Obezlere özel bir hastalık daha

Türkiye'de gerçekleştirilen ve sonuçları yurtdışında yayımlanan bir çalışma sonucunda, menüsküsünde özel bir yırtık saptanan hastaların yüzde 80'inin 50 yaşın üzerinde ve ileri derecede obez olduğu tespit edildi.

Türkiye Spor Yaralanmaları Artroskopi ve Diz Cerrahisi Ankara Şube Başkanı, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Reha Tandoğan, dizin iç ve dış kısmında bulunan menüsküslerin dizdeki kemikler arasında yastık vazifesi gördüğünü, yük taşıdığını ve kıkırdağı koruduğunu, menüsküs yırtıklarının kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürdüğünü söyledi.

Genç bireylerde ani dönüş, ters düşme, çömelme gibi çoğunlukla spor sırasında oluşabilen yaralanmaların yanı sıra, yaşlılarda dokuların yıpranmasına bağlı olarak menüsküslerde basit hareketler ile yırtık oluşabildiğini belirten Tandoğan, menüsküs yırtıklarının tipik belirtilerinin ''ani dönme hareketi sonrasında diz bölgesinde şiddetli ağrı, takılma hissi ve dizdeki eklem sıvısının artması olduğunu'' kaydetti.

Tandoğan, kas yapısının zayıf, yağlı dokunun ağırlıklı bulunduğu aşırı şişman kişilerde (obez) menüsküs yırtıklarının görülme sıklığının diğer kişilere oranla çok daha yüksek olduğunu bildirdi.

Aşırı kilonun dize binen yükü artırdığı için menüsküslerin normalden çok daha kısa süre içinde yıprandığına ve kolay yırtılabilir hale geldiğine dikkati çeken Tandogan, kas gücünün zayıf olmasının ve dizlerin kapasitesinin üstünde ağırlık taşımasının, herhangi bir ters hareket halinde yırtık oluşmasına zemin hazırladığını belirtti. Tandoğan, ''Diz sağlığının korunması, menüsküste dejenerasyonun hızlanmaması, bağların güçlü olabilmesi için herkes boyuna göre uygun ağırlığa sahip olmaya özen göstermeli'' dedi.

Tandoğan, ideal boy-kilo orantısının kolaylıkla hesaplanabileceğini ifade ederek, bunun için vücut kitle endeksinin kullanıldığını söyledi. Vücut kitle endeksi 25 altında ise normal, 25-30 arası kilolu ve 30'un üzerinde kişinin obez kabul edildiğini belirten Tandoğan, vücut kitle endeksi hesaplanmasında kişinin kilogram olarak ağırlığının, boyunun karesine bölünmesi ile elde edildiğini (kg/m2) ifade etti.
 

''Kadınlarda görülme sıklığı daha fazla''

Prof. Dr. Tandoğan, 2008 yılında ülkemizden 5 kişilik bir ekiple gerçekleştirdikleri bir çalışmada, obezitenin menüsküs yırtıklarının oluşumunda önemli bir risk faktörü olduğunun belirlediklerini ve obezlerde özel bir menüsküs yırtığı ile karşılaştıklarını anlattı.

Söz konusu makalenin ''Avrupa Spor Yaralanmaları Artroskopi ve Diz Cerrahisi Derneği'nin yayın organı olan ''Knee Surgery Sports Traumatology&Arthroscopy Dergisi''nde yayımlandığını belirten Tandoğan, ''Çalışma kapsamında 7 bin 148 artroskopik cerrahi içerisinde 722 hastada iç menisküs arka kökünde radial yırtık olarak isimlendirilen özel bir yırtık saptandı. Bu yırtığı olan hastaların yüzde 80'i 50 yaşın üzerinde ve ileri derecede obez olduğu tespit edildi'' diye konuştu.

''Bu yırtığın, şişman hastalarda tipik olarak iç menüsküs arka boynuzda görüldüğüne'' dikkati çeken Tandoğan, normal kilolu kişilerde ise bu tip bir yırtıkla çok nadir karşılaşıldığını bildirdi. Obez hastalar içerisinde de genellikle ''kadınlarda'' görülme sıklığının fazla olduğunu vurgulayan Tandoğan, şunları kaydetti:

''Dize bir zorlanma geldiği zaman, kas yapısı güçlü olduğunda onun bir kısmını kaslar tolere edebiliyor. Bunu yanı sıra menüsküslerde yırtık riski yaşla, kemiklerde ve yumuşak dokularda yıpranmaya bağlı olarak artıyor. Ayrıca, nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin de etkisiyle kadınlarda dizde yıpranma ve artroz görülme riski artıyor. Hem kadın hem obez olmak ise dizlerde yıpranma yani artroz riskini 5 kat artırıyor.''

İleri yaşlardaki kişilerde diz sağlığının korunması için düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterilmesi gerektiğini belirten Tandoğan, mutlaka kilo kontrolünün sağlanması, vücudu zorlamadan hafta 2-3 gün düzenli spor yapılmasının yaralı olduğunu bildirdi.