Plastik çevreyi korur

Doğada var olan pamuk, ipek, yün, kauçuk gibi polimerlerden çok uzun zamandır faydalanıyor olsak da plastiklerin yapay olarak üretimi 20. asırın başlarına denk gelmektedir. Günümüzde plastikler düşük üretim maliyetleri, kolay şekil almaları ve amaca uygun üretilebilmeleri nedeniyle her alanda yaygınlaşmıştır. Önceleri ağaç, metal, yün, pamuk, kâğıt, gibi malzemelerden imal edilen birçok eşya, bugün plastik esaslı malzemelerden yapılmaktadır. Elektronik cihazların, beyaz eşyaların, giysilerin, inşaat malzemelerinin, döşemelerin yapılarında plastik malzeme miktarı giderek artmaktadır. Mühendislik plastikleri adı verilen ve sayıları hızla artan malzemeler makine ve teçhizatlarda metallerin yerini almaktadır.

Arabalarda Plastik Kullanımı:

Plastikler, yıpranmaya karşı dayanıklılığı, istenilen forma kolayca sokulabilmesi ve kullanım kolaylığı nedeni ile otomotiv endüstrisinde bugün metallerin yerine kapılarda, motor kapaklarında, tampon ve çamurluklarda, şase ve hatta iskelet desteklerinde kullanılmaktadır. Bu sayede hafifleyen araçlarda önemli ölçüde yakıt tasarrufu sağlanmakta ve yeni bir araba için 150.000 km mesafede 500 L üzerinde yakıt tasarrufu anlamına gelmektedir. Ayrıca özellikle bir kaza durumunda araç içi ve dışı güvenlik artmaktadır.

Otomobiller küresel ısınmaya neden olan başta karbon dioksit (CO2) olmak üzere sera gazlarının %77’sinin atmosfere salınmasından sorumludur. Daha çok plastik kullanılmasına bağlı olarak düşen yakıt kullanımı ile sera gazlarının emisyonlarında da azalma sağlanmaktadır.

Malzeme ve makine mühendisleri, yakın gelecekte otomotiv endüstrisinde kullanılan metallerin yerini alacak hafif, yüksek dayanımı olan karbon-lif ile güçlendirilmiş plastiklerle çalışmaya başladılar.

Uçaklarda Plastik Kullanımı:

AirbusA380, 853 yolcu taşıma kapasitesitesi olan dünyanın en büyük ticari yolcu uçağıdır. AirbusA380’in gövdesi çoğunlukla alüminyumdan yapılmış olsa da, ağırlıkça %25’ini kompozit malzemeler oluşturur. Kompozit malzemelerden karbon-lif ile güçlendirilmiş plastik, cam-lif ile güçlendirilmiş plastik ve kuartz-lif ile güçlendirilmiş plastik genel olarak kanatlarda ve kuyrukta, ayrıca ana gövdenin bazı parçalarında kullanılmaktadır.

AirbusA380 üretiminde, yüksek performanslı plastik kompozitlerin kullanılması, koltuk başına yolcu maliyetinde düşüş ve ağırlığın azalması sonucu yakıt tüketiminden tasarruf demektir. Bunun sonucunda tam dolu bir A380 14800 km. yolculuk boyunca her 100 km de kişi başına 3.3 Litre kerosen (uçak yakıtı) kullanırken, bir Boeing747 12200 km. mesafede her 100 km.’de kişi başına 4.3 Litre kerosen kullanmaktadır.

Havacılık endüstrisinde, gelecekte bir uçakta ağırlıkça %40 kompozit kullanılması planlanmaktadır. Plastik kullanarak sağlanabilecek bu ağırlık azalması sonucunda, ayrıca karbon dioksit ve azot oksit salımlarında sırasıyla %50 ve %80 azalma beklenmektedir.

Binalarda Plastik Kullanımı:

Dünya çapında harcanan toplam enerjinin %40 kadarı binalarda ve inşaat sektöründe inşaat sırasında ve daha sonra ısıtma, soğutma ve aydınlatma amacı ile kullanılmaktadır. Plastiklerin binalar ve inşaat sektöründe uygun kullanımının, enerji sarfiyatı ve sera gazı salımının düşürülmesinde önemli rol oynaması beklenmektedir. Termal izolasyon malzemeleri, borular, pencere çerçeveleri, kapılar, dış cephe, çatı ve zemin kaplamalarında plastik kullanımı yaygınlaşmış hazır betona plastik katkısında önemli yol kat edilmiştir.

İnşaat sürecinde plastik uygulamalarının doğru kullanılmasıyla aydınlatma ve iklimlendirme için kullanılan enerjiden %90 a varan tasarruf yapmak mümkündür.

Arş. Gör. Serap Özay (İstanbul Kültür Üniversitesi)

Kaynaklar:

Compelling Facts About Plastics, PlasticsEurope (Association of Plastic Manufacturers), 2009,

http://www.plasticseurope.org

Canadian Plastics Industry Association

www.plastics.ca

The Japan Carbon Fiber Manufacturers Association

http://www.carbonfiber.gr.jp