Ortadoğu’da ABD-İsrail-Sünni Körfez hattının İran’a karşı uyguladığı sert ekonomik ve askeri politikayla ilgili Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan İstanbul Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Güneş, bölgede “savaş kapısının açıldığını”, İran’la çatışma sahasının ise Suriye ve Lübnan olacağını düşünüyor. Suriye’nin Duma’da kimyasal saldırıda bulunduğu iddiaları üzerine 14 Nisan’da ABD, Fransa ve Britanya tarafından Şam çevresine düzenlenen hava saldırılarının “danışıklı dövüş” olmadığının görüldüğünü söyleyen Güneş, önceki gece yaşanan gerilimin bölgeye dönük kapsamlı bir dizi müdahalenin devrede olduğunu gösterdiğine işaret ediyor. ABD’nin ekonomik yaptırımlarla, İsrail’in ise askeri yollarla İran’a uyguladığı baskının Riyad tarafından da desteklendiğini ifade eden dış politika uzmanına göre, Tahran’ın bölgedeki etkisi kırılmak isteniyor. Suriye’de sahada oluşan tablo, Lübnan ve Yemen’deki gelişmelerin İran karşıtı cepheyi rahatsız ettiğini belirten Güneş, bu ülkeye karşı artacak askeri müdahalelerin ise özellikle Lübnan ve Suriye üzerinden devam edeceği görüşünde. Lübnan’da İran destekli Hizbullah’ın on binlerce kısa menzilli füzeye sahip olduğu iddialarına dikkat çeken akademisyen, böylesi bir silah gücü karşısında İsrail’in “Demir Gökkube” adı verilen hava savunma sisteminin de yetersiz kalabileceği değerlendirmelerini aktardı. Suriye sahasında da Hizbullah ve Kudüs Gücü’nün İsrail’i ve Suudi Arabistan’ı endişelendirdiğini vurgulayan Güneş’e göre, Tel Aviv ve Riyad’ın saldırgan konseptini Trump da kabul etmiş durumda.
‘Rusya siper olmaz’
Her geçen gün İran üzerinde artan baskı karşısında Rusya’nın olası politikasına ilişkin görüşlerini de paylaşan Güneş, bu ülkenin doğrudan Şam hükümeti hedef alınmadığı sürece İran ve Hizbullah için hava savunmasını devreye sokmayı tercih etmeyebileceğini belirtti. Suriye’de ortak hareket etseler de Ankara ve Tahran ile parçalı ilişkiye sahip olan Moskova’nın, kendisi için Ukrayna krizi açısından önem taşıyan İsrail’le de köklü bir gerilimi tercih etmeyeceğini vurguladı. Güneş, Ankara’nın da Esad ve Tahran’ın diplomatik düzeyde zora düşmesinden rahatsız olmayacağını belirtiyor. Akademisyene göre, Ankara’nın ABD ve Suudi Arabistan ile eski iyi ilişkilere geri dönecek bir açık kapı arayışı da sürüyor. Güneş, Avrupa’nın özellikle ekonomik çerçevede İran’la yaşanan gerilimden rahatsız olduğu ancak ABDİsrail hattını önleyici bir ısrar içinde olmasının ise zor olduğu görüşünde.
