Halka açık şirketler, ''yeterince açık'' değil

Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye'de halka açılan şirket sayısı 1990 yılından buyana 360'a ulaştı.

Bu şirketlerden, 41'i sermayesinin yüzde 1 ile yüzde 15'lik kısmını, 163'ü ise yüzde 15 ile yüzde 25'lik kısmını halka açtı. Böylece söz konusu şirketlerden 204'ü sermayelerinin yüzde 25'inin altında kalan kısmını halka arz etti. Aynı dönemde sermayesinin yüzde 25'i ve daha fazlasını halka arz eden şirket sayısı ise 156 olarak belirlendi.

Son 10 yıldaki gelişmeler

Sermayesinin yüzde 25 ve daha fazlasını halka arz eden halka açık şirketlerin toplam şirket sayısı içerisindeki düşük oranına karşın son 10 yılda bu şirketlerin sayısında önemli artışlar görüldü.

2001-2011 Eylül dönemini kapsayan 10 yıllık süreçte halka açılan 99 şirketin 74'ü sermayelerinin yüzde 25 ve daha fazlasını halka sundu.

Söz konusu dönemde sermayelerinin yüzde 15 ile 25'lik kısmını halka açan şirket sayısı 21 olurken, sermayelerinin yüzde 1-15 arasında kalan kısmını açanların sayısının yalnızca 4 olması dikkati çekti.

Bu arada, halka arzdan elde edilen toplam hasılat son 21 yılda, (2011 Eylül itibariyle) 18 milyar 154 milyon 295 bin liraya ulaştı. Söz konusu hasılatın 16 milyar 190 milyon 346 bin lirası son 10 yılda sağlandı.

1990-2011 Eylül arası dönemde halka açılan şirket sayısı ise sermayelerinin halka açılan kısmı ve elde edilen toplam hasılata (bin TL) ilişkin veriler şöyle:

Yıllar Halka açılan toplam şirket sayısı Sermayenin yüzde 1-15 (yüzde 15 dahil değil) halk açan şirket sayısı Sermayenin yüzde 15-25 (yüzde 25 dahil değil) halk açan şirket sayısı Sermayenin yüzde 25 ve yüzde 25'ten daha fazlasını halk açan şirket sayısı Hacim (*) (bin TL)
1990 33 3 26 4 2.575
1991 24 8 9 7 880
1992 13 4 8 1 644
1993 16 1 13 2 1.784
1994 25 2 15 8 7.684
1995 29 4 14 11 10.698
1996 27 4 10 13 14.701
1997 29 4 15 10 63.569
1998 20 2 9 9 94.318
1999 10 2 1 7 46.473
2000 35 3 22 10 1.720.622
2001 1 - - 1 386
2002 4 - 3 1 76.618
2003 2 - - 2 18.395
2004 12 - 3 9 1.427.872
2005 9 - 3 6 2.362.053
2006 15 - 1 14 1.239.682
2007 9 - 3 6 4.364.059
2008 2 - 1 1 2.372.525
2009 1 - - 1 10.240
2010 22 2 3 17 3.109.647
2011(Eylül) 22 2 4 16 1.208.869
Toplam 360 41 163 156 18.154.295
(*) Halka arzdan elde edilen toplam hasılatı ifade etmektedir.