtirken, ''belki de insanlar, Ankara plakalı araca sahip olmak için, gelip Ankara'dan yeni araba alacak. Ankara'da araba satışları artacak'' dedi.
 

'Doğu ve Güneydoğu plakalı araçlar için haksız rekabete neden olacak'

Ankara'da Bahçelievler semtinde bulunan ve önceden günde ortalama 70-80 araç devir işlemi yapan 58. Noter İbrahim Taşdemir de, tek plaka uygulamasının Doğu ve Güneydoğu plakalı araçlar için haksız rekabete neden olacağını, bu araçların ikinci elde satışını zorlaştıracağını söyledi. İnsanların, güvenlik ve diğer gerekçelerle bu iller plakalı araçları satın almak istemediğini ya da bu illerdeki vatandaşların da diğer şehirlerde rahat hareket edebilmek ve güvenlik sorunu nedeniyle Ankara, İstanbul plakalı araçları tercih ettiğini anlatan Taşdemir, ikinci el satışlarda haksız rekabetin önlenmesi için sadece sayıya dayalı bir sistemin getirilmesinin yararlı olacağını önerdi.

Taşdemir, ''Özellikle terör olayları nedeniyle hassasiyetin yaşandığı dönemlerde, Doğu ve Güneydoğu plakalı araç sahipleri bir yere gittiğinde tedirginlik duyabilir. Bu önemli sorun olabilir. vatandaşın mağdur olmaması için sayısal sisteme dayalı bir plakalandırma yararlı olur'' dedi. Bazı noterler ise, sistemin vatandaşın korunması ve aldığı araba hakkında doğru bilgilendirilmesi açısından yararlı oludğunu söyledi. Aracın kimler tarafından ve hangi illerde kullanıldığının, sisteme girilmesi halinde artık belli olacağını anlatan yetkililer, ''Önceden İstanbul plakalı aracı Ankara plaka ile değiştirerek satıyorlardı. Şimdi bu olmayacak. Vatandaş, hangi arabayı aldığını bilecek'' dedi.
 

Noter tescilinde, elektronik sistemdeki sorun sürüyor

İkinci el araç satışlarında tescil işlemlerinin noterlerce sonuçlandırılmasına ilişkin uygulama, 1 Mayıs'ta başladı. Ancak, noterler ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasındaki veri alış-verişinde yaşanan sistem uyuşmazlığı nedeniyle devir işlemi yaptırmak isteyen vatandaşlar, noterlerde uzun süre beklemek zorunda kalıyor. Elektronik ortamda bilgi alışverişindeki sorun devam ediyor. Uygulamanın başladığı ilk 3 günde, araç devir işlemleri için noterlere 8 binin üzerinde başvuru gelmesine karşın, ancak 4 bine yakın devir işlemi yapılabildi. Sistemden kaynaklanan sorunun çözümü için, Türkiye Noterler Birliği ile Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilileri çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye Noterler Birliği Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yunus Tutar, sistem günlük 15 bin devir işlemini sonuçlandırmaya göre kurulduğunu, halen 6 bin noktadan sisteme giriş yapılabildiğini belirtirken, ancak veri alışverişinde yaşanan sorun nedeniyle sistemin tam olarak işlemediğini söyledi.

Trafik Trafik Kanunu'nda ve Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde yapılan değişiklik uyarınca, 1 Mayıs'tan itibaren ikinci el araç satış veya devir işlemlerinin noterler tarafından sonuçlandırıldığını hatırlatan Tutar, uygulamada sorun yaşanmaması için, Nisan ayında belli noterler belirlenerek pilot uygulama başlatıldığını ve bu sırada herhangi bir sorun yaşanmadığını anlattı. Ancak şu anda uygulamada teknik nedenlerle sorun yaşandığını kaydeden Tutar, şu bilgiyi verdi: ''Aslında sistem tam olarak işlediğinde, vatandaşın araç devir ve tescil işlemleri en fazla 5-6 dakikada sonuçlandırılacak. Ancak, şu anda ilk 3 günde 8 binden fazla başvuru olmasına karşın, yaşanan sorun nedeniyle yaklaşık 4 bin işlem sonuçlandırılabildi. Bugün, sistem 8.30'da açıldı, 9.15'e kadar Türkiye genelinde 800 işlem yapıldı. Ondan sonra da bağlantı kurulamadı. TÜrkiye genelinde 1600 noter var ve 6 bin noktada veri girişi mümkün. Türkiye'de genelde günde ortalama 7 bin 500 devir yapıldığı göz önüne bakılarak sistem kuruldu. Günde 13-20 bin devir yapılabilir. Bir kapasite sorunu yok. Ancak şu anda veri sorgulama ve kayıt sırasında sorun yaşanıyor, çözmeye çalışıyoruz.''

Yeni sistemin yurttaşa büyük kolaylık getirdiğini vurgulayan Yunus Tutar, alım-satım yapan vatandaşların ruhsat devir ve tescili için sadece nüfus cüzdanı ve ruhsatla noterlere başvurmasının yeterli olduğunu kaydetti. Noterde, veri sistemine girilerek, aracın hem emniyet hem de vergi ve trafik cezası borcu, sigorta durumu ile ilgili bilgilerin görülebildiğini, bu verilere göre satış sözleşmesi onaylanarak ruhsat tescili yapıldığını kaydeden Tutar, şöyle devam etti: ''Araçta bir sorun yoksa satış yapıldıktan sonra ruhsat tescili yapılıyor. Vatandaşa geçici ruhsat veriliyor. Vatandaş isterse gidip yeni ruhsatını emniyetten alacak veya isterse 15 gün içinde adresine gönderilecek. Aslında vatandaşa büyük kolaylık. Önceden birkaç gün süren işlemler şimdi 5-6 dakikada bitiyor. Sorun çözülürse işlemler çok kolay yapılacak. Önceden bu işlerin maliyeti 200-300 liraya kadar çıkıyordu. Şimdi, 20 lirası noter ücreti olmak üzere en fazla yaklaşık 70 liraya bitiyor. Aslında rekor bir uygulama.''

'İkinci el araç satış işlemleri durdu denebilir'

Ankara'da Bahçelievler Semtinde bulunan 58. Noter İbrahim Taşdemir, sistemde yaşanan sorun nedeniyle ikinci el araç satış işlemlerinin durduğunu söylemenin mümkün olduğunu ifade etti. Taşdemir, önceden günde 70-80 devir işlemini sonuçlandırırken, bugün ancak 4 tane sonuçlandırabildiklerini, son 3 günde ise sadece yaklaşık 40 işlem yaptıklarını söyledi. Nisan'da pilot uygulama kapsamındaki noterlerden biri olarak çalıştıklarını ve bir sorun ile karşılaşmadıklarını belirten Taşdemir, şöyle devam etti: ''Önceden vatandaş, işlem yapabilmek için maliyeden (vergi-trafik borcu yoktur) yazısı getiriyordu. Trafikte bir sorunu olup olmadığına bakılıyordu. Aracın kasko bedeline göre devir masrafları, değerli kağıt, harç ve noter ücretleri nedeniyle bin liraya kadar çıkabiliyordu. Devlet şimdi devlet harçlardan, damga, değerli kağıt ve posta gibi masraflardan vaz geçti. Önceden, tescil yapıldıktan sonra bir örneği Maliye'ye, bir örneği emniyete gönderiliyordu. Şimdi bütün işlemler elektronik ortamda yapılıyor. 10-20 liralık posta ücreti de alınmıyor. Sadece KDV hariç 20 lira noter ücreti, ayrıca 46 lira ruhsat bedeli alınıyor. Toplam masraf 69,40 lira. Vatandaş için büyük kolaylık. Araç satışlarında önemli bir yük ortadan kalktı. Sistemdeki sorun ortadan kalkarsa, vatandaş açısından büyük kolaylık.'' Taşdemir, devletin harç, damga ve değerli kağıtlardaki yüksek bedellerden vazgeçmesi halinde, özellikle ihale kanunu kapsamındaki işlemlerde yurttaşın notere yönelmesinin sağlanabileceğini, bununda ilerde çıkabilecek hukuki sorunların çözümünü kolaylaştıracağını belirtti.

Ankara 62. Noter Katibi Seyhan Uygurtaş da sistemdeki sorun nedeniyle, günde ortalama 50 başvuru olmasına karşın, ilk gün 6 işlem yaptıklarını, dün hiç sisteme giremediklerini bugün ise sadece 1 tane işlem sonuçlandırabildiklerini söyledi. Bu ay başından itibaren, satış veya devir işlemleri noterlerce yapılıyor. Satış veya devir işlemi, yevmiye tarihi ve numarası ile birlikte, sicile işlenmek üzere noter tarafından elektronik sistemle Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi sistemine iletiliyor. Elektronik sistemle temin edilen satış veya devir işlemleri ile birlikte araç tescil bilgileri de Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından elektronik sistem üzerinden Maliye Bakanlığı'na iletilecek. Yapılan satış veya devir işlemi üzerine ilgili noter tarafından, yeni malik adına bir ay süreyle geçerli ''Tescile İlişkin Geçici Belge'' adıyla iki suret olarak belge düzenleniyor. Belgeler noterce onaylandıktan sonra, bir sureti araç sahibine veriliyor, bir sureti ise satış sözleşmesi ve diğer belgelerle birlikte noterde muhafaza ediliyor. Aracın alıcısı adına düzenlenecek olan araç tescil belgesi ile gerekmesi halinde motorlu araç trafik belgesi ücreti, satış veya devir esnasında noter tarafından tahsil edilecek ve tahsil bilgisi elektronik sistemle Emniyet Genel Müdürlüğü'ne iletiliyor. Noterde işlemleri tamamlananların tescil belgeleri vatandaşların istemesi durumunda 15 gün içerisinde trafik tescil büroları tarafından elden teslim edilecek. Bu süre içerisinde elden teslim alınmayan araç tescil belgeleri, 16. gün gönderi ücreti teslimat sırasında araç sahibince ödenmek üzere, araç sahibinin ikamet adresine postayla gönderilecek.

Uygulamaya göre, satış veya devri yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve trafik idari para cezası borcu bulunup bulunmadığı ile araç üzerinde satış veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunup bulunmadığı Emniyet Genel Müdürlüğü bilgisayar sistemi aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi sisteminden kontrol edilecek, borç veya kısıtlayıcı şerh bulunmadığının anlaşılması halinde aracın satış veya devir işlemi yapılabilecek.