Haftanın tarihine bakış

Hatay, 14 Ekim 1918'de Fransız işgaline uğradı. Hatay'ın Türk topraklarına katılması amacıyla Atatürk'ün talimatıyla başlatılan çalışmalar sonucunda Milletler Cemiyeti, 27 Ocak 1937'de ''Sancak statüsü'' kapsamında Hatay'ın bağımsızlığını kabul etti. Bu karar, 29 Mayıs 1937'de Milletler Cemiyeti Konseyinde de Hatay Anayasası ile beraber onaylandı ve bağımsızlık rejimi 29 Kasım 1937'de yürürlüğe girdi. 2 Eylül 1938'de bağımsız Hatay Devletinin Millet Meclisi, ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen Devlet Başkanı seçildi.

Türkiye adına Dışişleri Bakanı Şükrü Saracoğlu'nun, Fransa adına Ankara Büyükelçisi Massigli'nin imzaladığı Hatay'ın Türkiye'ye katılmasına ilişkin 23 Haziran 1939 tarihli anlaşmayla Hatay'ın Türkiye ile sınırının kaldırılmasına, Fransız birliklerinin Hatay'ı terk etmelerine, Hatay halkının Türk vatandaşı olmasına karar verildi.

Hatay Meclisi de 29 Haziran 1939'da toplanarak, Türkiye'ye katılma kararı aldı. 7 Temmuz 1939 tarihli kanunla Hatay ili kuruldu. 23 Temmuz 1939'da Hatay'da törenle Türk bayrağı çekildi.
 

Belli başlı öteki olaylar

22 Haziran

1565- Denizci Turgut Reis, Malta Adası kuşatması sırasında şehit düştü.

1919- Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mayıs 1919'da yaktığı Milli Mücadele meşalesi, ''Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı ve yeni bir devletin doğuşunun ilk belgelerinden sayılan'' Amasya Genelgesi'nin yayımlanmasıyla daha gür ışık vermeye başladı: ''Vatanın tamamiyeti, milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.''
 

1920- Kurtuluş Savaşı'nda, toplu Yunan saldırısı başladı.
 

1926- Kazım Karabekir Paşa, İzmir Suikastı sanığı olarak tutuklandı.
 

1936- ''Boğazlar Konferansı'' Montreux'ta açıldı. Konferansta, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın sunduğu karar tasarısı temel alındı. Bu tez, Lozan Sözleşmesi'ndeki askerden arınma hükmünün kaldırılması ve Boğazlar Komisyonunun lağvedilmesi
esasına dayanıyordu.
 

1937- Boksör Joe Luis'in şampiyonluğuyla bir siyah ilk kez ağır sıklet boks şampiyonluğunu kazandı.
 

1941- Dünya radyoları, Alman birliklerinin Sovyet sınırını geçtiğini duyurdu.

1941- Türkiye'nin, Alman-Sovyet savaşı karşısında ''tarafsızlık'' ilkesini benimsediği açıklandı.

1964- Başbakan İsmet İnönü, ABD Başkanı Lyndon Johnson ile Kıbrıs sorununu görüştü. İnönü, ''Türkiye barışçıdır, ancak adalete dayanmayan barış uzun ömürlü olamaz'' dedi.

1973- ''Toprak ve Tarım Reformu Kanunu'' kabul edildi. Uygulamada yetersiz kalınınca, yasa 1978'de iptal edildi.

1988- Tanju Çolak, Avrupa Gol Kralı oldu.

2001- Anayasa Mahkemesi, FP'yi ''Laik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemlerin odağı'' olduğu gerekçesiyle üç ret oyuna karşılık sekiz kabul oyuyla temelli kapattı.

2005- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Yunanistan Kara Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Nikolaos Dukas'ın davetlisi olarak Atina'ya geldi. Orgeneral Büyükanıt, Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türk Kara Kuvvetleri Komutanı oldu.

2005- Yaşamı boyunca Ermeni soykırım iddialarına karşı hep Türklerin yanında yer alan Ermeni asıllı Türk dostu Edward Taşçı, New York'ta öldü.
 

23 Haziran

1691- II. Sultan Süleyman öldü, yerine II. Ahmet padişah oldu.

1868- ABD'li mucit Latham C. Sholes, daktilonun patentini aldı.

1939- Hatay'ın anavatana katılmasına ilişkin antlaşma, Ankara'da imzalandı.

1941- İngiltere'ye sipariş edilen denizaltı ve uçak filosunu teslim alacak personeli taşıyan Refah şilebi, Mersin'den İskenderiye'ye giderken, bir denizaltı tarafından Mersin açıklarında batırıldı. 168 kişinin öldüğü, 32 kişinin kurtulabildiği olayın ardından, TBMM'de soruşturma başlatıldı.

1954- Kurtuluş Savaşı komutanlarından, eski Genelkurmay başkanlarından Orgeneral Salih Omurtak öldü.

1954- Türkiye ilk kez katıldığı Dünya Futbol Kupası finallerinde Federal Almanya'ya yenilerek elendi.

1954- İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlığına seçilen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan ilk kadın dekan oldu.

1959- Besteci Fehmi Tokay 70 yaşında öldü.

1960- Köy Enstitülerinin kurucusu İsmail Hakkı Tonguç 63 yaşında öldü.

1983- Doğru Yol Partisi (DYP) kuruldu.

1996- Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu öldü.

1996- HADEP Kongresinde Türk bayrağının indirilerek yerine terör örgütü PKK'yı temsil eden bez parçası asılması, büyük tepkiyle karşılandı. 25 Haziranda tüm yurtta ''bayrak asma kampanyası'' başlatıldı.

1999- Terör örgütü elebaşı Öcalan'ın yargılanmasına on beş gün aradan sonra yeniden başlandı. Öcalan, savunmasında ''Bugüne kadar yapılanların sorumluluğunu taşıyorum'' dedi.

2005- Meksika'da Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) silahlı mücadeleye son verdi.

2007- Eski Afganistan kralı Muhammed Zahir Şah 92 yaşında yaşama veda etti.
 

24 Haziran

1645- İstanbul'dan 348 harp ve nakliye gemisiyle hareket eden Osmanlı ordusu, Girit Adası'na çıktı.

1854- Çarlık Rusyası ordularının, savaş meydanını terk ederek, geri çekilmesiyle Silistre Zaferi kazanıldı.

1859- İsviçreli iş adamı Henri Dunant, İtalya'da Solferino savaşı sonrası uluslararası Kızılhaçı kurmaya karar verdi.

1936- Türk Basketbol Milli Takımı ilk maçını Yunanistan Milli Takımı ile yaptı ve 49-12 galip geldi.

1947- Bir Amerikalı, gökyüzünde uçan nesneler gördüğünü bildirdi; nesnelerin fincan tabağına benzediğini iddia etti. Basın ilk kez ''uçan daire'' terimini kullanmaya başladı.

1958- Gazeteci yazar Hakkı Tarık Us, İstanbul'da öldü.

1961- Almanya'ya gidecek ilk işçi kafilesi yola çıktı. İş gücü göndermeye ilişkin protokol, Türkiye ile Batı Almanya arasında 13 Haziran'da imzalanmış; özel kuruluşların kontratsız işçi göndermelerinin önüne geçilmeye çalışılmıştı.

1967- İstanbul'da üniversite öğrencileri, ABD 6. Filosunun ziyaretini protesto etti.

1982- 44 sanıklı Barış Derneği davası başladı.

1983- ABD uzay mekiği Challenger, uzaydaki görevini tamamlayarak, ABD'nin uzaya gönderdiği ilk kadın astronot olan Sally Ride ile dünyaya döndü.

1989- Bulgaristan'ın Türk azınlığa uyguladığı baskılar ve zorunlu göç uygulaması, Taksim Meydanı'nda düzenlenen ''Bulgaristan'ı Telin Mitingi''nde protesto edildi.

1992- Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu (Türkiye Kamu-Sen) kuruldu.

2000- Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Güven Erkaya, kanser tedavisi gördüğü Kasımpaşa Deniz Hastanesinde vefat etti.

2001- Polonya'daki Özel Olimpiyatlar Avrupa Futbol Şampiyonası'nda, Zihinsel Engelliler Milli Takımı şampiyon oldu.

2007- İstanbul'daki 81. Gazi Kupası Koşusu'nu Hayrullah Doğan'ın ''Inspector'' adlı tayı, jokeyi Ömer Kaya ile kazandı.

2007- AA İstanbul Bölge Müdürlüğü muhabirlerinden Hasan Türkan 31 yaşında trafik kazasında yaşamını yitirdi.

2007- Tunceli'nin Ovacık ilçesi Karşılar Jandarma Karakoluna, teröristlerce saldırı düzenlendi. Olayda, saldırıda kullanılan akaryakıt tankerinin sürücüsü ve 1 terörist öldü.

2007- Milletvekili seçiminde gümrük kapılarında oy verme işlemi başladı.

2008- Tekel'in sigara bölümü imzalanan sözleşmeyle birlikte British American Tobacco'ya devredildi. ÖİB Başkanı Metin Kilci, bu özelleştirmeyle Telekom'dan sonra tek seferde en büyük yabancı sermayenin Türkiye'ye geldiğini söyledi.

25 Haziran

1801- Kahire'deki Fransız işgal orduları, Türk ordusuna teslim oldu.

1861- Sultan Abdülmecid öldü, yerine Abdülaziz padişah oldu.

1903- Marie Curie, Paris Üniversitesine sunduğu tezde radyumun keşfini açıkladı.

1917- Türkiye'de ilk Matbuat Cemiyeti kuruldu. Cemiyetin ilk başkanı Mahmut Sadık'tı.

1925- Yunanistan'da, General Thedoros Pangalos bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.

1950- Sovyetler Birliği'nce desteklenen Kuzey Kore orduları Güney Kore'ye saldırdı; Kore Savaşı başladı.

1963- Anayasa Mahkemesi, ilk duruşma ile görevine başladı.

1971- Türkiye'de yapılan ilk firkateyn ''Berk'', Gölcük'te denize indirildi.

1975- İmam hatiplilerin harp okullarına alınması teklifini TBMM Milli Savunma Komisyonu reddetti.

1993- Tansu Çiller, Türkiye'nin ilk kadın başbakanı oldu.

1997- Deniz araştırmacısı kaptan Jacques Cousteau öldü.

2005- Şarkıcı Kazım Koyuncu, kanser tedavisi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde 33 yaşında öldü.

2006- At yarışlarında İstanbul'da yapılan 80. Gazi Kupası Koşusu'nu, Kadri Daşkan'ın ''Hızelbeyi'' adlı atı, 2.27.60'lık derece ve jokeyi Halis Karataş ile kazandı.

2007- Ressam Attila Bayraktar, uzun süren rahatsızlığı sonunda Fransa'nın Saint Sauveur kasabasında 72 yaşında vefat etti.

2008- 13. Avrupa Futbol Şampiyonası'nda yarı finalde Almanya'ya 3-2 yenilen Türkiye, şampiyonayı 3. olarak tamamladı.

26 Haziran

1530- İlk Protestan Meclisi kuruldu.

1541- Peru'daki İnka topraklarını ele geçiren İspanyol Francisco Pizarro, kurduğu Lima kentinde öldürüldü.
 

1867- Mısır valilerine ''Hidiv'' unvanı verildi.
 

1928- Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni ilk toplantısını Ankara'da yaptı.
 

1945- Birleşmiş Milletler kuruldu.

1951- Mithat Paşa'nın 24 Haziranda Aksu vapuruyla Taif'ten getirilen kemikleri, Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın da katıldığı törenle İstanbul'da Hürriyeti Ebediye Tepesi'ne defnedildi.1876 Anayasası'nın mimarı Mithat Paşa, Sultan Abdülaziz'i öldürttüğü iddiasıyla yargılanmış ve Taif'e sürülmüştü. 1884 yılında burada öldürülen Mithat Paşa, Taif'te gömüldü.

1955- Irak Kralı II. Faysal, resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.

1970- Çekoslovakya'da Aleksander Dubçek, Komünist Parti'den ihraç edildi.

1977- Ankara Ulus'taki Merkez Çarşısı tamamen yandı.

1984- ''Aydınlar Dilekçesi''nde imzası olan 56 kişi hakkında dava açıldı.

1992- Kaçak Mercedes olayıyla ilgili yargılanan Tanju Çolak hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı.

1996- Tiyatro sanatçısı, çevirmen, yazar Zihni Küçümen, İstanbul'da öldü.

2000- Spor yazarı Rıdvan Yelekçi, İstanbul'da vefat etti.

2002- Türk sinemasının usta karakter oyuncularından Turgut Özatay öldü.

2004- At yarışlarında 78. Gazi Kupası Koşusu'nu, Arslan Birdal'ın bindiği Müthiş Ölçer'in ''Yavuz Star'' adlı atı, 2.27.23 ile elde etti.

27 Haziran

1363- Türk devletinde ilk düzenli ordu kuruldu.

1587- Kaptanıderya Kılıç Ali Paşa öldü.

1693- İlk kadın dergisi ''The Ladies' Mercury'', Londra'da yayımlandı.

1878- Gazeteci ve yazar Ahmet Mithat Efendi, ''Tercümanı Hakikat'' adlı günlük gazeteyi çıkarmaya başladı.

1905- Çarlık Rusyası'nın Karadeniz'deki en büyük savaş gemisi Potemkin'de bozuk kumanyaya karşı isyan başladı. Deniz eri Matyuşenko'nun önderliğini yaptığı ayaklanma, Çar'ın ordu üzerindeki otoritesini sarstı.

1924- Verem aşısı, Valmette tarafından keşfedildi.

1938- Rus asıllı ABD'li pilot İgor Sikorsky, 1909'dan beri üzerinde çalıştığı ''helikopter''in patentini aldı. Sikorsky, geliştirdiği ilk donanımlı helikoptere ''VS-300'' adını verdi.

1946- Müttefikler, On İki Ada'nın Yunanistan'a verilmesini kararlaştırdı.

1949- Dünyanın ilk jet uçağı ''De Havilland Comet'', yıllardır süren gizli ve yoğun çalışmalardan sonra ilk uçuşunda, Hatfield'daki denemelerin ardından pilot yüzbaşı John
Cunnigham'ın yönetiminde havalandı.

1950- İlk nükleer santral, Rusya'da Moskova'nın 55 mil uzağında Obninsk'te açıldı.

1951- Atatürk heykellerine saldıran Ticani tarikatının 100'den fazla üyesi ve liderleri Ankara'da tutuklandı.

1980- Şair Ahmet Muhip Dranas 71 yaşında öldü.

1998- Adana'da 6.3 şiddetindeki depremde 210 kişi öldü, binden fazla kişi yaralandı.

2003- Atatürk'ün emriyle açılan sınavı kazanarak yurt dışında eğitim gören Hacer Demoka, mirasını Milli Eğitim Vakfına bağışladı.

2007- Anayasa Mahkemesinin cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci ve ikinci turlarında toplantı yeter sayısının 367 olduğu yönündeki kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı. Gerekçede, 367 oy koşulunun ''Anayasa'nın, Cumhurbaşkanı seçiminin uzlaşmaya dayanması amacına yönelik olduğu'' belirtildi.

2007- Bosna'da 1992-1995 savaşında öldürülenlerin gömüldüğü bir toplu mezar daha ortaya çıkarıldı.
 

28 Haziran

M.Ö. 209- Türk Kara Kuvvetleri kuruldu.

1862- ''Tasviri Efkar'' gazetesi, Şinasi tarafından çıkarılmaya
başlandı.

1914- Avusturya tahtının veliahdı Arşidük Franz Ferdinand ve eşi Hohenburg Düşesi, 19 yaşındaki Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından Saraybosna'da öldürüldü. Avusturya, bu olayı gerekçe göstererek Sırbistan'a savaş ilan etti ve I. Dünya Savaşı başladı.

1919- I. Dünya Savaşı'nı resmen sona erdiren Versailles Antlaşması imzalandı.

1923- Darülfünun, Mustafa Kemal'e ''Fahri Müderrislik Şahadetnamesi'' gönderdi.

1928- Almanya'da sosyalist Herman Müller ''Şansölye'' olarak göreve başladı.

1933- Anıtlar Yüksek Kurulu oluşturuldu.

1938- Türk Basın Birliği Kanunu kabul edildi.

1943- Şair Yahya Kemal, Cumhuriyet Halk Partisinin sanat danışmanı oldu.

1945- Cumhuriyet gazetesinin kurucusu Yunus Nadi Abalıoğlu 65 yaşında Cenevre'de yaşama veda etti.

1966- Tarihçi, DP kurucularından Profesör Fuad Köprülü, İstanbul'da trafik kazası sonucu kaldırıldığı hastanede 76 yaşında öldü.

1968- Yunus Nadi Armağanı'nı ''Yorgun Savaşçı'' romanıyla Kemal Tahir aldı.

2000- ABD, Küba'ya karşı 41 yıldır uyguladığı ambargoyu yumuşatmayı kararlaştırdı.

2007- Türk halk müziği sanatçısı Zehra Bilir, İstanbul'da vefat etti.