Kapasite kullanımı gerilemeyi sürdürüyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İmalat Sanayiinde Eğilimler Ekim 2009 verilerini açıkladı. Buna göre imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 4.9 puan azalırken, bir önceki aya göre de 1.7 puan artarak yüzde 71.8 seviyesinde gerçekleşti.

Küresel ekonomik kriz nedeniyle Ekim 2008'de kapasite kullanımının yüzde 76.7'ye gerilediği dikkate alındığında, Ekim 2009 kapasite kullanımındaki yüzde 4.9'luk gerileme krizin etkilerinin yoğun bir şekilde sürdüğünü bir kez daha ortaya koymuş oldu. NACE Rev.1.1'e göre Aylık İmalat Sanayi Eğilim Anketi'ne cevap veren 4 bin 898 işyerinden derlenen verilerin analiz sonuçlarına göre, 2008 yılı Ekim ayında 76.7 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı, 2009 yılı Ekim ayında 71.8 seviyesinde gerçekleşti.


Geçen aya göre toparlanma yüzde 1.7 düzeyinde kaldı

Kapasite kullanımı Kasım'da yüzde 72.9, Aralık'ta yüzde 64.7, Ocak'ta yüzde 63.8, Şubat'ta yüzde 63.8, Mart'ta yüzde 64.7, Nisan'da yüzde 66.8, Mayıs'ta yüzde 70.4, Haziran'da yüzde 72.7, Temmuz'da yüzde 72.3, Ağustos'ta yüzde 69.7 olmuştu. Böylece Şubat'tan itibaren, geçen yılki oranları yakalayamamakla birlikte, artış trendine giren kapasite kullanımı, Ağustos ayında 2.6 puanlık bir gerilemeyle tersine dönüş sinyalleri vermeye başlamıştı. Eylül ayında kısmi bir toparlanma yaşayan kapasite kullanımı yüzde 70.1 olurken, Ekim ayında ise endekste 1.7 puanlık bir toparlanma gözlendi.

Tam kapasiteyle çalışamamanın en önemli nedeni talep yetersizliği

2009 Ekim ayında, iç pazarda yaşanan talep yetersizliği, işyerlerinin tam kapasite ile çalışmamasının en önemli nedeni oldu. İç pazarda talep yetersizliği yüzde 56.5 ve dış pazarda talep yetersizliği yüzde 28.5 oranında etkili oldu. Mali imkansızlıklar yüzde 3.2, yerli mallarda hammadde yetersizliği yüzde 3.9 ve ithal mallarda hammadde yetersizliği yüzde 2, işçilerle ilgili meseleler ise yüzde 1.2 oranında etkili oldu.


Devlette kapasite kullanımında büyük düşüş

Ekim ayında geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, imalat sanayi kapasite kullanım oranı devlette yüzde 83.5'ten yüzde 67.6'ya, özel sektörde yüzde 75.8'den yüzde 71.9'a geriledi. Haziran ayında kapasite kullanım oranı devlette yüzde 80.7, özelde yüzde 80.6, Temmuz'da devlette yüzde 87.8, özel sektörde 72.1 olmuştu. Aylık bazda kapasite kullanımı Ağustos ayında geçen yıla göre devlette 4.6 puan azalarak yüzde 88.9 olurken, özel sektör ise 4.3 puanlık bir gerilemeyle yüzde 69.5'e inmişti. Eylül ayında kapasite kullanımı devlette geçen yılki seviyesi yüzde 94.2 iken, bu yıl aynı ayda yüzde 85.6'ya inerken, özel sektörde kapasite kullanımı yüzde 77.9'dan 69.9'a gerilemişti.


Yıllık bazda birçok sektörde kapasite kullanımı düştü

Krizin en çok vurduğu sektörlerden motorlu araçlarda kapasite kullanımı Ekim ayında geçen yılın aynı aynı ayına göre 7.7 puan azalarak yüzde 67'ye geriledi. Diğer ulaşım araçları imalatında kapasite kullanımı Ekim ayında yüzde 83.6'dan 83.7'ye yükseldi. Geçen yıl Ekim ayında bu oran yüzde 83.6'ydı.

Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre bakıldığında; gıda ürünleri ve içecek imalatı yüzde 73.1'den yüzde 69.6'ya, tekstil ürünleri imalatı yüzde 75.5'den yüzde 74.7'ye, giyim eşyası imalatı yüzde 77.4'ten yüzde 76.9'a, derinin işlenmesiyle bavul-çanta imalatı yüzde 65.7'ten yüzde 64.4'e, mobilya hariç ağaç ve mobilya imalatı yüzde 81.9'dan yüzde 81.5'e, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 92.9'dan yüzde 65.2'ye indi. Plastik-kauçuk ürünleri imalatı yüzde 78.8'den 73.9'a, metalik olmayan diğer mineral maddeler imalatı yüzde 75'den yüzde 71'e, makine hariç metal eşya imalatı yüzde 73.3'ten yüzde 68.9'a, başka yerde sayılmayan makine ve teçhizat imalatı yüzde 72'den yüzde 67.2'ye, mobilya imalatı yüzde 76.8'den yüzde 70.4'e, başka yerde sayılmayan elektrikli makine imalatı yüzde 82'den yüzde 72.2'ye geriledi.


22 sektörden dokuzunda artış var

Yıllık bazda bakıldığında Ekim ayı itibariyle 22 sektör içinde kapasite kullanımında artış yaşayan sektör sayısı 9 oldu. Basım ve yayım imalatı yüzde 71.4'den yüzde 72.4'e, radyo, TV, haberleşme cihazları yüzde 84'den yüzde 93'e yükseldi. Tıbbi aletler imalatı ise yüzde 84'ten yüzde 84.3'e çıktı. Tütün ürünlerinde kapasite kullanımı yüzde 78.1'den yüzde 82.9'a, kağıt ürünleri imalatı yüzde 78'den yüzde 80.1'e, kimyasal madde ürünleri imalatı yüzde 75.2'den yüzde 76.7'ye, ana metal sanayi yüzde 74'ten yüzde 75.1'e çıktı.Diğer ulaşım araçları imalatında kapasite kullanımı Ekim ayında yüzde 83.6'dan 83.7'ye yükseldi.


Ekim'de üretim miktarı Eylül'e göre yüzde 2.9 arttı

İşyerlerinde 2009 yılı Ekim ayı üretim miktarı bir önceki aya göre yüzde 2.9 arttı. Kasım ayında üretim miktarının yüzde 0.8 azalacağı bekleniyor. Ekim ayı satış miktarı yüzde 1.1 azaldı.

Kasım ayında yüzde 0.8 artacağı öngörüsünde bulunuldu. Ekim ayı satış fiyatları bir önceki aya göre yüzde 0.1 azaldı. Kasım ayında yüzde 0.3 artacağı bekleniyor. Ekim ayı hammadde fiyatları yüzde 1.1 arttı. Kasım ayında yüzde 0.2 artacağı bekleniyor.