'O sayfaları biz kapattık, çünkü...'

6 Temmuz-12 Ağustos tarihleri arasında bazen birer gün, bazen de bir hafta arayla 10’dan fazla Facebook sayfası Facebook tarafından kapatıldı. Bu sayfaların tamamı Kürt siyasetçilerine aitti. Bunlara ek olarak Türkiye’de azınlıkların haklarıyla ilgili haberler için Ötekilerin Postası, Kürt müziği ve kültürü sayfası Kurdi Muzik ve Kürt siyasetine yoğunlaşan Yeni Özgür Politika’nın sayfaları da var. Bu konuyu 14 Ağustos’ta köşemde yazdıktan sonra Facebook’un Türkiye’deki halkla ilişkiler ajansı irtibata geçti. Sorularımı ilettim. Gelen cevaptan tatmin olmadım. Başka türlü sordum. Sonuç itibariyle Facebook benimle telekonferans yöntemiyle görüşmeye karar verdi. Londra ve Madrid’den yetkililerin dinlediği görüşmeyi Facebook’un bu konudaki en yetkili ismlerinden Richard Allan (Director of Facebook Policy in Europe) ile yaptım. Şimdiye kadar verilmiş en açık ve net cevaplar olduğunu söylemekle yetiniyorum.

Aralarında BDP’nin sayfası da olan 10’dan fazla Kürt siyasetçisinin Facebook sayfası kapatıldı. Gerekçe olarak pornografik içerik gösterilmiş, açıklaması nedir?
Öncelikle böyle durumlarda izlediğimiz prosedürü anlatmalıyım: Bize sayfalarla ilgili şikâyet ulaşır ve biz de o şikâyete binaen sayfayı inceler, içeriğinin Facebook kurallarına uyup uymadığına bakarız. Bu şikâyetler herhangi bir Facebook kullanıcısı tarafından yapılabilir. Eğer içeriğin kurallarımıza uymadığı kararı verilirse kaldırılır ve bu durum sayfa yöneticisine bildirilir. Eğer bu içerik sayfanın yöneticisi tarafından kullanılmaya devam ederse sayfa kapatılır. Söz konusu sayfalardan birine kapatma gerekçesi olarak pornografik içerik belirtilmiş, ki bu hata olmuş.

Ne hatası?

Kullanıcılar bir sayfayı şikâyet ederken, onlardan neden şikâyet ettiklerini bir seçeneği işaretleyerek belirtmelerini istiyoruz. Pornografik içerik, nefret söylemi, şiddete teşvik vs. gibi seçenekler. Bu vakada sayfalardan biriyle ilgili şikâyet bize ‘pornografik içerik’ seçeneği işaretli biçimde geldi. Biz sayfayı inceledik, pornografik içerik bulamadık ama kurallarımıza uymayan içeriğin birçok kez kullanıldığını gördük. O nedenle sayfayı kapattık ama hatayla yöneticiye ‘pornografik içerik’ nedeniyle kapatıldığı mesajını gönderdik. Bize yapılan ilk şikayette o seçenek işaretlendiği için. Halbuki sebep o değildi. Yani kapatma kararımız doğru, açıklama hatalıydı.

Sayfaların kapatılmasının ardındaki gerçek sebep nedir?

İki sebebi var. Bir: Daha çok şikayet alıyoruz. İki: Söz konusu sayfalarda, genel olarak söylüyorum, terör örgütünün övülmesi gibi Facebook standartlarına uymayan içerik mevcuttu. Uluslararası terör listesinde bulunan bir kişi ya da örgütün övülmesi kurallarımıza aykırıdır. Sayfada bu örgütün flamasının, bayrağının, sembollerinin vesaire kullanılması da keza öyle. Örneğin; İngiltere’de IRA’nın, Kolombiya’da FARC’ın, İspanya’da ETA’nın, Türkiye’de PKK’nın övülmesi, bu örgütlerin amblemlerinin kullanılması kurallara aykırı.

Kimin kurallarına aykırı, saydığınız ülkelerin kurallarına mı Facebook’un kurallarına mı?

Bizim yani Facebook’un kurallarına. Facebook terör listesinde yer alan tüm örgütler için bu kuralı uygular. Biz kullanıcılarımıza bir platform sunuyoruz ve varoluş tarihinde şiddete bulaşmış örgütlerin övülmesini sunduğumuz bu platformda doğru bulmuyoruz.

Öyleyse söz konusu Facebook sayfalarında PKK’yı över nitelikte içeriğe rastladınız ve o nedenle kapattınız?

O sayfaları kapatmamızın sebebi söz konusu Kürt siyasetçilerin faaliyetleriyle ilgili değil. Söz konusu sayfanın genel tavrı veya içeriğiyle bir değerlendirme de yapmıyoruz. Ama örneğin PKK’nın bayrağının, sembollerinin paylaşılması bizim için somut bir kural ihlalidir. Biz bu sayfalarda birden fazla kez böyle içeriklerin paylaşıldığını tespit ettik, dolayısıyla tek bir içeriği kaldırmak yerine sayfayı kapatmak zorunda kaldık. Bazıları özellikle örgüt propagandası yapmak için bu tür içerikleri paylaşır, bazıları da farkında olmadan. Örneğin; bir fotoğraf koyar, o fotoğrafta PKK bayrağı taşıyan kişiler vardır. Bu durum da kurallarımıza aykırıdır.

İrlandalı siyasi parti Sinn Fein, Facebook sayfasında IRA ile ilgili bir içerik paylaşsa onu da kapatır mısınız?

Evet kapatırız. Uluslararası (ABD ve AB’nin) terör listesinde yer alan örgütlerle ilgili içerik paylaşılacaksa öncelikle bu örgütün kınanması gerek. Sinn Fein partisi IRA ile ilgili içerik paylaşımı konusunda son derece dikkatli ve Facebook kurallarına uygun biçimde davranıyor. Bu nedenle sayfayı kapatmamız gerekmedi hiç.

Sınırı nedir yani? Martin McGuinness, geçen yıl Kraliçe Elizabeth ile bir araya geldi ve el sıkıştı. Ama kendisi eski bir IRA üyesi. Onunla ilgili içerik kurallara aykırı mı?

Çok yerinde bir soru. İçeriğe bağlı. McGuinness tamamen demokratik sürece entegre olmuş bir kişi ama onun eski eylemlerini övgüyle anmak yine kurallara aykırı olacaktır. Sinn Fein ve McGuinness’in kendisi barış sürecinin bir sonucu olarak IRA günlerinden şan, şöhret ve övgüyle söz etmiyor. Son derece dikkatliler. Şöyle anlatayım: IRA hakkında Facebook’ta içerik paylaşmak için IRA’yı kınamak gerek. Bu arada Loyalist’lerden (IRA ve Sinn Fein’in karşısında, Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’a bağlı kalmasını isteyen grup) bir terör örgütünün sembolleri nedeniyle de bir Facebook sayfasını kapatmak durumunda kaldık yakın zamanda.

Bayrağının paylaşılması Facebook kurallarına aykırı olan PKK’nın lideriyle Türkiye’nin müzakere yürüttüğünün farkında mısınız?

Bakın bizim amacımız Facebook sayfalarını bu nedenlerle kapatmak değil, işimize gelen de bu değil. Karar vermekte zorlandığımız durumlar yok değil. El Kaide’yi ele alalım. Terör örgütü olduğu ve şiddet yaydığı konusunda küresel bir fikir birliği var, değil mi… Bu nedenle El Kaide’nin övülmesinin engellenmesine kimse itiraz etmez. Keşke her şey bu örnekte olduğu gibi siyah ve beyaz olsa… Bilmenizi isterim ki, özellikle terör örgütleriyle ilgili içeriklere nasıl yaklaşılması gerektiğini içimizde çok tartışıyoruz. Açıkçası Kolombiya’da FARC örneğinde olduğu gibi barış sürecine girmiş, bir ayağını şiddetten çekmiş örgütlerle ilgili içeriklerin kurallara uygun olup olmadığına karar vermekte zorlanıyoruz.

Kapatılan bu sayfalar uzun süredir varlar. Temmuz ayında böyle art arda kapatılmalarının sebebi nedir?

Elimize şikâyet ulaştıktan sonra sayfalardaki içeriğin kurallara uyup uymadığını incelemeye başlıyoruz. Şikâyetler bu zaman dilimine denk geldiği için art arda kapanmış oldu. Türkiye’den gelen sayfa şikayetlerinin arttığını söyleyebilirim. Siyasi tartışmaların kızıştığı dönemlerde yahut seçimlerin yaklaşmasıyla şikâyet sayılarının arttığını gözlemliyoruz. Bu tüm dünyada böyle, Türkiye’ye özgü bir durum değil.

Şikâyetlerin belirli bir siyasi grubu veya kişiyi susturmak için organize yapılması halinde Facebook ne yapıyor?

Gelen şikâyetlerin sayısı elbette bizim için önemli olan. Aynı şekilde sayfa yöneticisinin Facebook kurallarını kaç kez çiğnediği de. Eğer bir içerik standartlara uyuyorsa, isterse hakkında bin adet şikâyet gelmiş olsun, fark etmez. O sayfaya ve içeriğe dokunmayız. Ama içerik kurallarımıza aykırıysa belirttiğim yaptırımları uygularız. Farklı siyasi grupların birbirlerini şikayet etmesi karşılaştığımız bir şey. Elbette bunların ayırdına varıyoruz. Sırf bu yüzden sayfa kapatma işini belirli bir algoritmaya bağlamadık, karşısına akıllı insanlar koyduk. Bu sistemde tabii ki hata payı vardır ama bunu asgariye indirmek için çalışıyoruz.

Bunun kullanıcı üzerinde devlet otoritesi kurmaktan farkı olmadığını düşünüyor musunuz?

Bu sorunuzu tamamıyla anlıyorum ve içimizde yaptığımız tartışmalarda da tam olarak bunlar konuşuluyor. Ama sunduğumuz platformda sohbetin barışçıl sınırlar içerisinde devam etmesini, şiddete herhangi bir biçimde değmemesini önemsiyoruz. Öte yandan Facebook’un, sayfaların kapatıldığı bir yer olarak algılanmasını istemeyiz. Dolayısıyla sayfalar niye kapatılıyor, ne tür içerikler kurallarımıza aykırıdır türünden bilgileri daha iyi anlatmamız gerektiğine karar verdik.

Başvuruları emniyet yetkilileri yaptı

İki gün önce yayımladığınız küresel raporunuza göre size Türkiye’den 96 başvuru yapılmış, 47 tanesine cevap vermişsiniz. Cevap vermekten kasıt nedir?

Data ya da bilgi paylaşmışız demek oluyor. Şiddet çağrısı, çocuk tacizciliği yapan kimselerin IP adreslerine ulaşılması konusunda elimizdeki bilgileri paylaştık. Bilgi paylaştığımız hiçbir vaka siyasi değildi.

Size bu başvuruları yapan kim? Türkiye’deki irtibat noktası Ulaştırma Bakanlığı’ndan biri mi?

Hayır, emniyet yetkilileri. Taleplerin hepsi onlardan geliyor. Tipik senaryo şu şekilde oluyor: Türkiye polisi internet ortamında çocuk taciziyle ilgili bir bilgiye ulaşıyor. Bize ulaşıyor ve tacizi yapan kişinin Facebook’ta bir hesabı olduğunu, bu hesap üzerinden ona ulaşmak istediğini belirtiyor. Bu beyanatın doğruluğunu çok ciddi biçimde araştırıyoruz ve inanırsak söz konusu kişinin IP adresini polisle paylaşıyoruz. Bu prosedür diğer ülkelerde de aynı şekilde işliyor.

Türkiye devletinden gelen 96 talep içerisinde belirli sayfaların kapatılması gibi talepler var mıydı, yoksa sadece bilgi mi isteniyordu?

Sayfaların kapatılması da isteniyor, gerekçe olarak 5156 sayılı kanun gösteriliyor. Yalnız bu tür istekler tarafımızca farklı sınıflandırılıp, değerlendiriliyor. Dolayısıyla bizim raporumuzda belirttiğimiz 96 talep içerisinde onlar yok.

Türkiye’deki kanundan hiç memnun değiliz

Bu sayfaların kapatıldığı günlerde Ulaştırma Bakanımız sizinle kooperasyon içinde çalıştığını memnuniyetle ifade etti. Bunu nasıl algıladınız?

Bakan sonra ne kastettiğini bir kez daha açıkladı. Çünkü biz kendisine bu şekilde ifade edildiğinde hikâyeyi tam anlatmadığını ilettik. Burada kooperasyondan kasıt şudur: Facebook servis verdiği ülkelerin internet kanunlarını bağlayıcı olarak kabul eder. Bu durumda biz Türkiye’deki 5651 sayılı kanuna (internette yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar aracılığıyla işlenen suçlarla mücadele kanunu) uygun hareket etmek durumundayız. Aksi halde devletin internet sitesini kapatma hakkı doğuyor. Bu kanun da Türkiye hükümetiyle çeşitli verileri paylaşmamızı öngörüyor. Fakat şunu belirtmeliyim ki, bu kanunun içeriği bizim hiç memnun olmadığımız türde. Bu rahatsızlığımızı da bir rapor hazırlayarak Türkiye hükümetiyle paylaşacağız.

(Radikal)