Güneydoğu ve Doğu'da cazibe de yok umut da

Hükümetin, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki 23 ilde süper teşvikler diye 2016 Eylül ayında tanıttığı ‘Cazibe Merkezleri’ programında henüz bir ilerleme sağlanamadı. Toplam 92 milyar liralık yatırım ve 365 bin kişilik istihdam öngören yatırım başvurularının geçen ağustos ayında Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanması bekleniyordu. Ancak, 24 Ocak-27 Şubat döneminde yapılan başvurulara ilişkin aradan geçen sürede herhangi bir açıklama yapılmadı. Bu durum yatırım için başvuran iş insanlarını da umutsuzluğa sevk etti.

Yatırımlar ertelendi

Bölgedeki iş insanları Cazibe Merkezleri programının tamamen rafa kalkabileceğini ifade ediyor. Ayrıca bu programı bekleyen birçok iş insanı da yatırımını erteledi. Bu sürenin uzaması da her geçen gün 23 ile eksi yazıyor. Doğu ve Güneydoğu’daki illerin neredeyse hepsinde her dört kişiden biri işsiz. Programla en azından işsizlik konusunda bir nebze de olsa mesafe kaydedilmesi bekleniyordu.

Yatırımlara verilecek destekler için 2017 yılı bütçesinden de kaynak ayrılmıştı. Cazibe Merkezlerinin koordinasyonu ilk olarak Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan’a verilmişti. Başvurular için öngörülen süre dolduktan sonra ise Başbakan Yardımcılığı bünyesindeki, Kalkınma Bankası’nın uzmanları sahaya inerek başvuruların tamamını yatırım yeri ve firma bazında incelemeye tabi tuttu. Bu incelemeler de geçen haziran ayında tamamlanarak sonuçlar Başbakanlık’a iletildi. Bu süreçte, kabinede yapılan değişikliğin ardından, 8 Ağustos’ta Başbakanlık Genelgesi ile Cazibe Merkezleri programının koordinasyonu görevi Başbakan Yardımcısı Fikri Işık’a bağlandı.

Rafa kalkabilir

Diyarbakır Sanayici ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Burç Baysal, ‘Cazibe Merkezleri’ programının sonuçlarının açıklanmaması nedeniyle herkesin kaybettiğini vurgulayarak, “Birçok üyemiz programı beklediği için yapacakları birçok yatırımı da erteledi. Entegre tesise dönmek için belki teşvik olur beklentisi vardı. Artık programın uygulanacağına dönük umut da kalmadı” diye konuştu.

Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van’ı kapsayan programla verilmesi hedeflenen bazı destekler şöyle:

* Yatırımcılara Hazine arazisi dahil yatırım yeri tahsisi.

* TOKİ aracılığıyla bina inşaatı.

* 10 milyon liraya kadar faizsiz yatırım desteği.

* Üretim yerini kapsamdaki illere taşıyanlara 1 milyon liraya kadar destek.

Belirsizlik giderilmeli

Van Ticaret Ve Sanayi Odası Başkan Necdet Takva, Cazibe Merkezleri programı kapsamında Van’da 200 firmanın 2 milyar TL yatırım başvurusu olduğunu belirterek, “Bir yılı aşkın süredir bekliyoruz. Bu belirsizliğin giderilmesi gerekiyor. 23 ildeki yatırımlar buna endekslenmiş. Artık beklentiyi karşılayacak hızda hareket edilmeli” dedi. Takva, program için 2017’de yaklaşık 1.5 milyar TL bütçe ayrıldığını anımsatarak, en azından her kent için 2-3 projenin hayata geçirilmesi gerektiğini ifade etti. Şu anda mevcut yatırımların da ertelendiğini, bir yıldır herkesin beklenti içinde olduğunu anlatan Takva, “Hükümetin bütün hazırlıkları tamamlayıp sonra bu programı açıklaması gerekiyordu. Ancak maalesef bizde önce açıklama yapılıyor, sonra mevzuat, altyapı çalışmalarına bakılıyor. Yıl bitmeden sonuçların açıklanmasını istiyoruz” diye konuştu.

Sekiz aydır yanıt yok

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Ahmet Sayar, Başbakan’ın, geçen yıl Diyarbakır’da açıkladığı ‘Cazibe Merkezi’ programı kapsamında kentte 375 firmanın toplam 6.5 milyarlık yatırım yapmak için sekiz ay önce yaptıkları başvuruya henüz yanıt verilmediğini söyledi.

DHA’ya konuşan Sayar, “Cazibe merkezi programı tanıtıldığı zaman bir yatırım ortamının oluşmasını sağlanmıştı. Kamuözel sektör açısından önemli bir projeydi. Şubat ayında başvurular alınmaya başlandı. Diyarbakır ile birlikte toplam 23 ili kapsıyordu. Oluşan o olumlu atmosfer, Cazibe Merkezi programının açıklanmamasıyla beraber yatırımların önünde bir engel olmaya, yanı sıra yatırıcımlara bir belirsizlik yaşatmasına neden oldu. Cazibe Merkezi programlarının ivedi bir şekilde açıklanması gerekiyor” dedi.