Mısır'daki olayların Türkiye-İsrail ilişkilerine etkileri

Mısır'da öngörülemedik şekilde ortaya çıkan ve Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in devrinin artık sona erdiğini açıkça ortaya koyan halk ayaklanmasının, İsrail-Mısır ilişkileri ve bu olayların diğer Ortadoğu ülkelerine yansıması ihtimalinin İsrail'in bölgedeki geleceğine olası etkileri, bugünlerde ABD'deki tartışma konuları arasında yer alıyor.

İsrail-Arap çatışması nedeniyle bölgesinde çok az ülkeyle iyi ilişkileri bulunan İsrail'in, uzun yıllardır barış içinde olduğu iki uzun sınır komşusundan biri olan Mısır'da yeni iktidarla aynı ilişkileri yakalayamaması ihtimali ile Ürdün'de de Mısır benzeri olayların ortaya çıkması olasılığı, ciddi güvenlik endişeleri yaratıyor.

Bu nedenlerle ilişkilerinin iyi olduğu birkaç ülkeyi de yitirme riskiyle karşı karşı kalabilecek olan İsrail'in, tüm yeni gelişmeler karşısında, "eski dostu" Türkiye'ye ile bozulan arasını tekrar teraziye koyup koymayacağı ve Türkiye'ye karşı retoriğini yumuşatıp yumuşatmayacağı soruları da akıllara geliyor.

Uzmanlar, Ortadoğu'daki gelişmelerin, son yıllarda bozulan İsrail-Türkiye ilişkilerinin yeniden onarılmasına etkide bulunabileceğini belirtirken, bazı uzmanlar kaleme aldıkları yazıda, "Mübarek sonrası Mısır" senaryoları arasında "Türkiye modeli"nin İsrail açısından olumsuz bir senaryo olmayacağını belirtiyor.
 

"Mübareksiz Mısır İsrail'in müttefiki olmayacak"

Brandeis Üniversitesine bağlı Crown Ortadoğu Çalışmaları Merkezi uzmanı Joshua Walker,  İsrail'in Mübarek sonrası dönemle ilgili korkularının meşru nedenleri bulunduğunu söyledi.

Mübarek'in yönetimden gitmesinden İsrail'in kaybedeceği çok şey olduğunu belirten Walker,

"İsrail, Mübarek ve ülkedeki elit hiyerarşisi sayesinde, Arap dünyasının en fazla nüfus yoğunluklu ülkesiyle 30 yıldır barış içinde yaşıyordu. Ama şu anda, bölgedeki konumunu olumsuz yönde etkileyecek gibi görünen beklenmedik ve değişken bir durumla yüz yüze kaldı" dedi.

Mübarek'in başta olduğu bir Mısır'ın, İsrail'in bölgedeki az sayıdaki müttefiklerinden biri olduğunu hatırlatan Walker, "Bence, Mübarek'siz bir Mısır, artık İsrail'in müttefiki olmayacak. Yine de Mısır'ın düşman kampına girip girmeyeceğini söylemeden önce, hangi tür bir hükümetin ortaya çıkacağını bekleyip görmeliyiz" diye konuştu.

"İsrail, Türkiye'yi geri kazanmaya istekli ama..."

Walker, Mısır ve Ortadoğu'da son dönemde meydana gelen gelişmelerin Türkiye-İsrail ilişkilerini nasıl etkileyebileceğine dair soru üzerine, "Bölgedeki tüm bu gelişmeler birçok yönden Türkiye-İsrail yakınlaşması ihtimalinin artmasına işaret ediyor, İsrail-Suriye cephesinde de gelişme olması olasılık dahilinde" dedi.

Walker, "İsrail hükümetinin, bölgedeki son olaylara bakarak, Türkiye'ye karşı retoriğini yumuşatmaya veya yeni adım atmaya başlayabileceğini düşünüyor musunuz" sorusu üzerine de şunları kaydetti:

"Arap dünyasındaki istikrarsızlık ve Ortadoğu'daki gelişmelerin değişkenliğinin, İsrail'i daha tedbirli hale getireceğini ve özellikle de İsrail'in içişlerini etkileyeceğini düşünüyorum. Türkiye ve İsrail'in bölgedeki en gelişmiş iki ülke olduğu göz önünde tutulduğunda, çevrelerinde devrimler olmaya başladığında, iki ülke birçok ortak paydaya sahip olacak. Bence İsrail Türkiye'yi geri kazanmaya istekli, ama birçok İsrailli, özellikle de muhafazakarlar, AKP'yi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ı listeden silmiş durumda. Bu bir talihsizlik, çünkü şu anda AKP veya Erdoğan'ın olmadığı bir Türkiye hayal edilemez. Belki İsrailliler, Erdoğan'ın Türk halkını temsil ettiğini ve çok güçlü olduğunu fark etmeksizin onun gitmesini ümit ediyor. Ama bence İsrail'deki Ehud Barak gibi Türkiye dostları, Ankara'ya el uzatmaya gayret gösteriyor. Ama şu anda İsrail'deki iç durumlar bunu zorlaştırıyor. Bundan dolayı ilk adımı atmak, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun elinde."

"Krizler, belki iyi dönemleri tekrar getirir"

Walker, bir soru üzerine AK Parti'nin, uluslararası normlara uyduğu zaman İsrail ile çalışmaya istekli olduğunu gösterdiğini belirterek, İsrail'de Türkiye ile sorun yaşayan hükümetlerin, özellikle Gazze ile alakalı olarak genellikle sağcı hükümetler olduğunu hatırlattı.
Başbakan Erdoğan ve Türk halkının da, İsrail'e, tarihlerinde hiç olmadığı kadar daha az sempati duyduğunu ifade eden Walker, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ama (Erdoğan ve Türk halkı) hala, Türkiye ile İsrail arasındaki yakın ilişkinin stratejik önemini görüyorlar. Eğer, daha yakın Türkiye-İsrail ilişkisi İsrail'in eylemlerini yatıştırırsa, bu Türk dış politikası ve Türkiye'ye yarar sağlayacak bölgesel istikrar açısından iyi bir şey olur.
Bunun yanında, Türkleri geri kazanmanın İsrail'in daha çok yararına olduğunu düşünüyorum. Eğer İsrail bunu yaparsa ve Türkiye de karşılık verirse, belki de Arap dünyasındaki krizler, inşallah bu iki eski dosta iyi dönemleri tekrar getirir."