Merkez Bankası AKP'ye bağlandı

Geçen yıl, 6 Temmuz’da Merkez Bankası (MB) Başkanlığı görevinden alınan, bir anlamda kovulan Murat Çetinkaya’nın yerine görevlendirilen Murat Uysal, 16 ay sonra yine bir cumartesi günü görevden alındı. Yeni başkan ise Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal oldu.

Uysal’ı görevden alan Cumhurbaşkanı kararında, 375 sayılı KHK’nin ek 35. maddesine dikkat çekildi. Madde, Cumhurbaşkanına üst kademe kamu yöneticilerini, “ilgili kanunlarda öngörülen görevden alma gerekçeleri yanında kurumsal hedeflere ulaşılamaması nedeniyle” de süreleri tamamlanmadan görevden alma yetkisi veriyor. 

İŞARET FENERİ OLMALI

Erdoğan, Çetinkaya’nın faizleri indirmediği için görevden alındığını söylemişti. Uysal döneminde politika faizi indirildi. Ancak ekonomik sorunlara salgının da eklenmesiyle geçen eylülde sınırlı bir artışa gidildi. Fonlama maliyetindeki artışa rağmen daha sonra MB’nin bu faizde yeni adım atmaması dövizin ateşini daha da yükseltti. Dolar 8.50 lira, Avro 10 lirayı aştı. “Yeni Ekonomi Programı”ndaki (YEP) hedefler altüst oldu. 

Dolar, her gün rekor kırarken Uysal’ın “Kurun seviyesiyle ilgili bir hedefimiz yok” açıklaması da çok tartışıldı. Faiz artışı yapmamak için rezervler de kullanıldı. Net rezervler bir yılda 19.6 milyar dolar azalarak 18.2 milyar dolara geriledi. MB’nin faiz politikasında iktidarın tutumunun etkili olduğu yorumları yapıldı. Ayrıca MB, bu yıl için enflasyon tahminini yüzde 8.9’dan yüzde 12.1’e yükseltti. Oysa YEP’teki tahmin yüzde 10.5’ti.

Uysal’ın yerine atanan Ağbal, 1968 Bayburt doğumlu. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan Ağbal, İngiltere Exeter Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı. Maliye kökenli bürokrat olan Ağbal, 2006-2009 arasında “Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü”ydü. Mehmet Şimşek’in Maliye Bakanı olduğu dönemde müsteşardı. O dönemde ekonomi dünyasında “Babacan-Şimşek-Ağbal” üçlüsü yorumları yapılıyordu. Ağbal, daha sonra iki kez Maliye Bakanı ve iki dönem AKP Bayburt Milletvekili olarak da görev yaptı. 

Uzun yıllar MB Meclisi üyesi olarak görev yapan iktisatçı Prof. Dr. Bilsay Kuruç, son durumu “MB bağımsızlığı diye bir şey kalmadı” sözleriyle yorumladı. MB’nin bağımsız olmasıyla “piyasalarla banka arasında soluk alıp verme sisteminin kurulmasının” amaçlandığını dile getiren Kuruç, şöyle devam etti: “Bu şekilde başkanın değiştirilmesiyle piyasaya güven verilmez. Yasada MB başkanının, üyelerinin nasıl değiştirileceği konusunda belli kurallar vardır. Ama ortada yasa falan da kalmadı. Kişilerle değil kurumlarla güven verilebilir.” Ayrıca ekonomik tablonun zaten güven vermediğine dikkat çeken Kuruç, “Geriye kurum olarak MB kalmıştı. Ancak o kurumun işleme esaslarını dikkate almazsanız o zaman istediğiniz şeyi de gerçekleştiremezsiniz. MB piyasalar için bir işaret feneri olmalı. Ancak MB’nin ışığı söndürülüyor” dedi.

AĞBAL YERİNE ŞENEL

Öte yandan Cumhurbaşkanı kararıyla Ağbal’ın yerine Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na, bu kurumun başkan yardımcısı İbrahim Şenel getirildi. Ayrıca yine bir kararla eski Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu üyeliğine getirildi.