Kadına fon yok

Kadın girişimci sayısının artırılmaya çalışılmasının önünde başta bilinçaltı kodlar, farkına varılmadan sergilenen önyargılı yaklaşıyor ve kullanılan dil ciddi birer engel. Üstelik araştırmalara göre bu yaklaşımı gösteren yalnız erkekler değil, kadınlar da kadın girişimciye önyargılı yaklıyor. Geçen yıl ABD’de işlerin yüzde 38’ine kadınlar sahipken, risk sermayesi şirketlerinden sağlanan fonlardan aldıkları pay yüzde 2’de kaldı.

ABD’de 2016’da risk sermayedarları, erkek kurucusu olan şirketlere 58.2 milyar dolar, kadın kurucusu olan şirketlere 1.46 milyar dolar yatırım yaptı. Alınan fonlar açısından 2016’da tablo iç açıcı değil. Ancak tabii risk sermayedarları ile görüşme yapan kadın sayısı da oldukça az. Yapılan görüşmelerde kadınların payı, 2016’da ilk defa yüzde 4.94 olmuş (10 yıl önce bu rakam yüzde 2.95 imiş).

“Yatırımcılar, kadınlara soru sorma biçimleri ile fonlamayı etkileyebiliyorlar” başlıklı bir yazı kaleme alan Tuba İlze ile bu konu üzerine derinlemesine görüştük.

Cinsiyet uçurumu var

Söz konusu yazı, dünyanın çeşitli ülkelerinde yapılmış araştırmalara ilişkin bir derleme yazısıydı. Ve bu araştırmaları yapanlar da Crunchbase, Harvard Business School, Columbia Business School, Wharton School gibi iş dünyasına yönelik önemli araştırmalar yapan üniversiteler ve şirketlerdi. İlze’nin sorularımıza verdiği yanıtlar ve ortaya çıkan tablo özetle şöyle;

* Birleşme ve satın almalar, risk sermayesi alanında veri tabanı olan PitchBook’un verilerine göre, bu alanda en gelişmiş piyasalardan biri olan ABD’de 2016’da risk sermayedarları, erkek kurucusu olan şirketlere 58.2 milyar dolar, kadın kurucusu olan şirketlere 1.46 milyar dolar yatırım yapmışlar.

* Risk sermayesi fonlarında ABD’de ciddi bir uçurum var ülkedeki işlerin yüzde 38’ine kadınlar sahip. Ancar buna karşın risk sermayesi şirketlerinden sağlanan fonların yanlız yüzde 2’sinden yararlanabiliyorlar.

* Kimi araştırmacılar, bu durumdan erkek girişimlerine daha fazla destek veren erkek risk sermayedarları sorumlu tutuyorlar.

Cesaret gerekiyor

* Yani “eğer daha fazla kadın risk sermayedarı olursa bu durum, kadın girişimcileri cesaretlendirebilir ve kadın kurucusu olan şirketlere daha fazla yatırım yapılması ile sonuçlanabilir” diyorlar. Bloomberg’in yaptığı bir analiz bunu reddediyor.

* Firmaların verdikleri fonlar incelendiğinde; kadınlar tarafından kurulmuş ya da kadın ortağı olan risk sermayesi şirketleri ile kadın ortağı olmayan risk sermayesi şirketlerinde oranların aynı olduğu görülüyor.

Erkeğe teşvik odaklı

* Columbia Business School ve Wharton School’daki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir araştırma da, girişim sermayedarlarının kadın ve erkek kuruculara sunduğu soruların çeşitliliğinin büyük ölçüde farklılık gösterdiğini ve ulaşılan fonları etkilediğini ortaya koyuyor.

* Araştırmacılara göre, TechCrunch Disrupt New York’ta yapılan oturumlar sırasında 140 risk sermayedarının ki yüzde 40’ı kadın. Yüzde 12’si kadın olan 189 girişimci ile yaptıkları görüşmeler inceleniyor.

* Görüşme videoları analiz edildiğinde erkeklere potansiyel kazançlar, kadınlara potansiyel kayıplarla ilgili sorular soruluyor. n Erkeklere sorulan soruların yüzde 67’sinin teşvik odaklı, kadınlara sorulan soruların yüzde 66’sının tedbir odaklı olduğu ortaya konulmuş durumda.

* Bu durum, sadece ABD ile sınırlı değil. Harvard Business School’un yaptığı bir çalışmada da İsveç’te kurucusunun yüzde 26’sının kadın olduğu risk sermayesi şirketlerinin yaptığı 125 görüşme inceleniyor.

* Finansörler kadınların özellikleriyle bir girişimcinin sahip olması gereken önemli özelliklerin birbirine ters olduğuna dair basmakalıp fikirlere sahipler.

* Bu bakış açısıyla başlayan bir görüşme sonuçlara yansıyor. Kadınlara fon taleplerinin sadece yüzde 25’i verilirken erkekler fon taleplerinin yüzde 50’sinden fazlasına ulaşıyor.

Hemcinsine önyargılılar

Tuba İlze’ye göre kadınlar da birbirlerine önyargıyla yaklaşıyor.

Bu konuya dair bir diğer çarpıcı araştırma da, Pensilvanya Üniversitesi Wharton School’dan Ethan Mollick ve NewYork Üniversitesi Stern School’dan Jason Greenberg tarafından crowdfunding (kitlesel fonlama) kampanyalarına ilişkin olarak yapılmış. Fon sağlayan erkeklerin projenin erkek ya da kadın tarafından sunulması ile ilgilenmediklerini ancak kadınların üçte ikisinin her şeyi ile birbirinin aynısı olan bir projenin, kadın yerine bir erkek tarafından oluşturulduysa daha iyi olduğunu düşündüklerini görmüşler.