İşte sır gibi saklanan tasarı

Soma’da yüzlerce işçi “taşeronlaşmanın” kurbanı olurken, hükümet ölümlerden ders almıyor. Kapalı kapılar arkasında hazırlanan, sendikalardan “sır” gibi saklanan, kamuoyuna ise “müjde” olarak sunulan “taşeron” yasası, çalışma yaşamını tam anlamıyla“taşerona” teslim edecek. İdareler istihdam edilen personelin “yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde” yardımcı işler için ihaleye çıkabilecek. “İdarenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde” tanımıyla geniş bir alanda taşeron çalıştırılabilecek. Yasaya aykırı hareket eden patronlar, 15 bin lira para cezası ile kurtulacak. Bütün işçilerin ücret alacaklarına ilişkin dava açma süresi de 1 yılla sınırlandırılacak.

Cumhuriyet, sendikalardan sır gibi saklanan “taşeron tasarısı”nı açıklıyor. Önümüzdeki günlerde TBMM’ye sunulacak olan tasarıda yer alan düzenlemeler özetle şöyle:

SGK’ye zırh: Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası kapsamındaki uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce SGK’ye başvuru yapılması zorunlu olacak. Yapılan başvuruya 90 gün içinde yanıt verilmezse, talep reddedilmiş sayılacak. SGK’ye dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi ya da reddedilmiş sayılması şartı aranacak. Zorunlu sigortalılık sürelerinin belirlenmesi istemiyle işveren aleyhine açılacak davalarda dava SGK’ye “resen ihbar” edilecek. SGK davaya “fer’i müdahil” olacak. Yanında katıldığı taraf başvurmasa bile yasa yoluna başvurabilecek.

Her yer taşeron: İdareler istihdam edilen personelin “yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde” yardımcı işler için ihaleye çıkabilecek. Bu konuda mevzuatı hükümet belirleyecek. “İdareye ait bir işyerinde yürütülen asıl işin bir bölümünde idarenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde yeterli nitelik veya sayıda personel olmaması” durumunda “taşeron” ihalesine çıkılabilecek.

Emsal işçi: Yasaya aykırı olarak taşerona iş verilmesi halinde taşeron işçilerine ödenecek ücret ve diğer sosyal haklar asıl işverenin “emsal işçisine” ödenen ücret ve sosyal haklardan daha az olamayacak.

15 bin lira ceza: Yasaya aykırı olarak taşeron çalıştıran işveren ile alt işverene 15’er bin lira para cezası verilecek.

İşveren denetleyecek: Taşeron çalıştıran işveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınıp alınmadığını da yine kendisi denetleyecek.

Yıllık izinler: Taşeron şirket değiştiği halde aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin yıllık ücretli izin süresi aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanacak.

KİT’lerde taşeron: Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nde yürütülmekte olan işin tamamına ilişkin hizmetler için bu işyerinde idarenin kendi personeli çalıştırılmaması kaydıyla ihaleye çıkılabilecek.

Görüş alınacak: Taşeron ihalesine çıkılmadan önce, Maliye Bakanlığı’ndan ve Hazine Müsteşarlığı’ndan görüş alınacak. Ancak 6 ayı aşmayan işlerde görüş şartı aranmayacak.

Zararı kişi ödeyecek: Taşeron ihalelerinde personelin sözleşme dışında başka bir işte çalıştırılması, uygun görüş alınmaması gibi nedenlerle idare aleyhine zarar çıkması halinde oluşan zararlar bu zarara neden olanlardan alınacak. Ayrıca zarara neden olan bu kişilere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin 5 katı idari para cezası uygulanacak.

Toplu sözleşmeye şart: Taşeron işçileri kapsayan toplusözleşme süreci ise ancak “asıl işverenin üye olması ve yüklenici veya alt yüklenicinin yetkilendirmesi” halinde kamu işveren sendikası tarafından yürütülecek.

Dava için 1 yıl şartı: İş Yasası’nda ücret alacaklarında zamanaşımı süresinin 5 yıl olduğu belirtiliyor. Tasarı ile buna “Ancak iş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin ücret alacaklarına ilişkin uyuşmazlıklarda dava açma süresi iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren bir yıldır” hükmü ekleniyor. Böylece işçilerin alacak davası açma hakları 1 yılla sınırlandırılıyor.

İşçi alacakları: İşverenler, taşeron işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini her ay kontrol edecek. Taşeronun el değiştirmesi halinde, icra ve haciz hallerinde önce işçilerin ücret alacakları karşılanacak.

Kıdem tazminatları: Kamuda çalışan taşeron işçilerin kıdem tazminatları kamu kurum ve kuruluşları tarafından ödenecek. Taşeron firmanın işçiyi önce kamuda daha sonra başka bir yerde çalıştırması halinde ise işçinin kamuda çalıştığı süreye ilişkin kıdem tazminatı kamu tarafından karşılanacak. İşçi kalan kısım için taşeron firmaya dava açabilecek.

İhale 3 yıl olacak: İdareler, yemek dışında, temizlik, koruma ve güvenlik hizmet alımlarını 3-4 yıllığına yapamayacaklar. Taşeron ihaleleri en fazla 3 yıl olacak.

SGK ödemeleri: SGK’nin kaybettiği davalarda ödeme yapılabilmesi için alacaklının önce SGK’ye başvurarak banka hesap numarası vermesi gerekecek. SGK, 1 ay içerisinde bu hesaba parayı yatıracak. Bu süre dolmadan SGK aleyhine icra yoluna gidilemeyecek.

İş mahkemeleri: İ