Minyatür güneşe az kaldı

''Dünyanın en güçlüsü olduğu'' lazerin California eyaletindeki Ulusal Lawrence Livermore Laboratuvarı'ndaki Ulusal Ateşleme Kompleksi'nde (NIF) denenerek, güneşin merkezindeki sıcaklık ve basınca yakın ortamın minyatür ölçekte oluşturması amaçlanırken, söz konusu çalışmanın da, Enerji Bakanlığı'nın da çalışmayla ilgili sertifikalandırmasını da bugün açıklanması bekleniyor.

Futbol sahası büyüklüğündeki NIF binasında gerçekleştirilecek deneyde, 192 ayrı noktadan eşsamanlı ve saniyenin binde biri kadar aralıklarla gönderilecek ''dev'' laser ışınlarının yaklaşık 305 metre uzakta bulunan kurşunkalem silgisi kadarlık hacimdeki bir alanda birleştirilmesi amaçlanıyor.

Hidrojen atomunun çekirdeği ölçeğinde bir etkileşimin amaçlandığı deney, füzyon enerjisini açığa çıkarmaya benzer bir süreci başlatmayı hedefliyor.

ABD Enerji Bakanlığı bünyesindeki Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresinin (NNSA) gerçekleştirmeyi amaçladığı programlar arasında yer alan, ''NIF lazeri'' olarak adlandırılan sistemin, yüksek enerji ve yüksek basınç gerektiren fizik deneylerinde de kullanılabileceği belirtiliyor.

İnce, silindirik yapıdaki hidrojene yeterli basınç ve sıcaklığın uygulanmasıyla ''füzyon ışıması''nın elde edilebileceğinin bulunduğunu belirten bilimadamları, böylece söz konusu lazerin üretilmesinde kullanılan enerjinin çok daha fazlasının açığa çıkartılabileceğini kaydetti.

Güneşteki hidrojen patlamalarının etkisini yine güneşin içinde kaldığını belirten bilimadamları, bu temelde bir gün atomları parçalamak yerine birleştirerek temiz ve güvenilir bir sürekli enerji kaynağı elde edilmesinin ümit edildiğini de kaydetti.

NIF Proje Müdürü Edward Moses, bu projeyle daha güvenli bir ''füzyon ışıması'' elde edileceğini ifade ederek, ''bu çok kullanışlı. Lazerler burada, hedefler burada, optikler (mercek ve aynalar) de tamamlandı. Şimdi atışı (ışınların hedefe gönderilmesi) denemeliyiz. Bunları bir araya getirecek ve hedefe atış yapacağız. Bu ölçekteki bir deney ilk kez yapılıyor'' dedi.

Halen Rochester Üniversitesi'nin kullandığı 60 lazer ışınlı sistemin dünyada ikinci güçlü lazer sistemi olduğunu belirten proje yetkilileri, 192 lazerli NIF sisteminin bundan 60 ila 70 kez daha güçlü olduğuna işaret etti.

NIF lazer sisteminin nükleer füze başlıkları ile astrofizik alanında da kullanılabileceği belirtiliyor.

Söz konusu çalışmayla ilgili ayrıntılara, Ulusal Lawrence Livermore Laboratuvarının internetteki ''www.llnl.gov/nif'' adresinden de ulaşılabiliyor.