Mısır'da darbe ve katliama sanatçı tepkisi

Merkezi İzmir'de bulunan Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği'nin (IAAA) kurucu başkanlığını yürüten şair ve yazar Ümit Yaşar Işıkhan, Mısır'daki darbe ve sonrasında darbe karşıtlarına karşı girişilen katliama tepki göstererek, "Asla iyi darbe yoktur. Darbelerin o topluma yaratmış olduğu travmayı, yıllarca sürdüğünü ve etkisi nedeniyle de o toplumun kendisine gelemediğini yaşayarak öğrendik. Mısır'da yapılmış olan darbeyi, gerekçesi her ne olursa olsun, hele insan ölümlerine sebep oluyorsa asla o darbeyi veya ona benzer girişimleri kabul etmemiz mümkün değil" dedi.

Irak'ta, ABD müdahalesi sırasında yaşanan acılara tanık olan ve bu tanıklığını "Kalbim Irak'ta Kaldı" adlı öykü kitabıyla paylaşan Işıkhan, bir sanatçı gözüyle Mısır'da yaşananları değerlendirdi.

Işıkhan, Mısır'da yaşananları "insanlığın bir dramı" olarak nitelendirerek, "Bu gerçekten insanlığın yaşamış olduğu bir dram. İnsanın, düşünün Ay'ı fethetti, Mars'a, uzayın derinliklerine doğru gidiyor ve halen kendi içindeki küçük de olsa büyük de olsa bir problemi diyalogla konuşarak halledemeyişine şaşıyoruz. İnsanlığın gelişmişliği falan yok, halen o ilk atalarımızdan beri süre gelen saldırgan ruhu saklıyor insanlar" ifadelerini kullandı.

Bu açıdan Mısır'da yaşanların kabul edilebilir bir tarafının bulunmadığını dile getiren Işıkhan, şunları söyledi:

"Biz Türkiye'de darbeyi yaşayan bir kuşağız; halk olarak, sanatçılar olarak, öğrenciler olarak, memurlar olarak, Anadolu halkı olarak bir darbeyi yaşamış bir toplumuz. Asla iyi darbe yoktur. Darbelerin o topluma yaratmış olduğu travmayı, yıllarca sürdüğünü ve etkisi nedeniyle de o toplumun kendisine gelemediğini yaşayarak öğrendik. Mısır'da yapılmış olan darbeyi, gerekçesi her ne olursa olsun, hele insan ölümlerine sebep oluyorsa asla o darbeyi veya ona benzer girişimleri kabul etmemiz mümkün değil. Kaldı ki biz sanatçıyız.

Bu açıdan baktığımızda Mısır'da en son aldığımız haberlere göre, 3 bin insanın ölümü söz konusu ve bu bilinenler. Bu kayıtlara geçmiş 3 bin civarındaki insan, 'insan' diyoruz, böcekten söz etmiyoruz, insan ölümü... Hakikaten bu bir dram, Ortadoğu için bir dram."

Acıların dindirilmesinde sanatçı sorumluluğu

Işıkhan, toplumdan beslenen sanatın ve sanatçının, büyük acıların yaşandığı dönemlerde, kriz ortamlarında, bunun sonlandırılması, en azından yaşanan dramların daha iyi anlatılabilmesi için sorumluluğu bulunduğuna işaret ederek, "Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği olarak bizim temel şiarımız, Mustafa Kemal Atatürk'ün 'yurtta barış, dünyada barış' sözünü temel alıp bütün dünya insanlarını kucaklamayı barışla sevgiyle kardeşlikle kucaklamayı ve en azından öyle bir ortamda yaşamaları için sanatsal anlamda yapabileceklerimizle orada olmayı hedefleyen bir birliğiz" diye konuştu.

Sanatçının görevinin, sadece sanatını icra etmek olmadığını, hayata müdahil olmaları gerektiğini ifade eden Işıkhan, "Böyle durumlarda sanatçı elbette mazlum halklardan yana olmak zorundadır. Dünyanın neresinde olursa olsun. Çünkü zulmün, kıyımın, soykırımın karşısında, ırk, din, dil ayrımı olamaz" dedi.

"Şiir, bir anneye direnme gücü veriyor"

Işıkhan, bu nedenle 25 ülkede temsilcilikleriyle Mısır'da gerçekleştirilen darbeye karşı ilk günden tavır koyduklarını belirterek, şunları söyledi:

"Bir savaş ortamında sanat, sanatçı ne yapmalı, o herkesin canını korumaya çalıştığı, ekmek su aradığı, belki ölen arkadaşını gömmeye çalıştığı bir ortamda şiir ne kadar işe yarar bunu düşünüyorum. Bu anlamda geçmişte aynı konuyu biz Irak'ta da tartışmıştık. Ambargo vardı, şehirler bombalanıyor, insanlar ölüyor ve bir festivalde bir adam çıktı sahneye dedi ki, şiir süt bekleyen anneye belki bebeğine süt olamaz, direnen halklara mermi olamaz, bombalayan uçağı önleyemez ama şunu yapabilir şiir, bir anneye direnme gücü veriyor, 'anne sen diren' çünkü yarın güzel günler olacak.

Bu nedenle şiirin elbette yapacağı şeyler vardır, çünkü şiir veya sanatın bütün formları evrenseldir, sanat barışçıldır ve mutlaka barışın sağlanmasıyla ilgili yaşanılan şartlara uygun olarak yapacağı şeyler var. Bu yüzden sanat ve sanatçı yaşam için barış için, kardeşlik için şimdi ve her zaman eylemde olmak zorundadır ve olacaktır da."