Obama aslında ne dedi?

ABD Başkanı Barack Obama Ermenilerin soykırım savlarının yıldönümü olarak kabul edilen 24 Nisan’da endişeyle beklenen açıklamasını yaptı. Obama Ermeni lobisinin baskı ve duygu sömürülerine karşın “soykırım” ifadesini kullanmadı. Ancak ABD başkanının Ermenilerin 1915 olaylarını tanımlamak için kullandıkları Medz Yegern (Büyük Felaket) ifadesine Ermenice iki kez vurgu yapması da dikkat çekiciydi.

Bundan sonraki tartışmaların “Obama soykırım dedi mi demedi mi” sorusu çevresinde döneceğini tahmin etmek zor değil. Bunun için Obama’nın açıklaması kılavuzluk edebilir. Öncelikle soykırım ifadesi olmasa da 24 Nisan açıklaması oldukça sert bir tona sahip. Soykırım denmediği için Ermenilere hoş görünmek amacıyla ağırlaştırılmış olduğu izlenimi veriyor.

Obama’nın 1915 olaylarına yönelik “insanın insana yaptığı gadarlığın karanlık yüzünü” gösterdiği, 20. Yüzyılın en büyük vahşetlerinden birinin başladığı ve Büyük Felaket’in unutulmaması gerektiği yönündeki sözlerinin daha önceki açıklamalara kıyasla daha keskin olduğuna kuşku yok.

Daha da önemlisi Obama’nın bu olaylara yönelik kişisel yaklaşımı göze çarpan bir yalınlıkla yansıtılmış. “1915’te ne olduğuna ilişkin kendi görüşümü tutarlı bir biçimde belirttim ve o tarihe yönelik görüşüm değişmedi” diyen Obama “Gerçeklerin bütünüyle, dürüstçe ve adilce tanınmasıyla ilgilendiğini” de dile getirdi. Bundan bir adım daha ileri giden ABD Başkanı Türk ve Ermeni halklarının tarihlerindeki gerçekleri ele almalarını da salık veriyor.

Açıklamasında Ermeni halkına desteği ve dostluğunun altını çizen Obama ayrıca Ermenilerin son 94 yılda gösterdikleri direncin kendilerini yok etmek isteyenlere “son bir azar” olacağını da ifade ediyor.

Bu açıklamayı okuyan herhangi biri Obama’nın Ermeni soykırım savlarına kuşku duymaksızın inandığını ve kendi inandığı bu gerçeğin bir gün Türkler tarafından da anlaşılacağını umduğunu görecektir. Türkiye ve Ermenistan arasındaki yakınlaşmanın bu “tarihi gerçekleri” öğrenme adına önemli olduğunu düşünüyor Obama.

Obama’nın başını çektiği yönetimin her kademesinde Ermeni soykırımı “mutlak bir gerçek” olarak kabul edilirken ve bu konu her yıl Türkiye’nin başına kakılırken ABD’nin “soykırım” ifadesini kullanmamasını bazıları bir başarı olarak nitelendirebilir.

Aslında çoktan kaybedilmiş bir davada jeo-politik veya stratejik kozları kullanarak “başarı ya da zafer” arama çabası oldukça zavallıca bir durum. Ankara’nın vazgeçemediği son dakika çözümlerinin sonsuza kadar işe yarayacağını düşünmek siyasi saflıktan başka birşey değil.