'Karapara KKTC'ye giremez'

KKTC Maliye Bakanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs’ta yaşanan ekonomik krizi Cumhuriyet’e değerlendirdi.
 
Rum bankalarındaki mevduatların belirsizliğinden karapara aklamaya,  Rusların takınacağı tavırdan AB’nin geleceğine kadar gündemi meşgul eden pek çok konu hakkında açıklama yapan Tatar, göğsünü gere gere "KKTC’de hiçbir ekonomik sorun yoktur ve rasyolarımız çok iyi durumda” dedi.
 
-Adanın bir tarafı ekonomik çöküntü yaşarken sizde durumlar nasıl?
 
“Bizde hiçbir endişe yok. Biz 2001 yılı krizinde yaşadık bu tip sıkıntıları ve Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte yapılan çalışmalar neticesinde burayı en iyi şekilde düzlüğe çıkardık. Buradaki sistem gayet güvenilir. Zaten KKTC bankaları, TC şube bankaları ve kendi bankalarımızdan oluşmakta, “rasyo"larımız da şu anda çok iyi durumda. Hiçbir sıkıntımız yok.
 
KKTC şimdi en güvenli limanlardan biri oldu diyebilir miyiz?
 
Güneyde yaşanan bu olay sonrası bazı İngilizler, hatta bazı Rumlar paralarını buraya yöneltebilir. Bu noktada çok telefonlar geliyor ama bizim söylediğimiz açık. Amacımız buradaki bankacılık sistemini kesinlikle temiz tutmak, her türlü paranın bankalarımıza girmesine razı olmak değil.  Kara para gibi bir takım tehlikeleri buraya sokmayız.

Buraya gelip hesap açarlarsa veya bankacılık sistemi üzerinden paralarını hukuki çerçevede havale yapabilirlerse bankalarımız da durumu değerlendir. Bunun dışında o paranın buraya getirilmesiyle, bir takım uluslararası kuralları çiğneyerek bizim sistemimizin kirlenmesi gibi riski göze almayız. Kesinlikle bir düşüncemiz yok  ve öyle bir şeyin peşinde de değiliz.
 
Bavulla paralar akmaya başladı diyorlar doğru mu?

Sınırlardan bavullarla para getirmeye çalışanlar olacak şeklinde haberler çıkıyor. Banka dekontu var ise bankacılık sistemi üzerinden getiriliyorsa, para mevduatlara alınabilir. Para Kambiyo Yasası ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası bu tip konulara açıklık getiriyor. Bu yasaları yok sayamayız. Bizim kaynağı belirsiz paraya ihtiyacımız yok.

Güney Kıbrıs'ta yaşayan ve çoğunluğu İngilizlerin oluşturduğu göçmenlerin KKTC'ye geçmesi size ne gibi avantaj sağlar?

Şu an KKTC'de 10 bin İngiliz, 3 bin Rus vatandaşı bulunuyor. Güney Kıbrıs'ta yaşayan İngilizler de Ruslar da gelip kuzeye yerleşebilirler. Bu sayınında artması bize fayda getirir. Emekli maaşlarını buraya çekebilir ve bizim ekonomimize fayda sağlayabilirler. Güney Kıbrıs'ta yaşayan ve huzurlu ülke arayan İngiliz ya da Rus vatandaşlarının KKTC'ye yerleşmelerinde, burada mal mülk edinmelerinde veya banka hesabı açmalarında her şeyin hukuka uygun olduğu sürece hiçbir sorun yok.


-  Rum tarafının ıssızleri, iş bulmak için artık KKTC'yemı gelecekler?

Artacak işsizlik karşısında, Rum tarafından KKTC’ye gelecek iş talebini karşılamamız söz konusu olamaz. Bizim kendi vatandaşlarımıza iş sağlamak gibi bir sorumluluğumuz var. Rumların gelip burada çalışmaları olağan dışıdır.

 
- İçinde bulunduğunuz durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
 
Dolayısıyla dünyaya da buradan mesaj veriyoruz. Bir taraftan Avrupa Birliği’nin tam üye olarak kabul ettiği Güney Kıbrıs ve içine düştükleri durum. Diğer tarafta ambargolara maruz kalan ve her ülkenin tanımadığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti... Ancak haksızlığa uğrayan, uğratılan kesim de yine Kıbrıs’ın kuzeyi.
 
Rus paralarının Güney’de aklandığı doğru mu?

Ekonomik platformlarda çeşitli vesilelerle yapılan açıklamalarda Rus paralarının Güney Kıbrıs’ta aklandığı ve bir takım gizli ve çirkin işlerin olduğu söyleniyor. Bunu bütün Avrupa biliyor. Fakat Güney Kıbrıs bir Avrupa Birliği ülkesi ve tam üye. Dolayısıyla KKTC’ye ne kadar haksızlık yaptıkları bir kez daha ortaya çıkmıştır. Rum tarafı aldığı tedbirlerle artık vergi cenneti olmaktan çıkıyor. Kurumlar vergisi yüzde 10’dan 12.5’e, faiz gelirinin stopajı yüzde 10’dan yüzde 20’ye artırılıyor.

Bundan sonra bize düşen KKTC devletini güçlendirmek, Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte burada bir takım projeleri yürütmeye devam etmek.


-Rum tarafı bu hale nasıl düştü?
 
“Bizim aldığımız tedbirlerle, yaptığımız çalışmalarla daha güvenilir bir bankacılık sistemi oluştu ve bankalarımızın gayretleri sonucunda güvenilir bir yapıya kavuşturuldu. Rumların almayı reddettiği tedbirleri biz 4-5 yıldır alıyoruz. Kamu finansman dengelerinin düzeltilmesi, kamu maliyesinin kabul edilebilir noktada ekonominin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için çok tedbirler aldık ve almaya da devam ediyoruz. İşin esasında bunlar yatıyor.
Güney Kıbrıs bu tedbirleri almadı. Güney Kıbrıs’ın bütçe açığı yılda 1.5 Milyar Avro. Güney Kıbrıs Rus paralarını kendi ekonomisinde kullanamadığı için gitti Yunanistan gibi yerlere yatırdı.
 
- Yunanistan Rum tarafından beter duruma düştü…

Evet…Yunanistan da batınca o paralar buhar olup gitti. Bu yük de üzerlerine kaldı. Bunun bedelini ödüyorlar. Bu da gerçekten onların büyük yanlışıdır. Ben onlara geçmiş olsun derken Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bu olumsuzluğun hiçbir etkisi olmayacağını ifade etmek istiyorum.
 
- Hala KKTC’ye ciddi bir haksızlık yapıldığını düşünüyor musunuz?

Her ne kadar bize ambargo uygulasalar da, haksızlık yapsalar da, tanınmamış bir ülkede olsak dahi zaman içinde kabul görüyoruz ve uluslararası kuralarla bağlı olarak yaptığımız bir takım önemli icraatlarla artık dünyanın kabul ettiği ve uluslararası sermayenin de gelebileceği bir ülkeyiz. KKTC hem turizmle, hem eğitimle, hem su projesi ile tarımda da marka olarak ortaya çıkmaktadır ve daha da çıkacaktır. Ben meseleyi böyle değerlendirirken, Türk hükümetine ve Türk halkına KKTC’ye desteklerinden dolayı Cumhuriyet aracılığıyla bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.”
 

- Güney Kıbrıs gerçekten Kara Para aklama merkezi olarak mı kullanılıyor?
 
Güney Kıbrıs’ın içine düştüğü krizden kurtarmak için verilen borç, Avrupa için çok büyük miktar olmamasına rağmen, yarattığı sıkıntı ve bu denli gündem yaratmasının başlıca sebebi Güney Kıbrıs’ın kara para aklama merkezi olmasından kaynaklanıyor.
 
Peki Rum tarafının kurtuluş reçetesi sizce nedir?

Güney Kıbrıs yönetimi ülkenin düştüğü ekonomik sıkıntıları aşmak için ne kadar çalışma yapsa da anlaşmalar imzalasa da hiçbir şey eskisi gibi olmayacak ve bu krizin sıkıntıları uzun süre hissedilecek.   Zaman içerisinde Güney Kıbrıs’taki ekonomi daralacak, bankacılık sektörü küçülecek, mevcut işsizlik oranı ise 40 bini aşacak. Güney Kıbrıs’ın tek kurtuluşu,  develüasyonu göze alarak kendi para birimine geçmektir.


Güney Kıbrıs’ın Annan planının ardından tek taraflı olarak Avrupa Birliğine girmesi büyük bir hataydı.
 
Güney Kıbrıs’ın offshore ve vergi cenneti olmasının yanı sıra yurtdışından gelen kara paraların aklanması Avrupa Birliğini rahatsız etti. Yaşanan son gelişmelerin arkasında sadece Güney Kıbrıs’a yapılacak kurtarma paketinin değil, ayni zamanda Rusya’dan veya diğer ülkelerden gelecek kara paraların aklanması olayına son verilmek istendiği de yatıyor.  


- Mevduatlara el konmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Rum tarafındaki bankalarda vatandaşların sahip olduğu mevduatların önemli bir kısmına el konma kararının alınması bir ilkti. Bu, Avrupa Birliği içerisindeki diğer ülkelerde de büyük tedirginlik yarattı.
 
- Bankalarda işten çıkarmaların başladığı belirtiliyor, bu tensikat diğer sektörlere de sıçrar mı?
 
Güney Kıbrıs’daki kurumlar vergisi oranı Avrupa’nın en düşüğü olan Malta seviyesine artırıldı. Bankalarda çalışan en az 3 bin kişi de işsiz kalacak. Güney Kıbrıs ekonomisi yüzde 10 daralacak.


- Size en büyük hata kimde?

Papadopulos ve Hristofyas döneminde yapılan hatalar Anastasiadis’in üzerine kaldı. Rum tarafı 1974 öncesi döneme geriledi. Tüm bu sorunlar Rumlar’ın tek taraflı Avrupa Birliği’ne girmelerinden de kaynaklanıyor. KKTC’ye yaptıkları haksızlıkların faturasını ödüyorlar.
Söylediğim gibi alınan önlemlerden yıpranan Güney Kıbrıs’ta birçok insan ne yazık ki işsiz kalacak ve bence günün sonunda Rumlar AB’ye girmekten pişmanlık duyar duruma gelebilecek.
 
- Ülke daha da küçülür mü?

“Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu (IMF)’ndan oluşan Trokya ile yapılan görüşmeler sonunda ortaya çıkan kurtarma paketinin, dayattığı önlemlerin alınması ile Güney Kıbrıs’taki bankacılığın Gayrı Safi Milli Hasıla’ya göre şu an olan 8 katından, AB ortalamasının yüzde 3-3.5 seviyelerine küçültülmesi gerekecek.
 
- Peki sizce önümüzdeki süreçte Rusya nasıl bir role bürünecek?
 
Herkes boyuna göre hareket etmeli. Rum yönetimi hırsları nedeniyle büyük bir tokat yedi ve halkını da mağdur etti. Açıkcası önümüzdeki yıllarda neler yaşanacağını merak ediyorum. Güney Kıbrıs’ın dışarı para aktarmayı yasakladığını, yaşanan güven bunalımı nedeniyle tüm işlemlerin izne bağlı olacağını öğrendim. Ayrıca Rumlar ile Ruslar çok ciddi siyasi ve ekonomik ilişkiler içindedirler. Güney Kıbrıs’ın, Rusya’daki yatırımlara Ruslar tarafından el koyma ihtimali de var.