'Kadınların ve göçün ressamı' Kibele Sanat Galerisi'nde

Türk resim sanatında kendi ekolünü oluşturmuş ender sanatçılardan biri olarak kabul edilen Nuri İyem'in (1915-2005), çeşitli kişi ve kuruluşlara ait koleksiyonlarda bulunan binlerce eseri arasından seçilen 100 yapıtı, Kibele Sanat Galerisi’ndeki sergide bir araya geliyor. Sergi, sanat yaşamı boyunca yapıtlarıyla, düşünceleriyle, girişimleriyle yaklaşık 1940'lardan bu yana hemen her dönemde adından söz ettirmeyi ve kendi özgün biçimini oluşturarak Türk resim sanatının efsane ustaları arasında yer almayı başaran İyem'in eserlerini sanatçı-koleksiyoner ilişkisi açısından ele alması bakımından da bir ilke imza atıyor.

Yaşamını ressam olarak kazanmaya başladığı dönemden itibaren bağımsız bir sanatçı olmanın; bir izleyici ve ardından koleksiyoner kitlesi yaratmanın mücadelesini veren ve bunu başaran  ender ressamlarımızdan Nuri İyem, İş Bankası Kibele Sanat Galerisi'ndeki sergiyle farklı bir açıdan ele alınıyor. Sergi, İyem’in yer aldığı sanat ortamının evreleri ve bu ortamın dikkat çekici bir aktörü olarak kendi dönüşümü ile sanat yapıtlarının dolaşıma girmesinde etkin bir rol alan galerilerin ve koleksiyonlara katılan yapıtların dönemlere göre şekillenen konumuna odaklanıyor.

Ülkemizde Batı’ya kıyasla oldukça geç başlayan resim sanatının geçirdiği zorlu süreç ‘sanat koleksiyonculuğu’ kavramını da Batı’daki örneklerinden farklılaştırmıştır. Türk resim sanatının gelişmesi, yaygınlaşması ve bilinçli bir biçimde koleksiyon oluşturulması sürecinde özel galerilerin büyük bir işleve sahip olduğu 50’li yıllarda, Nuri İyem’in "Yeniler" ve "Tavanarası Ressamları"yla güçlenen adı, Maya Sanat Galerisi'ndeki sergilerinden sonra daha da yaygınlaşmaya, başka bir ifadeyle de koleksiyonerlerin gözünde bir itibar unsuru olmaya başlar.

İyem, 19-27 Kasım 2001 tarihleri arasında Tepebaşı Tüyap İstanbul Sergi Sarayı'nda ulaşılabilen tüm koleksiyonlardan derlediği, dijital ortamda arşivlediği ve resim sahiplerine sertifika vererek 1504 tabloyla gerçekleştirdiği "Dünden Yarına Nuri İyem Retrospektif Sergisi"yle yaşamının son yıllarında adeta taçlandırıldı.

Sanatın halktan kopuk olarak yapılamayacağını savunan, resmin insanlarla buluştuğu ölçüde değer kazandığına, canlı bir organizmaya dönüştüğüne inanan sanatçının soyut eserlerinden kadın yüzlerine, nü’lerinden göç resimlerine, natürmortlarından gerçek insan portrelerine 100 tablosu bu sergide yan yana görülebilecek.

Yaşamını hiçbir kurum veya kuruluşa bağlı olmadan bağımsız bir sanatçı olarak sürdüren İyem’in, 65 yılı aşan üretim süreci sonunda bini aşkın koleksiyonda yer alan, sayıları 2 bin 600’ü aşan yapıtları, yaşamın büyük bir bölümünün tuval başında geçirdiğinin ve resmi hayatının merkezine koyduğunun en önemli göstergesi…

Türkiye'de sanat koleksiyonerliği kavramının henüz oluşmaya başladığı 1950'li yıllarda ilk resmini satan Nuri İyem, binin üzerinde koleksiyonda yer alan arşivlenmiş, tescillenmiş ve kayıt altına alınmış 2 bin 600 eseriyle bugün Türkiye’nin en çok tanınan ve eserleri farklı koleksiyonlarda yer alan ressamı olarak biliniyor.

"100 Koleksiyondan 100 Nuri İyem" sergisi 19 Şubat 2011 tarihine kadar İş Bankası Kibele Sanat Galerisi’nde,  ardından 2 Mart- 16 Nisan 2011 tarihleri arasında İş Bankası İzmir Sanat Galerisi’nde ziyarete açık olacak.

Nuri İyem hakkında

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde Nazmi Ziya Güran ve İbrahim Çallı’dan ders alan İyem, Léopold Lévy'nin yeni bir yapılanma süreci başlattığı dönemde yüksek resim bölümünü bitirdi. Bu dönemde d Grubu'na karşı bir tavır alan ve Türk resim sanatında toplumsal gerçekçi anlayışı öne çıkaran "Yeniler" hareketi olarak anılan sanatsal oluşumun öncülüğünü ve kuruculuğunu üstlendi. Bu hareketin yavaşladığı 1951-1952’de ise "Tavanarası Ressamları" olarak bilinen grubun hocalığını yaptı. Sanatçı yine bu süreçte kendi ifadesiyle doğaya çağrışımlı çalışmalar da gerçekleştirdi. İyem'in bu dönem çalışmaları içinde yer alan konstrüktif denemeler daha sonra lirik soyut, geometrik soyut olarak tanımlanan kompozisyonlarının oluşmasına ortam hazırladı. Hemen ardından yeniden figürlü ve gerçekçi resimlere ağırlık vermeye başladı.  Ezilmiş ve baskı altındaki Anadolu kadınına evrensel değerlerle yaklaştığı resimleriyle tanınan Nuri İyem’in 2 bin 600’ün üzerinde eseri binin üzerinde farklı koleksiyonda yer almakta.