'Kobay yapacaklar'

Türk Tabipleri Birliği’nden (TTB) Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Civaner, yabancı şirketlerin kendi ülkelerinde yapamadıkları araştırmaları esnek yasal düzenlemeler nedeniyle Türkiye’de kolayca yapabileceklerine dikkat çekti. Civaner öneriyi, “Danıştay tarafından iptal edilen ‘Klinik Araştırmalar Yönetmeliği’ni aynen çıkarabilmek için yasal dayanak girişimi” olarak da yorumladı. Civaner, öneriye ilişkin eleştirileri şöyle sıraladı:

• Ülkemizde toplum sağlığı sorunlarına göre yapılandırılmış bir ulusal bilim politikası bulunmadığı için bilimsel araştırmaların toplum sağlığı sorunlarına yönelik olması koşulunu içermemektedir.

‘İlahiyat mezununa gerek yok’

• Suiistimal olasılığı düzenlemeyle engellenmelidir.

• Kurul üyeleri arasında “ilahiyat fakültesi mezunu bir üye”nin bulunması için geçerli bir gerekçe bulunmamaktadır; çünkü araştırmaları dini ölçütlere uygunluk açısından değerlendirmek etik kurulların görevleri arasında değildir.

• Kamu kurumlarının kendi bünyelerinde etik kurulu kurmaları sağlanmalıdır.

• Etik kurullarında mutlaka bir tıp etiği uzmanı, bir farmakolog ve bir istatistikçi bulunmalıdır.

• Araştırma sonuçları bütünüyle paylaşılmalı, verilerin gizlenmesi engellenmeli, veri mülkiyeti tüm araştırmacılara/kurumlara/ülkelere ait olmalıdır.

• Hastalık dezavantaj yaratan bir durumdur; bu durumdaki kişilerin özerk karar vermeleri güçleşir.

• Araştırmaya katılanlara ait her türlü bilginin gizliliğini korumak ve sürdürmek, araştırmacı ve kurumun sorumluluğunda olmalıdır.

• Araştırma giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu’na veya katılımcıya ödetilmemelidir. Katılımcıların araştırma nedeniyle uğrayabilecekleri zararlar tazmin edilmelidir.

• Sponsor şirketler ve sözleşmeli araştırma kuruluşlarının sorumlulukları için ayrı bir bölüm olmalı, yaptırım tanımlanmalıdır.