Genco'dan Nâzım resitali

Son derece yalın bir sahne… Bir masa ve bir sandalye… Salon dolu… Boş yer yok… Yerler günler öncesinden tükenmiş… Hem Fransız, hem de Türk izleyiciler salonu doldurmuş. Genco Erkal sahnede. Nâzım Hikmet’in “Bugün Pazar”ını Fransızca okuyor-oynuyor… Arkasından aynı dizeler ama bu kez Türkçe… Melodisiyle, gramer yapısıyla birbirinden farklı iki dil, bir oyuncu ve bir şairin dizeleriyle birbirini tamamlıyor, hem de büyük bir ustalık ve büyük bir uyumla…

Oyun-resital yaklaşık bir saat sürüyor… Kimi zaman Türkçe şiirleri Fransızcaları izliyor… Kimi zaman sadece Türkçe okuyor Genco Erkal… O zaman altyazıyla izliyor Fransızlar. Bazen nefeslerimizi tutuyoruz hep birlikte, bazen kendimizle hesaplaşıyoruz, bazen gülüyor, bazen düşünüyoruz... Nâzım’ın “Yirminci Asra Dair…” şiiriyle de sona eriyor gösteri…

Sahnede bir şiir projesi

Genco Erkal, oyunculuğun doruğunda, bedeniyle, sesiyle, hareketleriyle, Nâzım’ı ve şiirlerini sahne üzerinde ete kemiğe büründürüyor. Ve salonda bulunan herkes bu güzel gösteriyi dil-kültür farkı olmadan büyük bir zevkle izliyor. Şiirleri önceden bilenler içinden mırıldanıyor dizeleri… Bilmeyenler dinliyor, anlamaya çalışıyor...

“Fransa’da Türkiye Mevsimi” çerçevesinde geliştirilen önemli projelerden biri 1 Şubat’ta Paris’te, Théâtre de la Ville’de (Paris Şehir Tiyatrosu) sahne aldı. Şiir projesi 2008 Mayısı’nda Théâtre de la Ville’in dış ilişkiler sorumlusu Alpar Ok ve sanat yönetmeni Emmanuel DeMarcy-Mota’nın önemli destekleri sonucu şekillenmişti.

‘Şiir tek kaynak’

Théâtre de la Ville’in yönetimini 1 Eylül 2008’de devralan Emmanuel DeMarcy-Mota yönetimindeki genç ekibin hem farklı projeleri hem de farklı kültürler ve ülkeler ile sanatsal anlamda yeni işbirlikleri geliştirmek istemesi böyle bir projenin bu köklü kurumun çatısı altında şekillenmesinde önemli bir rol oynadı. Sürekli yeni seyirci kitlelerine ulaşmayı hedefleyen ekibin Théâtre de La Ville’de başlattığı bu şiir okumaları projesi çerçevesinde 1 Şubat’ta gerçekleştirilen gecenin konukları Türkiye-Nâzım Hikmet-Genco Erkal oldu.

Emmanuel Demarcy-Mota bu teatral resitalin program kitapçığında şöyle diyordu: “Bu zor, belirsiz, karışık zamanda şiir belki de bir sığınaktan çok bir yol, bir çare ve daha çok da bir kaynak olarak kendini kabul ettirmiyor mu? Mallarmé’nin de dediği gibi şiir tek kaynak değil midir?”

Yaklaşık bir yıl öncesinde programlanan, Genco Erkal’ın çalışması ve sanatsal bakışı ile teatral bir resitale dönüşen gösteri Nâzım Hikmet’in otuz bir şiirinden oluşuyordu. Çevirileri Münevver Andaç ve Güzin Dino tarafından yapılan şiirler arasında Bugün Pazar, Karıma Mektup, Haydarpaşa Garı, Dünyanın En Tuhaf Mahluku, Onlar, Kadınlarımız, 20 Eylül 1945, Taranta-Babu’ya Yedinci Mektup, Yaşamaya Dair, Ellerinize ve Yalana Dair, 21 Eylül 1945, Kerem Gibi, Yirminci Asra Dair de yer alıyordu.

Théâtre de la Ville’in Aux Abesses Sahnesi’nde, Paris’te dakikalarca alkışlandı Genco Erkal… Birçok kez sahneye çağrıldı… Bir gecelik bir gösterinin arkasında yatan emeği ise sadece sanatçı ve bir yıl boyunca işin içinde olan bizler bildik…

Umarım bu gösteri bu emeğin ve bu başarının ardından Fransa’nın başka kentlerinde de sahnelenir ve yine umarım Théâtre de la Ville ile başlayan bu işbirliği, şiire dayalı bu güzel çalışma yeni projelerle devam eder…